Activa JavaScript para disfrutar de los vídeos de la Mediateca.
“Programas de prevención” Sra. Dª. Mona O'Moore (Foro Convivencia 2007)
Ajuste de pantallaEl ajuste de pantalla se aprecia al ver el vídeo en pantalla completa. Elige la presentación que más te guste:
Ponencia del Foro para la Convivencia (Encuentro Europeo por la Convivencia) realizada el día 31 de enero de 2007 en el Centro Cultural Conde Duque: “Programas de prevención” por Sra. Dª. Mona O'Moore, de la Universidad de Dublín (Irlanda), presentada por el Excmo. Sr. D. Arturo Canalda González, Defensor del Menor en la Comunidad de Madrid.
Bien, muy buenos días a todos.
00:00:00
Abrimos hoy el Concuentro Europeo por la Convivencia para seguir, como no podía ser de otra manera,
00:00:06
abordando el conjunto de factores que es necesario tener en cuenta para asegurar la convivencia en el ámbito escolar.
00:00:15
A profesora da Universidade de Dublín, Mrs. Mona Oumou, experta en programas de prevención,
00:00:24
nos ayudará, sem dúvida, a ondar en unha dimensión insoslayable neste tema.
00:00:32
E é que é necesario afirmar, de forma taxativa,
00:00:39
que ninguna medida podrá atajar el deterioro de la convivencia,
00:00:44
ni la extirpación de actos violentos,
00:00:50
se non vai acompanhada de sólidos y perdurables programas de prevención
00:00:53
que eviten a germinación de conductas disruptivas ou agresivas no contexto escolar.
00:00:59
Presentará y moderará el coloquio posterior el excelentísimo señor don Arturo Canalda González,
00:01:07
defensor del menor en la Comunidad de Madrid.
00:01:16
Muy buenos días a todos.
00:01:27
En primer lugar, como no dar las gracias por la oportunidad que me brindan de presentar a la doctora Oumou,
00:01:29
me daré una eminencia en todo lo que haga referencia al acoso escolar
00:01:36
y al entorno de violencia en los colegios.
00:01:41
Me van a permitir que en esta pequeña presentación me salga un poco del guión
00:01:45
que incluso la propia gente no había preparado.
00:01:48
Y lo digo porque, haciendo una somera lectura del programa
00:01:51
que todos ustedes están siendo testigos en estas jornadas,
00:01:55
un programa que contempla aspectos como el bullying en la escuela,
00:01:59
la violencia emocional y el acoso escolar, la coerción escolar, los medios de comunicación,
00:02:02
construir la convivencia desde el colegio, la tolerancia y la violencia juvenil,
00:02:07
el acoso escolar y necesidades educativas especiales, el papel de los observatorios.
00:02:10
Bueno, pues pone de manifiesto que es un programa con rigor,
00:02:17
es un programa que está al día de los problemas que afectan a los menores,
00:02:22
sin embargo, denota, creo yo, una falta muy importante.
00:02:26
Y no es una crítica a la organización, al contrario,
00:02:30
denota el compromiso del Consejo Escolar,
00:02:33
denota el compromiso de todos los que están aquí por buscar soluciones a un problema que afecta a los chicos.
00:02:38
Pero vamos a lo lejos, falta la familia en el programa.
00:02:43
Me van a permitir que en dos minutos me haga una serie de reflexiones acerca de la importancia de la familia
00:02:47
en el ámbito de la prevención, puesto que me toca presentar una mesa que es la mesa de la prevención.
00:02:53
Según el diccionario de la Real Academia de la Lengua,
00:02:57
la familia es un grupo de personas emparentadas entre sí que viven juntas.
00:03:00
Eso es la familia, según el diccionario de la Real Academia de la Lengua.
00:03:05
Ese es verdaderamente el principal problema con el que nos encontramos,
00:03:09
que es un grupo de familias que viven juntas, nada más.
00:03:13
Estamos anclados en una sociedad que vive en la comodidad,
00:03:17
en el conformismo a veces insultante, en un saber decir que no a nuestros hijos,
00:03:21
en no poner límites a los pequeños, y no poner límites a los pequeños supone muchas veces también
00:03:27
que no hay límites cuando sean algo mayores,
00:03:33
y supone la falta total de referentes de una juventud que yo creo, sinceramente, y de unos niños que son muy sanos.
00:03:36
En contra de lo que pueda aparentar la juventud y la infancia en España, es una juventud muy sana.
00:03:42
Hay que buscar soluciones a los problemas.
00:03:49
Tenemos que trabajar, desde foros como el que hoy estamos,
00:03:52
en buscar esas soluciones a un problema que nos preocupa a todos, como padres, como educadores, como especialistas.
00:03:56
Y yo creo que las soluciones pasan fundamentalmente por la prevención,
00:04:02
por evitar que el problema llegue a producirse.
00:04:08
Hemos hablado en multitud de ocasiones la importancia que tiene la familia en el desarrollo de las personas,
00:04:12
como primer elemento socializador de los niños.
00:04:17
Es en la familia donde tenemos que transmitir valores fundamentales que es muy difícil transmitir en otro ámbito.
00:04:20
Es en la familia donde tenemos que transmitir a nuestros hijos la importancia de la generosidad,
00:04:25
la importancia del sacrificio, que comprendan que tienen que trabajar para ser personas de bien el día de mañana,
00:04:30
que comprendan el sentido del esfuerzo, el sentido de la colaboración,
00:04:36
que comprendan también que hay personas diferentes, que vienen de otros países,
00:04:40
que es necesario convivir con ellas, que no se produzcan sucesos como los que hemos tenido oportunidad de ver estos días en un municipio de Madrid,
00:04:45
porque eso es un problema de convivencia y es un problema de orden público.
00:04:52
Es un problema en el que los padres y las administraciones tienen una gran responsabilidad
00:04:56
y no pueden hacer dejación de esa responsabilidad, tirándose la pelota de los unos a los otros.
00:05:00
Insisto que la familia quizá es el primer ámbito donde tenemos que trabajar mucho,
00:05:05
en las instituciones, ayudando a la familia, dando todo tipo de ayudas, dando más tiempo a los padres para que puedan estar con sus hijos,
00:05:11
porque probablemente sea el mejor factor de prevención.
00:05:18
Cuando desde ese ámbito se ponen soluciones, probablemente no haya que ponerlos con la escuela.
00:05:21
Una pequeña referencia, y ya termino porque el objetivo no era escuchar mami, sino escuchar la ponencia del doctor Amor.
00:05:27
Una pequeña referencia a algo que es muy importante y que todos ustedes están viviendo en primera persona,
00:05:33
y es los fenómenos de violencia en las aulas.
00:05:39
Yo creo que ahí también tenemos mucho caso desde casa, tenemos mucho caso en los padres.
00:05:43
El profesor es una figura emblemática, yo por lo menos así lo he recordado.
00:05:48
Vivo en colegio, tengo buen recuerdo de mis profesores, prácticamente de todos,
00:05:52
pero sobre todo lo que he tenido a lo largo de mis años es un sentimiento de respeto hacia personas que fueron fundamentales en mi desarrollo posterior.
00:05:56
Por lo tanto, si desde casa somos capaces de enseñar a nuestros hijos la importancia de la figura del profesor
00:06:04
y la relevancia que éste tiene en su desarrollo como persona, probablemente también ganemos algo.
00:06:09
En fin, termino ya. Estas pequeñas reflexiones son solamente una introducción a una ponencia
00:06:13
que seguramente aportará mucho más que lo que yo les pude decir en dos minutos.
00:06:18
Como ustedes conocen, la doctora Amor es la jefe del Departamento de Educación del Trinity College en Dublín.
00:06:22
Es además representante de Irlanda en el Observatorio Europeo de Velencia Escolar.
00:06:27
Tiene publicadas multitude de trabajos, como puede ser el comportamiento intimidatorio de los escolares irlandeses,
00:06:32
la conducta intimidante entre niños y adolescentes en las escuelas,
00:06:38
o un manual de formación para profesores, padres y profesionales.
00:06:42
Nada más, muchas gracias, y ahora les dejo con la ponencia de la doctora.
00:06:46
Buenas tardes a todos.
00:07:03
Señoras y señores,
00:07:05
Debería de agradecer a la Consejería Escolar aquí en Madrid y a la Consejería Británica,
00:07:07
creo que es la Consejería Escolar-Advisor, ¿no?
00:07:20
y al Gobierno Regional de Madrid,
00:07:22
y a la Consejería Británica por invitarme aquí para darles esta presentación.
00:07:25
Realmente me siento muy honrada, porque sé que hay un montón de talento local y nacional,
00:07:33
y así, poder dar la perspectiva irlandesa es algo, obviamente, que admiro,
00:07:40
así que muchas gracias, como dije, me siento muy honrada.
00:07:46
Debería también decir que la hospitalidad en Madrid es tan maravillosa
00:07:50
que la noche pasada probablemente tuve un o dos glases de vino de Rioja demasiado,
00:07:56
así que espero poder pasar esta mañana sin faltar demasiado,
00:08:02
porque no estamos acostumbrados a un vino tan maravilloso,
00:08:08
y para que fluyera tan libremente como la noche pasada.
00:08:12
De todos modos, el título de mi conversación esta mañana, ¿debería decir?
00:08:16
es el ABC, es un enfoque de prevención y intervención de la bulla en la escuela,
00:08:21
y la razón por la que lo llamamos el ABC es, primero,
00:08:28
nuestro centro en la Universidad de Trinidad y Tobago se llama el Centro Anti-Bullying,
00:08:32
así que realmente es un centro de investigación y de recursos,
00:08:37
y hemos desarrollado un programa nacional,
00:08:41
y les hablaré esta mañana sobre el estudio de piloto,
00:08:45
que resultó en ser muy sucesivo,
00:08:49
y el ABC es ahora el acrónimo de este enfoque de la escuela.
00:08:52
El A significa la prevención de la agresión,
00:08:59
B significa ser tolerante,
00:09:02
y C significa cuidar a otros.
00:09:05
Estas son, en un sentido, los tres elementos fundamentales
00:09:08
que sustentan todo el enfoque de la escuela.
00:09:12
Ahora, he trabajado en el área de la bulla en la escuela y la violencia
00:09:22
por casi veinte años,
00:09:26
de hecho, es el primer seminario europeo que se llevó a cabo en Noruega en 1987,
00:09:29
así que he visto y seguido los desarrollos mundiales
00:09:35
y he dado cuenta de la creciente conciencia que se lleva a cabo
00:09:39
en términos de los efectos malos de la bulla en la escuela y la violencia,
00:09:44
y por eso me alegré cuando la Organización Mundial de Salud
00:09:48
lanzó un afirmativo muy fuerte
00:09:52
de que también creen que la bulla en la escuela y la violencia
00:09:56
es un obstáculo para el desarrollo emocional, social y educativo de los niños.
00:10:00
De hecho, hicieron un estudio que llevó a cabo en treinta y cinco países
00:10:08
y mostró que solo había 35% de los jóvenes
00:10:14
que no se involucraron en ninguna forma de agresión, bulla y violencia.
00:10:19
Y así dijeron, y tuvieron un mensaje muy fuerte,
00:10:27
y dijeron que sin intervención, los jóvenes involucrados
00:10:31
son más probables de estar atrapados en un patrón de bulla
00:10:35
de interacciones negativas con las familias, los maestros,
00:10:39
los padres y los partidos románticos.
00:10:44
Así que es claro, dicen, que el costo de esto
00:10:48
para los individuos, las familias, las escuelas y la sociedad
00:10:52
hace que la necesidad de una prevención efectiva de la violencia en las escuelas
00:10:58
sea cada vez más pertinente y urgente.
00:11:03
Ahora, la bulla y la violencia en las escuelas es muy compleja y multifaceta,
00:11:09
así que, por supuesto, sé que el público hoy en día es muy diverso y muy distinguido,
00:11:14
con un montón de educadores, políticos, jefes de escuelas, etc.
00:11:20
Y creo que todos podemos concordar que, por supuesto, las escuelas
00:11:26
solas no pueden resolver este problema,
00:11:30
debido a la compleja natura de la bulla y la violencia en las escuelas.
00:11:33
Pero, de nuevo, creo que tenemos que tomar el corazón de la investigación
00:11:37
que muestra que las escuelas realmente pueden hacer la diferencia.
00:11:41
Pero aquí vemos, de todos modos, desde la Fundación Bilbánquen,
00:11:45
porque, de nuevo, comisionaron este estudio sobre las escuelas y la violencia,
00:11:49
y los principales factores que son la causa de, creo yo,
00:11:54
mucho de la bulla y la violencia en las escuelas y en la sociedad
00:12:00
se relacionan con las formas violentas y humillantes de la disciplina.
00:12:04
Y, por supuesto, tenemos que mirar las formas de disciplina
00:12:09
que no son siempre solo en la casa y en la sociedad,
00:12:13
sino también en las escuelas.
00:12:17
Entonces, ya se puede ver que las escuelas pueden hacer la diferencia,
00:12:19
porque las escuelas están ahí con todo el fantástico profesionalismo,
00:12:22
con toda la inteligencia que hay en las escuelas, entre los adultos,
00:12:26
para, en realidad, hacer esa diferencia,
00:12:30
para counteractar, para producir una nueva generación de niños
00:12:32
que se convertirán en esos padres que ya no se involucran
00:12:36
en formas violentas y humillantes de la disciplina.
00:12:40
También tenemos que estar muy conscientes de las actitudes
00:12:44
que aprovechan la violencia en la casa y en el mundo exterior.
00:12:47
Los niños son siempre expuestos a adultos que se comportan violentamente
00:12:51
hacia los demás.
00:12:55
Entonces, se puede ver como la conciencia en este área
00:12:56
tiene que tocar a los adultos también.
00:13:00
Adultos que se comportan violentamente hacia los niños, por ejemplo,
00:13:04
y sé que tenemos a nuestro abogado aquí,
00:13:07
y a los niños, aquí tenemos el defensor de los niños,
00:13:10
el defensor de menores,
00:13:15
y yo creo que esos defensores tienen un gran papel para desarrollar
00:13:16
una sociedad mejor para los niños.
00:13:21
También modelos de conducta,
00:13:25
todas las cosas que imitan los niños.
00:13:28
Además, tenemos la televisión, las películas,
00:13:31
los niños ven la violencia en las pantallas todos los días,
00:13:34
y hay investigaciones recientes que demuestran
00:13:39
que eso tiene un efecto en los niños.
00:13:44
Los niños reproducen actitudes violentas cuando se encuentran en conflictos
00:13:47
y, además, el odio racial, luego también la violencia en el deporte,
00:13:53
luego tenemos la pobreza y las malas condiciones de vida.
00:13:58
Es un campo, por lo tanto, muy complejo, no es fácil,
00:14:03
y por eso a veces parece que hacemos muchos esfuerzos
00:14:08
y no conseguimos muchos resultados,
00:14:13
pero aun así es muy importante hacer este gran esfuerzo
00:14:15
para conseguir una sociedad pacífica.
00:14:19
Se proporcionaron unas normas en el 93 para todas las escuelas en Irlanda
00:14:24
para luchar contra el acoso escolar,
00:14:31
y luego Irlanda realizó un estudio nacional
00:14:34
para ver la preponderancia, el nivel de acoso escolar en Irlanda,
00:14:38
y enseguida desapareció ese mito del país de Irlanda de académicos,
00:14:45
porque aquí podemos ver que alrededor de un 40% de los niños irlandeses
00:14:54
participaban o sufrían de algún modo el acoso escolar.
00:15:00
Por supuesto, los acosadores víctimas son los niños que son los más problemáticos.
00:15:05
En los alumnos postprimarios, a partir da edad de 11 años,
00:15:14
vimos también que había un gran número que sufrían,
00:15:19
alrededor del 25% de los niños que fueron afectados.
00:15:25
Tenemos que tomar acciones porque tenemos que entender
00:15:30
que estos niños sufren emocionalmente, socialmente,
00:15:37
y también su educación sufre porque no pueden concentrarse,
00:15:41
y si ellos perciben que no hay ninguna luz al final del túnel,
00:15:45
podemos incluso ver casos de suicidio.
00:15:51
Entonces, tuve que desarrollar un programa nacional
00:15:57
para prevenir o acoso e o abuso nas escuelas irlandeses.
00:16:02
Eu era consciente do éxito de Daniel Wales e outros companheiros en Noruega,
00:16:08
e decidí intentar fazer algo parecido na Irlanda.
00:16:16
Así que tivemos unha conferencia no 96,
00:16:21
e todos os investigadores máis importantes
00:16:25
acudieron á conferencia.
00:16:29
Aquí, por certo, é Trinity College en Dublín,
00:16:31
é onde traballo.
00:16:35
Realizamos unha conferencia
00:16:37
e aí podíamos escuchar todos os datos dos investigadores.
00:16:40
E pude identificar os elementos máis importantes
00:16:46
para desenvolver o programa ABC.
00:16:50
Então, os elementos críticos, vou enumerá-los.
00:16:54
Estou apenas tentando tirar isto do caminho.
00:17:00
Então, adotar um enfoque global incluído da comunidade
00:17:11
é consequência da investigação de Brendan Byrne,
00:17:16
entre outros,
00:17:22
e eles demonstraram que é preciso
00:17:25
considerar toda a comunidade educativa,
00:17:29
não só a escola, mas toda a comunidade.
00:17:32
Esa sensación de pertenecer a unha comunidade
00:17:35
e que todos poden contribuir ao que se faz na escola.
00:17:41
Depois, também desenvolver unha política
00:17:45
que consulte toda a comunidade educativa
00:17:49
para que todos participen.
00:17:53
Não é suficiente imponer unhas opinións
00:17:57
porque a ninguén gosta de que lhes impongan ideias.
00:18:01
É preciso involucrar a todos, escuchar as suas opinións
00:18:04
e desenvolver unha política que considere todas as opinións.
00:18:09
Depois, tivemos que desenvolver unhas materiais e recursos
00:18:14
para os professores, os padres,
00:18:20
tamén os alunos,
00:18:22
e aí pudimos aprovechar o trabalho de outros investigadores.
00:18:23
Depois, desenvolver medidas a nivel individual,
00:18:28
a nivel da classe individual
00:18:33
e tamén a escola para integrá-lo na gestión diária.
00:18:35
Se podemos crear unha classe feliz
00:18:41
para que os nenos se senten contentos,
00:18:46
entón, não precisan desplazar a súa frustración
00:18:52
ou a través do acoso.
00:18:57
É preciso tener en conta
00:18:59
que, muitas veces, os nenos acosan aos outros por celos.
00:19:02
Então, se os nenos senten que ten valor,
00:19:06
que poden contribuir á comunidade educativa,
00:19:12
isto en sí debería evitar moitos casos de agresión
00:19:15
e ese desplazamiento de emocións.
00:19:23
Depois, non só nos centrarmos nos profesores,
00:19:26
os profesores non poden facelo todo.
00:19:32
Muitos, evidentemente, trabajan demasiado
00:19:35
ou, talvez, algunos se senten casi agotados.
00:19:39
Así que temos que buscar estrategias
00:19:42
para permitir aos alunos
00:19:45
ter máis involucración,
00:19:48
temos que darles certo poder a eles mesmos.
00:19:51
Depois, crear unha rede de profesionais
00:19:55
que poden ajudar na posta en marcha
00:19:58
do programa a nivel nacional e regional.
00:20:01
Isto ha sido, realmente, un elemento central
00:20:04
no nosso programa.
00:20:07
Temos alunos formadores que entran nas escolas
00:20:09
e son profesores que poden falar aos outros profesores
00:20:14
usando o mesmo lenguaje,
00:20:19
e ao nivel regional, mas tamén nacional.
00:20:22
Tambén, a investigación havia demostrado
00:20:25
que o compromiso dos profesores é crítico
00:20:29
no éxito do programa.
00:20:32
Dá o mesmo as herramientas
00:20:34
ou o programa que se desenvolve,
00:20:37
senón, há un compromiso.
00:20:40
A investigación ha demostrado
00:20:43
que, realmente, podes conseguir resultados.
00:20:46
Así, então, temos os elementos críticos do programa ABC
00:20:49
que tentamos incorporar no nosso proyecto.
00:20:53
Decidimos realizar o piloto no noroeste,
00:20:56
que podemos ver que é no condado de Donegol,
00:21:00
perdón, o noroeste.
00:21:05
É o condado de Donegol.
00:21:07
É casi um condado esquecido.
00:21:09
E o compromiso foi enorme.
00:21:12
Aí se sentían moi orgullosos
00:21:15
de ter ese programa
00:21:18
e trabajamos con un dos centros.
00:21:21
Por certo, a Irlanda tem 22 centros educativos
00:21:24
e cada centro é responsável
00:21:29
para o desenvolvimento profesional dos profesores
00:21:32
nesta región.
00:21:35
Então, qualquer coisa que ajude aos profesores,
00:21:37
sempre está moito bem recebida.
00:21:41
E, realmente, me deram unha gran benvenida
00:21:44
e colaboraron moi, moi ben.
00:21:47
E, em parte,
00:21:49
eu creo que ha contribuído ao éxito do programa.
00:21:51
A primeira fase era
00:21:55
a formación de unha rede de profesionais.
00:21:58
Formamos unha rede de profesionais,
00:22:01
unha rede de profesores,
00:22:04
que estavam aí para dar apoio
00:22:07
ás escolas que participaron no projeto.
00:22:10
Estes profesores ou formadores
00:22:13
entraron nas escolas,
00:22:16
falaron com os directivos,
00:22:19
com todo o profesorado,
00:22:22
os alunos, os pais.
00:22:25
E, cando formamos os formadores,
00:22:28
les explicamos que tenían que entrar nas escolas
00:22:31
para difundir o mensaje a todos estes grupos.
00:22:34
Para a formación, tive que ir moi
00:22:40
á Donegal durante 12 finos de semana,
00:22:43
pero tamén vineron outros profesionales
00:22:46
para ajudar na formación.
00:22:49
Elei Munter, de Noruega,
00:22:51
Valori Bisak, deste Reino Unido,
00:22:53
participaron tamén.
00:22:56
Para campos moi especificos, moi especialistas,
00:22:59
nesses campos tivemos a ajuda
00:23:02
de outros especialistas
00:23:05
e todos fomos á Donegal para formar
00:23:08
a esses formadores.
00:23:11
Os elementos claves no módulo de formación,
00:23:14
eu ajudei na formación
00:23:17
e o que fizemos era, primeiro,
00:23:20
falar sobre o que é o acoso escolar.
00:23:23
Moita xente pensa que o acoso é normal,
00:23:26
que é parte do desenvolupo da personalidade,
00:23:29
e que as escolas son como un campo
00:23:35
onde os filhos se tornen máis duros.
00:23:38
Non entendem o lado negativo,
00:23:41
non entendem os posibles problemas psicológicos
00:23:44
do futuro ou os posibles suicidios
00:23:47
que poden ocorrer como consecuencia
00:23:51
de situaciones de acoso.
00:23:54
Así que aí tentamos derrubar os mitos.
00:23:57
Logo, a preponderancia,
00:24:00
a frecuencia do acoso,
00:24:03
le surpreendeu moito a frecuencia
00:24:06
e que realmente cobría todos os grupos
00:24:09
sociales e todas as edades.
00:24:12
Logo, os síntomas do acoso
00:24:15
e da victimización, como sabemos,
00:24:19
os filhos nunca queren reconocer
00:24:22
que sofren o acoso.
00:24:25
Antes prefieren morir-se
00:24:28
porque é toda unha sensación de fracaso.
00:24:31
Son actitudes adultas nos filhos.
00:24:34
Non deverían sentir vergonza
00:24:37
en dizer que sofren o acoso escolar
00:24:40
porque alguén que sofre o acoso
00:24:43
de algún modo pode considerarlo
00:24:46
como un cumplido
00:24:49
porque hai alguén aí que tiene envidia
00:24:52
deles. Talvez les envidia
00:24:55
por súa riqueza
00:24:58
ou por súa inteligencia,
00:25:01
por súa capacidade no esporte.
00:25:04
Tambén pode haver casos
00:25:07
de filhos torpes ou filhos
00:25:10
sentir-se mellor que os demas.
00:25:13
Así que todos temos que entender
00:25:16
como reconocer un filho que sofre acoso.
00:25:19
Cuales son as señales
00:25:22
desse problema.
00:25:25
Logo, os efectos adversos do acoso.
00:25:28
En parte, o que facemos con este
00:25:31
conhecimento é criar un cambio
00:25:34
nas actitudes e nos valores
00:25:37
que existen. Non podemos
00:25:40
afectar a violencia e o acoso escolar.
00:25:43
Temos que luchar contra
00:25:46
iso desde o principio e a prevención
00:25:49
desde logo é muito mellor
00:25:52
que a cura.
00:25:55
Temos que entender as causas.
00:25:58
Se entendemos as causas, non vamos
00:26:01
a reaccionar de forma punitiva.
00:26:04
Todos estes filhos
00:26:07
son muito infelizes.
00:26:10
Temos información sobre 30.000 filhos
00:26:13
en cuanto á sua autoestima.
00:26:16
E eu posso afirmar como consecuencia deste estudio
00:26:19
que os filhos que realizan
00:26:22
o acoso escolar
00:26:25
reconocen sentir-se infelizes.
00:26:28
E cando eles se senten amanezados
00:26:31
pode-se entender que
00:26:34
a reacción deles é
00:26:37
tentar atacar a outros.
00:26:40
É unha das causas,
00:26:43
pero temos que tenerla en conta.
00:26:46
Se entendemos as causas,
00:26:49
podemos buscar a solución. É como un caso médico.
00:26:52
Un médico non pode curar a enfermedade
00:26:55
se non entende a causa.
00:26:58
Podemos entender as sintomas,
00:27:01
pero non é suficiente para curar a enfermedade.
00:27:04
Então temos que entender as causas.
00:27:07
Tivemos que passar muito tempo
00:27:10
desenvolvendo a política escolar.
00:27:13
Também as estrategias
00:27:16
para a intervención
00:27:19
na aula.
00:27:22
Aí estamos tentando
00:27:25
restaurar o equilíbrio
00:27:28
e non usar medidas punitivas.
00:27:31
Tivemos vários términos
00:27:34
que se usaron, por exemplo,
00:27:37
non culpar, que é un término
00:27:40
que se usou no Reino Unido.
00:27:43
Non é unha cuestión de non culpar,
00:27:46
é unha cuestión de educar os filhos
00:27:49
e de corregir a situação.
00:27:52
É importante restaurar
00:27:55
unha boa situación.
00:27:58
É assim que nos enfrentamos
00:28:01
a ese tipo de situación.
00:28:04
Depois temos que tratar os pais.
00:28:07
Sabemos que ás vezes é o máis difícil.
00:28:10
Muitas vezes cerran a porta
00:28:13
e non queren falar do tema.
00:28:16
Então temos que saber
00:28:19
como tratar aos filhos
00:28:22
e aos pais.
00:28:25
E depois os formadores,
00:28:28
todos eram professores,
00:28:31
mas, antes de formar
00:28:34
outro grupo de professores,
00:28:37
sentían que precisaban
00:28:40
unhas habilidades para
00:28:43
fazer presentacións ao público.
00:28:46
Cada unha se responsabilizou
00:28:49
de tres ou quatro escolas ou centros.
00:28:52
Entraron aí com todo ese conhecimento
00:28:55
e se sentían moi capacitados.
00:28:58
Hablan con os professores
00:29:01
e tamén luego tuvieron reuniones
00:29:04
con os pais e se sentían
00:29:07
capazes e preparados.
00:29:10
Aí podemos tamén falar
00:29:13
sobre os autocars
00:29:16
e os autobuses que llevan os filhos.
00:29:19
Tambén os tenderos.
00:29:22
Todos estavam involucrados
00:29:25
para que se sentían
00:29:28
realmente responsables tamén.
00:29:31
Como já dixo na minha presentación,
00:29:34
é importante entender que as escolas
00:29:37
poden cambiar a situación.
00:29:40
Todo o programa
00:29:43
queria destacar esa ideia.
00:29:46
Os profesores poden
00:29:49
criar un clima cálido
00:29:52
e poden proporcionar
00:29:55
recompensas e reducir
00:29:58
as amenazas.
00:30:01
Poden animar os alunos a colaborar,
00:30:04
o apoio entre os próprios alunos.
00:30:07
Por supuesto,
00:30:11
unha persoa non pode fazer todo,
00:30:14
mas temos que trabalhar nesta dirección
00:30:17
e sempre temos que
00:30:20
ter en conta o importante que é o profesor.
00:30:23
Ás veces nos esquecemos
00:30:26
porque as veces os profesores
00:30:29
non receben tanto reconocimento como deverían.
00:30:32
Son tan importantes, ás veces nos esquecemos.
00:30:35
Pero ás veces sabemos que os profesores
00:30:39
son os máis importantes,
00:30:42
ás veces os padres,
00:30:45
ás veces son os máis importantes para os alunos.
00:30:48
Nos acordamos todos dos nossos profesores,
00:30:51
nos acordamos até os últimos días.
00:30:54
E nós, como profesores,
00:30:57
temos que trabalhar
00:31:00
para criar un clima tan positivo.
00:31:03
Os alunos teñen que creer
00:31:06
que poden contribuir,
00:31:09
que poden ofrecer algo especial, algo positivo.
00:31:12
Eso é o que temos que buscar e reconocer e afirmar.
00:31:15
Aquí temos a función da rede profesional.
00:31:22
Cada profesor ou formador
00:31:25
teñía responsabilidade
00:31:28
de tres a cinco escolas,
00:31:31
un día para os profesores,
00:31:34
unha tarde, unha reunión para a tarde com os padres
00:31:37
e sempre estavan aí para ofrecer
00:31:40
ajuda e acesoramiento.
00:31:43
Depois chegamos á terceira fase
00:31:46
e aí era o trabalho das escolas
00:31:49
que tenían que poner en marcha ese enfoque global
00:31:52
que incluía a escola e toda a comunidade.
00:31:55
Desarrollamos un pac de recursos para os pares,
00:31:58
era unha coisa breve,
00:32:01
porque non queríamos agobiar os padres
00:32:04
tampouco queremos agobiar os profesores
00:32:07
porque todo o mundo está tan ocupado
00:32:10
e cada vez máis,
00:32:13
así que non é que darles un livro,
00:32:16
sino un folleto con os datos esenciales.
00:32:19
Aquí temos un exemplo do pac que se deu aos pares
00:32:22
e aí explicamos o nivel de acoso escolar,
00:32:25
os efeitos,
00:32:28
as maneiras de luchar contra ese tipo de problema.
00:32:31
Os elementos deste enfoque global
00:32:36
Primeiro, é criar
00:32:43
un clima onde os filhos
00:32:46
poden falar de problemas de acoso.
00:32:49
Sabemos que
00:32:52
muitas veces non querem
00:32:55
falar do acoso
00:32:58
porque de algún modo
00:33:01
entenden que como unha señal de fracaso
00:33:04
temos que
00:33:07
ensinar aos filhos
00:33:10
que poden falar
00:33:13
e que poden facelo con seguridade.
00:33:16
Temos que deixar claro
00:33:19
que é aceptável
00:33:22
que poden haver
00:33:25
pessoas que creen que non é un problema
00:33:27
que é algo normal entre os filhos
00:33:30
que é parte da maturidade ou do crecemento dos filhos
00:33:33
e eles non entendem que poden levar
00:33:36
a esses filhos aos centros psicológicos
00:33:39
ou problemas psicológicos.
00:33:42
Logo,
00:33:45
temos que aumentar a supervisión
00:33:48
e as medidas
00:33:51
e os mecanismos
00:33:54
de denuncia
00:33:57
para entender
00:34:00
como pode ser tratado melhor este processo.
00:34:03
Logo, os procesos para as denuncias
00:34:06
e un programa de apoio
00:34:09
para os que sofrem o acoso.
00:34:12
Tem que haver programas tanto
00:34:15
para as víctimas e para os acosadores.
00:34:18
Ás veces, os próprios acosadores
00:34:21
necesitan máis ajuda.
00:34:24
Se non tivéssemos acosadores, non tendríamos víctimas.
00:34:27
Logo, temos que dedicar moito esforzo
00:34:30
a identificar aos filhos que poden convertirse
00:34:33
en acosadores e
00:34:36
rehabilitáveis,
00:34:39
sempre entendendo as causas detrás do acoso.
00:34:42
Ok,
00:34:48
entón,
00:34:51
desenvolvemos un programa de apoio
00:34:54
para os afetados.
00:34:57
Logo,
00:35:00
temos que desenvolver
00:35:03
un programa de apoio
00:35:06
para os que sofrem ou estão envolvidos.
00:35:09
Temos que trabalhar con as agencias das autoridades locais
00:35:12
para resolver o acoso.
00:35:15
Temos que involucrar a todos
00:35:18
os que poden ajudar
00:35:21
se há necessidade de tratamento especial
00:35:24
con algún filho ou familia.
00:35:27
E logo, evaluar os efectos e os resultados.
00:35:30
Despois de colocá-lo en marcha,
00:35:33
temos que analizar se funciona realmente.
00:35:36
E aí temos que consultá-lo con a comunidade
00:35:39
se creem que funciona.
00:35:43
E o que há detrás de
00:35:46
unha política para reduzir a violência,
00:35:49
pois temos que aumentar
00:35:52
os niveis de cooperación
00:35:55
na escola.
00:35:58
Temos que reflexionar o respeito,
00:36:01
a confianza, o carinho,
00:36:04
a consideración e o apoio.
00:36:07
Não só para os alunos,
00:36:10
mas também para os professores.
00:36:13
Temos que analizar as relações entre os alunos,
00:36:16
também entre os professores e os alunos
00:36:19
e também entre os professores.
00:36:22
E, por suposto, entre os pais e os professores.
00:36:25
De novo, estamos analizando toda a comunidade educativa
00:36:28
e aí estamos melhorando
00:36:31
os níveis ou o comportamento
00:36:34
en todos os campos.
00:36:37
Temos que pensar todos,
00:36:40
os profesores, os pais,
00:36:43
e aí dá muito que pensar a todos.
00:36:46
Também quisemos
00:36:49
melhorar a autoestima.
00:36:52
Eu creio que a autoestima é
00:36:55
essencial. Se unha
00:36:58
sente bem consigo mesma,
00:37:01
então não vai buscar
00:37:04
problemas com os outros.
00:37:07
Se está lutando contra ti mesmo,
00:37:10
vai lutar contra os outros.
00:37:13
Temos que conseguir que os filhos
00:37:16
se sintam bem.
00:37:19
E também os professores
00:37:22
têm que sentir bem.
00:37:25
Muitas vezes não lhes reconhecemos o trabalho,
00:37:28
entonces também se podem sentir deprimidos.
00:37:31
Também temos que pensar no plano de estudos
00:37:34
e buscar oportunidades
00:37:37
onde podemos falar
00:37:40
da dignidade humana e da tolerancia
00:37:43
e do respeito. Temos que aproveitar o plano de estudos
00:37:46
para poder celebrar a diversidade.
00:37:49
E todos vivemos
00:37:52
em sociedades multiculturales,
00:37:55
então, cuando mais fazemos isto, melhor.
00:37:58
Agora temos a acción
00:38:01
dos professores.
00:38:04
Aqui temos os formadores que estão dentro das escolas,
00:38:07
as escolas, os centros estão desabriando
00:38:10
esa política escolar
00:38:13
que incorpora toda esa
00:38:16
essencia do programa.
00:38:19
E agora chegamos a última fase
00:38:22
do programa. Cada profesor
00:38:26
tiene que aumentar la concienciación
00:38:29
dos nenos, dos alunos.
00:38:32
Ellos tén que entender
00:38:35
que o acoso escolar é inafectuoso,
00:38:38
não o toleramos e vamos tratar
00:38:41
de erradicá-lo.
00:38:44
E, sem indulgencias,
00:38:47
todos têm que entender que é algo que
00:38:50
podemos denunciar,
00:38:53
não só podemos esperar que as víctimas
00:38:56
lo denuncien, sino tambén
00:38:59
os que lo observan, que lo ven e se callan
00:39:02
ten que deixar de callarse e ten que denunciar.
00:39:05
Porque senão estão apoiando
00:39:08
ese acoso.
00:39:11
Asi que os observadores
00:39:14
ten que proteger a seus
00:39:17
alunos.
00:39:20
Por supuesto,
00:39:23
soan os nenos com a mellor autoestima
00:39:26
que son capazes de intervenir.
00:39:29
Aí de novo estamos volvendo a
00:39:32
a autoestima.
00:39:35
Se un neno se sente bem,
00:39:38
é máis provável que ajude a
00:39:41
os demas.
00:39:44
Esa denuncia do acoso escolar
00:39:47
se tratará
00:39:50
de forma
00:39:53
muy comprensiva.
00:39:56
En Inglaterra, nos anos 80,
00:39:59
hubo unha escola, un centro
00:40:02
en unha zona moi pouco favorecida
00:40:05
e o director
00:40:08
falou a classe dos nenos de 11 anos
00:40:11
e dijo-los
00:40:14
que se alguén
00:40:17
me está acosando de forma repetida
00:40:20
me podes chamar incluso fora do horario escolar
00:40:23
no fim de semana, pero quero que vengáis a contármelo.
00:40:26
E iso
00:40:29
deu muita confianza a esses nenos
00:40:32
e, em seguida,
00:40:35
cando había algum tipo de problema com un neno maior
00:40:38
e se foi bastante famosa
00:40:42
esa escola.
00:40:45
Então, tem que fazer entender aos nenos que vamos
00:40:48
tratar de forma comprensiva
00:40:51
os problemas do acoso.
00:40:54
Logo, os nenos, os alunos
00:40:59
tem que desenvolver unha carta de normas
00:41:02
para a classe.
00:41:05
Cando participamos na creación das normas
00:41:08
é máis provável que as obedecemos.
00:41:11
E, logo, o que sugerimos era
00:41:17
fazer un día especial
00:41:22
e, por exemplo,
00:41:29
atraves de un vídeo, un DVD
00:41:32
e, neste caso, fizemos unha exposición
00:41:35
e os pais poderon ver
00:41:38
e os profesores
00:41:41
trabalharon com o que fosse
00:41:44
coisas creativas, o arte, a música
00:41:47
para dar importancia ao tema
00:41:50
e se elegeu un día durante
00:41:53
o ano escolar
00:41:56
e aí se celebrava todo o tema
00:41:59
de todo o que se había feito contra
00:42:02
o acoso escolar.
00:42:05
Aqui temos un exemplo de unha carta contra o acoso.
00:42:08
Os nenos desenvolveron o que
00:42:11
pareciam ser normas.
00:42:14
Aqui temos os pontos, cada neno
00:42:17
tem o direito de disfrutar do seu aprendizaje
00:42:20
e de estar livre do acoso, tanto na escola
00:42:23
como na comunidade.
00:42:26
Logo, a comunidade educativa
00:42:30
não vai tolerar
00:42:33
neno tipo de acoso,
00:42:36
incluso cando as acciones
00:42:39
non tenen a intención de fazer daño.
00:42:42
Logo, os alunos teñen que apoiar a todos os demas
00:42:45
denunciando os casos de acoso.
00:42:48
Os profesores non poden ver todo o que acontece
00:42:51
na escola, por suposto, e necesitan esas denuncias.
00:42:54
E por último, que se tratará moi seriamente
00:42:57
o problema do acoso.
00:43:00
Somos unha escola que denuncia o acoso
00:43:03
e é demasiado serio para non denunciarlo.
00:43:06
Aqui temos un exemplo, como já he dicho,
00:43:09
de unha carta contra o acoso.
00:43:12
Sería algo que se pondría na parede
00:43:15
do aula e seguramente
00:43:18
hai cosas parecidas aquí.
00:43:21
Aqui temos a evaluación.
00:43:24
Este estudo, por certo,
00:43:27
teve o apoio
00:43:30
do Calouche Gulbenkian.
00:43:33
A fundación do Calouche Gulbenkian
00:43:36
que nos ayudou moito.
00:43:39
Tivemos, por suposto,
00:43:42
que demonstrar se funcionaba.
00:43:45
E o que fizemos era un análisis anterior
00:43:48
e un análisis posterior.
00:43:52
42 centros participaron
00:43:55
e só podíamos comparar os datos
00:43:58
en 22.
00:44:01
No final, porque non todos os datos
00:44:04
eran fiables
00:44:07
porque algunos das escolas que non participaron
00:44:10
desde o inicio, rellenaron os formularios
00:44:13
e por diversos motivos.
00:44:16
Al final só podíamos comparar os datos de 22.
00:44:20
Cando falamos da victimización,
00:44:23
os niveis
00:44:26
baixaron
00:44:29
en un 20%
00:44:32
e unha reducción en o acoso frequente
00:44:35
del 50%.
00:44:38
E é comparável con os mellores resultados
00:44:41
do Estudio Nacional de Noruega.
00:44:44
O acoso frequente
00:44:48
é o que buscamos
00:44:51
porque se existe un acoso sistemático
00:44:54
este é o tipo de acoso
00:44:57
que pode tener
00:45:00
consecuencias
00:45:03
na sua saúde e no seu bem-estar.
00:45:06
Aqui estamos vendo
00:45:09
cifras para a reducción no acoso
00:45:12
tivemos unha reducción do 17%
00:45:16
en general
00:45:19
e na reducción do acoso frequente
00:45:22
o 70%.
00:45:25
Vimos que o acoso
00:45:28
se reduciu
00:45:31
cando os filhos entenden que vamos serios
00:45:34
os filhos se adaptan.
00:45:37
Como sempre vemos
00:45:40
que cando se introduce unha nova lei
00:45:43
na sociedade
00:45:46
todos nos adaptamos a esa nova lei
00:45:49
e é o mesmo con os filhos nas escolas.
00:45:52
Perguntamos aos alunos tamén
00:45:55
se creían que os professores
00:45:58
intervenían máis para parar o acoso
00:46:01
e é moi importante esa percepción dos filhos
00:46:04
porque dá un mensaje
00:46:07
que o problema se toma en serio
00:46:10
e os alunos dijeron que sim
00:46:13
os professores intervenían
00:46:16
máis a menudo
00:46:19
e iso demostrava que o problema
00:46:22
se tomaba moi en serio.
00:46:25
O que non cambiou
00:46:28
eran as denuncias do acoso
00:46:31
e talvez o problema é que
00:46:34
se sentían máis capazes
00:46:38
ou incluso que os seus compañeros
00:46:41
de classe intervenían
00:46:44
e así non tenían que chegar a denunciarlo.
00:46:47
Aqui no efecto é o que vimos
00:46:50
antes os que dizían que non era
00:46:53
un assunto seu era o 16%
00:46:56
e despues iso baixou ao 9%
00:46:59
e houve um aumento no número de filhos
00:47:02
que iría ao 42%
00:47:05
e así podemos ver
00:47:08
que o mensaje
00:47:11
estava chegando aos alunos.
00:47:14
Así que para concluir podemos ver
00:47:17
que a victimización global
00:47:20
se reduciu en un 20%
00:47:23
e o acoso se reduciu en un 17%.
00:47:26
Cando falamos do acoso frequente
00:47:29
a última se reduciu en un 50%
00:47:32
e o acoso frequente en un 69%.
00:47:35
Así que eu creo que podemos afirmar
00:47:38
que tivemos moito éxito
00:47:41
e eu creo en parte era debido
00:47:44
ao compromiso tan enorme
00:47:47
que tivemos entre os profesores
00:47:50
e o centro educativo.
00:47:53
Era unha maravilla poder trabajar con todos ellos.
00:47:56
Unha bibliografía para os que
00:47:59
queren ler máis sobre o tema
00:48:02
eu creo que será fácil
00:48:05
poder proporcionar eses datos durante estes días.
00:48:08
Tivemos unhas limitações metodológicas
00:48:11
sempre é o caso nos estudios.
00:48:14
Nós tivemos alguns problemas
00:48:17
con o tamanho dos centros
00:48:20
eran centros educativos pequenos
00:48:23
de ensenanza primaria
00:48:26
e non teníamos escolas de controle.
00:48:29
Pero agora estamos expandindo o programa
00:48:32
a nivel nacional e temos grupos de controle
00:48:35
e aí terminamos ese estudio.
00:48:38
Así que vamos poder informar
00:48:41
sobre eses resultados un pouco máis adiante.
00:48:44
Aqui temos o nosso logotipo
00:48:47
que son os elementos fundamentais do ABC
00:48:50
para evitar agresión, ser tolerante
00:48:53
e cuidar dos outros.
00:48:56
Se todos fazemos isto
00:48:59
é fácil conseguir
00:49:02
unha reducción nos niveis de acoso e violencia.
00:49:05
Também com o meu coautor
00:49:08
Steven Minton
00:49:11
que foi muito envolvido no programa nacional
00:49:14
e aqui temos
00:49:17
um livro que temos escrito
00:49:20
sobre tudo o que temos feito
00:49:23
com os formadores,
00:49:26
com todos os materiales.
00:49:29
Há um capítulo para os directores,
00:49:32
para as autoridades, para os professores
00:49:35
e também há um capítulo para os alunos
00:49:38
para que podan ler desde a sua perspectiva.
00:49:41
E também nos sentimos muito orgullosos
00:49:44
porque en octubre lançamos un DVD
00:49:48
que se chama Silent Witnesses
00:49:51
e aqui temos unha gran oportunidade
00:49:54
para provocar
00:49:57
o debate entre os alunos
00:50:00
porque temos
00:50:03
exemplos de acoso escolar
00:50:06
e é moi útil para os professores
00:50:09
ter un material visual para provocar o debate
00:50:12
e tal vez nos faltaba no estudio de Donegal
00:50:15
e também incluso no estudio nacional
00:50:18
pero já lo temos
00:50:21
e vamos ver
00:50:24
o trailer
00:50:27
um pouco máis tarde
00:50:30
entre estes seminarios
00:50:33
e tem subtítulos
00:50:36
se alguén en España
00:50:39
quiera usar
00:50:42
no creo que haya problema
00:50:45
en incorporar subtítulos españoles
00:50:48
e dito isto
00:50:51
gostaria de dizer
00:50:54
moitas gracias
00:50:57
e agora veremos o trailer
00:51:00
y
00:51:12
y
00:51:15
y
00:51:18
y
00:51:21
y
00:51:24
y
00:51:27
y
00:51:30
y
00:51:36
y
00:51:40
y
00:51:43
y
00:51:46
y
00:51:49
y
00:51:52
y
00:51:55
y
00:51:58
y
00:52:01
y
00:52:04
- Valoración:
- Eres el primero. Inicia sesión para valorar el vídeo.
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- Idioma/s:
- Autor/es:
- Consejería de Educación de la Comunidad de Madrid
- Subido por:
- EducaMadrid
- Licencia:
- Reconocimiento - No comercial - Sin obra derivada
- Visualizaciones:
- 1082
- Fecha:
- 15 de junio de 2007 - 11:56
- Visibilidad:
- Público
- Enlace Relacionado:
- Sra. Dª. Mona O'Moore, de la Universidad de Dublín (Irlanda) y Excmo. Sr. D. Arturo Canalda González, Defensor del Menor en la Comunidad de Madrid.
- Descripción ampliada:
- Ponencia del Foro para la Convivencia (Encuentro Europeo por la Convivencia) realizada el día 31 de enero de 2007 en el Centro Cultural Conde Duque: “Programas de prevención” por Sra. Dª. Mona O'Moore, de la Universidad de Dublín (Irlanda), presentada por el Excmo. Sr. D. Arturo Canalda González, Defensor del Menor en la Comunidad de Madrid. Acceso al programa.
- Duración:
- 52′ 14″
- Relación de aspecto:
- 4:3 Hasta 2009 fue el estándar utilizado en la televisión PAL; muchas pantallas de ordenador y televisores usan este estándar, erróneamente llamado cuadrado, cuando en la realidad es rectangular o wide.
- Resolución:
- 448x336 píxeles
- Tamaño:
- 297.25 MBytes