1 00:00:00,000 --> 00:00:12,000 Tengo el honor de presentar a Tíscar Lara, que é vicedecana de Cultura Digital de la Escuela de Organización Industrial. 2 00:00:12,000 --> 00:00:14,000 O sea, estamos en su casa. 3 00:00:14,000 --> 00:00:22,000 Y yo creo que, sobre todo, más que los cargos que ahora pueda estar desempeñando, Tíscar es amiga de muchos de nosotros 4 00:00:22,000 --> 00:00:29,000 y desde el primer momento en ROA hace ya seis años pues siempre ha estado acompañándonos en los encuentros 5 00:00:29,000 --> 00:00:31,000 y en un montón de eventos, ¿no? 6 00:00:31,000 --> 00:00:35,000 Nos sentimos todos moi cercanos a ella, hemos aprendido moito 7 00:00:35,000 --> 00:00:41,000 y é un placer que na última conferencia la poda dar ella. 8 00:00:41,000 --> 00:00:45,000 Así que os pido un forte aplauso de bienvenida a Tíscar. 9 00:00:45,000 --> 00:00:58,000 Bueno, pues, a ver, como ya el otro día os dije unhas palabras de bienvenida, 10 00:00:58,000 --> 00:01:04,000 non me vou estender en os agradecimentos e en o feliz que estoi de estar aquí con vosotros, 11 00:01:04,000 --> 00:01:08,000 lo deixaremos casi máis para o encierro. 12 00:01:08,000 --> 00:01:15,000 Bueno, mi objetivo en la presentación de hoy es mostraros algunas pinceladas de como estamos trabajando 13 00:01:15,000 --> 00:01:22,000 la transformación a través del uso de la tecnología digital en la Escuela de Organización Industrial. 14 00:01:22,000 --> 00:01:28,000 Como hemos diseñado unha forma de actuar, de entender la educación 15 00:01:28,000 --> 00:01:32,000 e de poder trasladarlo a nosos programas e a nosos alumnos. 16 00:01:32,000 --> 00:01:34,000 Por poneros un pouco en contexto, 17 00:01:34,000 --> 00:01:40,000 aunque ya la conocéis porque precisamente habéis vivido aquí en esta escuela durante tres días, 18 00:01:40,000 --> 00:01:44,000 es unha escuela de formación superior, de educación superior, 19 00:01:44,000 --> 00:01:52,000 donde vienen alumnos recién licenciados o profesionales que ya están en activo en la gestión, 20 00:01:52,000 --> 00:02:00,000 en las empresas, en el área de medioambiente o en el área más de gestión empresarial. 21 00:02:00,000 --> 00:02:05,000 Tenemos dos campus, unha en Madrid, que conocéis bien, e unha en Sevilla, 22 00:02:05,000 --> 00:02:08,000 e moita oferta de formación online. 23 00:02:08,000 --> 00:02:14,000 Hay programas que son puramente online, moitos en Latinoamérica. 24 00:02:14,000 --> 00:02:18,000 Tenemos tamén programas combinados, 25 00:02:18,000 --> 00:02:23,000 es como la forma clásica de escribir un modelo educativo, 26 00:02:23,000 --> 00:02:26,000 o presencial, o combinado e o online. 27 00:02:27,000 --> 00:02:36,000 Nosotros estamos trabajando en la linea de que todos sean moi digitales, moi online, 28 00:02:36,000 --> 00:02:39,000 para ir rompiendo tamén esas fronteras. 29 00:02:39,000 --> 00:02:47,000 Ya nos cuesta, de hecho, dibujar unha lista e decir cuáles son de unha e cuáles son de outros, 30 00:02:47,000 --> 00:02:54,000 porque queremos que convivan en este mundo híbrido de la importancia do presencial e da importancia do digital. 31 00:02:54,000 --> 00:03:03,000 Esta é unha foto que define moi ben o proxecto de mobile learning en que llevamos trabajando dous anos 32 00:03:03,000 --> 00:03:09,000 e cullos elementos os vou a ir contando. 33 00:03:11,000 --> 00:03:15,000 A idea é, sobre todo, mostrarvos un caso aplicado. 34 00:03:15,000 --> 00:03:19,000 Estas non son grandes teorías, as teorías nos las sabemos todos. 35 00:03:19,000 --> 00:03:25,000 De hecho, llevamos anos nombrándolas e repitiéndolas, 36 00:03:25,000 --> 00:03:29,000 o importante é llevarla á acción, que é o que vosotros facéis en vuestra clase 37 00:03:29,000 --> 00:03:32,000 e é o que habéis feito neste encuentro de Dublogs. 38 00:03:32,000 --> 00:03:34,000 Non os habéis llenado de conferencias, 39 00:03:34,000 --> 00:03:40,000 sino que rápidamente os distribuís, facéis talleres e buscáis a manera de aprender uns de outros. 40 00:03:40,000 --> 00:03:47,000 O importante é empezar a aterrizar esas grandes ideas en accións que poden estar equivocadas, 41 00:03:47,000 --> 00:03:57,000 que ten seus errores, mas que é importante poder experimentar para ir generando esos pequenos cambios. 42 00:04:02,000 --> 00:04:07,000 Vamos a empezar por os inicios, sobre todo para que veáis o contexto. 43 00:04:07,000 --> 00:04:13,000 O que significa o proxecto de mobile learning ou a transformación da escola 44 00:04:13,000 --> 00:04:17,000 que é o modelo máis de educación abierta, digital, colaborativa, 45 00:04:17,000 --> 00:04:20,000 viene diseñado já en seu plan estratégico. 46 00:04:20,000 --> 00:04:25,000 Isto non é algo que están facendo en un piloto algunos programas de máster 47 00:04:25,000 --> 00:04:31,000 ou algunos profesores con máis motivación por usar a tecnologia, 48 00:04:31,000 --> 00:04:40,000 sino que é unha visión que se define en un plan estratégico da escola 49 00:04:40,000 --> 00:04:45,000 a finales de 2009, en el que facemos unha reflexión e nos tiramos varios meses 50 00:04:45,000 --> 00:04:51,000 convocando talleres de pensamiento con gente interna e gente tamén externa 51 00:04:51,000 --> 00:04:57,000 que nos ayudara a facernos esas preguntas presocráticas de quénes somos, 52 00:04:57,000 --> 00:05:01,000 para que estamos, adónde vamos, qual é o nosso sentido 53 00:05:01,000 --> 00:05:04,000 e como podemos facer para transformar a sociedade. 54 00:05:04,000 --> 00:05:07,000 Cuales son as tendencias en o entorno e onde nos situamos. 55 00:05:07,000 --> 00:05:10,000 Quénes queremos ser e que é o que queremos facer. 56 00:05:10,000 --> 00:05:17,000 E nese plan estratégico que está disponible, está colgado en internet, 57 00:05:17,000 --> 00:05:20,000 hai unha serie de capítulos e hai unho moi importante 58 00:05:20,000 --> 00:05:23,000 onde falamos do modelo educativo. 59 00:05:23,000 --> 00:05:25,000 Cuales son os nosos referentes. 60 00:05:25,000 --> 00:05:30,000 E aí já nos marcamos como retos e objetivos nestes anos de transformación 61 00:05:30,000 --> 00:05:39,000 aplicar metodologías de aprendizaje en redes, 62 00:05:39,000 --> 00:05:43,000 de utilización das tecnologías móviles, de educación expandida 63 00:05:43,000 --> 00:05:47,000 e aparece aí tamén como marco referencial. 64 00:05:47,000 --> 00:05:51,000 Hablamos de conectivismo, ponemos algunos ejemplos 65 00:05:51,000 --> 00:05:54,000 que están facendo outras escuelas en as que queremos mirarnos. 66 00:05:54,000 --> 00:05:58,000 Cuales son para nosos os modelos de referencia. 67 00:05:58,000 --> 00:06:01,000 E iso é o que, de algunha maneira, é a nosa pequena Biblia, 68 00:06:01,000 --> 00:06:07,000 máis que Biblia, que queda demasiado teleológico, 69 00:06:07,000 --> 00:06:12,000 é a nosa hoja de ruta. 70 00:06:12,000 --> 00:06:17,000 Nos marcamos un caminho con unha serie de accións cada ano. 71 00:06:17,000 --> 00:06:20,000 E que temos feito desde entonces? 72 00:06:20,000 --> 00:06:24,000 Nos sentamos, pensamos na teoría, vemos ejemplos e dicimos 73 00:06:24,000 --> 00:06:27,000 vale, agora hai que remangarse e ponerse a trabajar. 74 00:06:27,000 --> 00:06:31,000 Cuales son esas pequenas modificaciones? 75 00:06:31,000 --> 00:06:33,000 Me cuesta chamarlo innovaciones porque 76 00:06:33,000 --> 00:06:38,000 já a palabra asusta e parece máis rimbombante. 77 00:06:38,000 --> 00:06:43,000 Nós empezamos con humildade, sabendo que non eramos os primeiros 78 00:06:43,000 --> 00:06:47,000 en nada, pero con a convicción de que había que cambiar. 79 00:06:47,000 --> 00:06:50,000 E que había que cambiar en unha dirección, en unha linea 80 00:06:50,000 --> 00:06:55,000 que nos llevaba a unha visión da educación 81 00:06:55,000 --> 00:06:59,000 máis aberta, máis colaborativa, máis digital. 82 00:06:59,000 --> 00:07:01,000 ¿Por onde empezamos? 83 00:07:01,000 --> 00:07:05,000 Teníamos que cambiar en tres grandes pilares. 84 00:07:05,000 --> 00:07:08,000 Unha son as tecnologías, necesitas instrumentos 85 00:07:08,000 --> 00:07:11,000 con los que trabajar, herramientas, 86 00:07:11,000 --> 00:07:16,000 e tecnologías son as digitales, pero non só. 87 00:07:16,000 --> 00:07:19,000 Tambén son o diseño do currículo, o diseño dos espacios, 88 00:07:19,000 --> 00:07:23,000 todo eso son infraestructuras que necesitas modificar 89 00:07:23,000 --> 00:07:27,000 para poder generar ese cambio. 90 00:07:27,000 --> 00:07:31,000 Igualmente, o trabajo con as competencias digitales, 91 00:07:31,000 --> 00:07:35,000 con as persoas, como íbamos a formar sobre esos usos 92 00:07:35,000 --> 00:07:37,000 aos nosos profesores, aos nosos alunos 93 00:07:37,000 --> 00:07:39,000 e tamén á própria organización. 94 00:07:39,000 --> 00:07:43,000 Como nos transformábamos nosas prácticas de trabajo, 95 00:07:43,000 --> 00:07:48,000 como íbamos adoptando unha forma 96 00:07:48,000 --> 00:07:51,000 moito máis colaborativa de trabajar en red, 97 00:07:51,000 --> 00:07:53,000 de intercambiar conocimiento, 98 00:07:53,000 --> 00:07:56,000 de ser moito máis abiertos tamén como organización. 99 00:07:56,000 --> 00:07:59,000 E en outro pilar, onde tamén hemos estado trabajando moito 100 00:07:59,000 --> 00:08:02,000 nestes anos, eran os contenidos. 101 00:08:02,000 --> 00:08:04,000 Teníamos moi claro que queríamos apostar 102 00:08:04,000 --> 00:08:09,000 por unha política de contenidos en abierto, 103 00:08:09,000 --> 00:08:13,000 de publicar en abierto, con licencias abiertas, 104 00:08:13,000 --> 00:08:16,000 en repositorios abiertos, para poder dar difusión 105 00:08:16,000 --> 00:08:20,000 e para poder donar todo aquello que se generara 106 00:08:20,000 --> 00:08:23,000 nunha escola, que é basicamente 107 00:08:23,000 --> 00:08:27,000 o conocimiento, ese intangible que nos permite 108 00:08:27,000 --> 00:08:30,000 seguir construyendo. 109 00:08:30,000 --> 00:08:34,000 E esa manera de encarnarlo, para verlo 110 00:08:34,000 --> 00:08:38,000 en cousas concretas, para non perderme 111 00:08:38,000 --> 00:08:42,000 en demasiadas teorías, unha dos proxectos 112 00:08:42,000 --> 00:08:45,000 que é máis transversal, que toca máis estes tres pilares, 113 00:08:45,000 --> 00:08:49,000 competencias, formación con as personas, 114 00:08:49,000 --> 00:08:54,000 habilitación de destrezas comunicativas, 115 00:08:54,000 --> 00:08:58,000 de uso tecnológico, así como de contenidos, 116 00:08:58,000 --> 00:09:02,000 trabajo con contenidos e trabajo con tecnologías digitales, 117 00:09:02,000 --> 00:09:05,000 é o proxecto Mobile Learning, que é un pouco, 118 00:09:05,000 --> 00:09:08,000 casi é o máis paradigmático, pero non é o único, 119 00:09:08,000 --> 00:09:11,000 pero sí que sirve para contar o resto. 120 00:09:11,000 --> 00:09:15,000 E hace dois años já nos marcamos ese objetivo, 121 00:09:15,000 --> 00:09:19,000 anteriormente, na escola, 122 00:09:19,000 --> 00:09:22,000 a cada alumno se daba un portátil, 123 00:09:22,000 --> 00:09:25,000 que era como súa herramienta de trabajo básica, 124 00:09:25,000 --> 00:09:29,000 pero nós pensamos que era irrelevante en ese momento. 125 00:09:29,000 --> 00:09:31,000 Tambén é outro contexto, obviamente, 126 00:09:31,000 --> 00:09:35,000 hai cousas que non podemos fazer transferencia directa 127 00:09:35,000 --> 00:09:37,000 a todos os niveis educativos, 128 00:09:37,000 --> 00:09:42,000 pero no nosso caso era algo que vinha incorporado 129 00:09:42,000 --> 00:09:45,000 na matrícula do alumno. 130 00:09:45,000 --> 00:09:50,000 Então, começamos a ver que é o que o mercado, 131 00:09:50,000 --> 00:09:53,000 o desenvolvimento tecnológico nos ofrecía, 132 00:09:53,000 --> 00:09:56,000 e naquele momento non existían os tablets. 133 00:09:56,000 --> 00:09:58,000 Agora nos parece, e isto é moi importante, 134 00:09:58,000 --> 00:10:01,000 de vez en cuando, fazer un pouco de arqueología temporal 135 00:10:01,000 --> 00:10:04,000 e darse cuenta de onde estávamos hace un ano, 136 00:10:04,000 --> 00:10:06,000 hace tres, hace cinco, 137 00:10:06,000 --> 00:10:10,000 cando Roa empezou, podíamos construir todo un discurso 138 00:10:10,000 --> 00:10:13,000 desde o primeiro encuentro de Dublox que havia 139 00:10:13,000 --> 00:10:17,000 e que se foi desenvolvendo e como nos incorporamos. 140 00:10:17,000 --> 00:10:20,000 En aquel momento, era cando nascía, 141 00:10:20,000 --> 00:10:25,000 estava nos seus inicios Android, 142 00:10:25,000 --> 00:10:35,000 e se ajustaba moi ben a nosa estrategia 143 00:10:35,000 --> 00:10:40,000 e ao noso compromiso por usar tecnologías abiertas, 144 00:10:40,000 --> 00:10:43,000 tecnologías digitales, software libre 145 00:10:43,000 --> 00:10:46,000 no maior dos casos poderosos, 146 00:10:46,000 --> 00:10:51,000 introducindo esas tecnologías máis flexibles 147 00:10:51,000 --> 00:10:55,000 e que permiten outro tipo de desenvolvemento e de inovación. 148 00:10:55,000 --> 00:10:58,000 Decidimos empezar con Android 149 00:10:58,000 --> 00:11:01,000 e os dispositivos que había eran, 150 00:11:01,000 --> 00:11:03,000 agora nos poden parecer moi rudimentarios. 151 00:11:03,000 --> 00:11:05,000 Tenho o HTC con o qual empezamos 152 00:11:05,000 --> 00:11:07,000 e já me parece que se trava, 153 00:11:07,000 --> 00:11:09,000 que se me face pequeno 154 00:11:09,000 --> 00:11:11,000 e como podíamos facer algo con esta pantalla. 155 00:11:11,000 --> 00:11:14,000 É o gran efecto da tecnología, 156 00:11:14,000 --> 00:11:17,000 de como ela mesma se vai devorando 157 00:11:17,000 --> 00:11:20,000 e a veces nos face perder a perspectiva, 158 00:11:20,000 --> 00:11:22,000 pero o que máis nos interesaba, 159 00:11:22,000 --> 00:11:26,000 e é importante decidir que hardware e que software, 160 00:11:26,000 --> 00:11:30,000 era que usos nos introducían, 161 00:11:30,000 --> 00:11:32,000 nos posibilitaban 162 00:11:32,000 --> 00:11:36,000 esos dispositivos móviles para o modelo educativo 163 00:11:36,000 --> 00:11:39,000 que fueran diferenciales 164 00:11:39,000 --> 00:11:42,000 e que fueran un aporte maior 165 00:11:42,000 --> 00:11:44,000 ao que veníamos facendo. 166 00:11:45,000 --> 00:11:49,000 Nosos aspectos que nos centramos 167 00:11:49,000 --> 00:11:52,000 e que nos parecian máis críticos, 168 00:11:52,000 --> 00:11:55,000 tenía que ver con o compartir, 169 00:11:55,000 --> 00:11:59,000 o poder comunicarse desde cualquier lugar, 170 00:11:59,000 --> 00:12:01,000 en cualquier momento, 171 00:12:01,000 --> 00:12:04,000 o estar, o vivir e practicar 172 00:12:04,000 --> 00:12:07,000 a cultura digital, a cultura de rede, 173 00:12:07,000 --> 00:12:10,000 de unha maneira máis natural e máis integrada 174 00:12:10,000 --> 00:12:12,000 nun proceso de aprendizaje expandido, 175 00:12:12,000 --> 00:12:14,000 onde non só somos nós, 176 00:12:14,000 --> 00:12:16,000 o aula, os profesores, os alunos, 177 00:12:16,000 --> 00:12:19,000 sino que estamos abertos na rede, 178 00:12:19,000 --> 00:12:22,000 o carácter de productor do aluno, 179 00:12:22,000 --> 00:12:24,000 con un dispositivo móvil 180 00:12:24,000 --> 00:12:26,000 que o acompanha, que é seu, 181 00:12:26,000 --> 00:12:28,000 que son 24 horas con ele, 182 00:12:28,000 --> 00:12:30,000 o que poda fazer unha foto 183 00:12:30,000 --> 00:12:32,000 desde o punto de trabajo, 184 00:12:32,000 --> 00:12:34,000 de inspiración, de documentación, 185 00:12:34,000 --> 00:12:37,000 que a poda estar compartindo inmediatamente, 186 00:12:37,000 --> 00:12:40,000 que poda generar o seu propio proceso, 187 00:12:40,000 --> 00:12:42,000 a súa dinámica, 188 00:12:42,000 --> 00:12:45,000 non só responder a que poda pedir 189 00:12:45,000 --> 00:12:48,000 o profesor o seu trabajo no grupo, 190 00:12:48,000 --> 00:12:50,000 pois nos parecía tamén 191 00:12:50,000 --> 00:12:54,000 que era un punto interesante a explorar, 192 00:12:54,000 --> 00:12:57,000 e para diseñar seu integración 193 00:12:57,000 --> 00:13:01,000 máis significativa na formación. 194 00:13:01,000 --> 00:13:03,000 Comezamos, os dicía, 195 00:13:03,000 --> 00:13:05,000 con os HTCs, 196 00:13:05,000 --> 00:13:07,000 isto é unha foto de un día de entrega, 197 00:13:07,000 --> 00:13:09,000 para que entendáis mellor o proxecto, 198 00:13:09,000 --> 00:13:14,000 o dispositivo está incluído 199 00:13:14,000 --> 00:13:16,000 na matricula do aluno, 200 00:13:16,000 --> 00:13:18,000 nos pagamos, nos dámoslo, 201 00:13:18,000 --> 00:13:20,000 é seu desde o primer día, 202 00:13:20,000 --> 00:13:22,000 e tamén cubrimos a conectividade 3G. 203 00:13:22,000 --> 00:13:24,000 Non teña que pagar nada, 204 00:13:24,000 --> 00:13:26,000 é parte, é a manera de garantizar 205 00:13:26,000 --> 00:13:28,000 que o poda usar 206 00:13:28,000 --> 00:13:30,000 e que non teña diferencias 207 00:13:30,000 --> 00:13:32,000 entre os que ten máis recursos 208 00:13:32,000 --> 00:13:34,000 e os que ten menos. 209 00:13:34,000 --> 00:13:37,000 Intentamos facilitar ese tipo de uso. 210 00:13:37,000 --> 00:13:39,000 Comezamos con os smartphones, 211 00:13:39,000 --> 00:13:41,000 con Android, 212 00:13:41,000 --> 00:13:43,000 como os dicía antes, 213 00:13:43,000 --> 00:13:45,000 este ano pasamos a un tablet, 214 00:13:45,000 --> 00:13:47,000 pero tamén con Android, 215 00:13:47,000 --> 00:13:49,000 había outras posibilidades, 216 00:13:49,000 --> 00:13:52,000 pero nos parecía importante 217 00:13:52,000 --> 00:13:55,000 el tener unha lógica coerente 218 00:13:55,000 --> 00:13:57,000 dentro de ese plan 219 00:13:57,000 --> 00:13:59,000 que nos habíamos marcado, 220 00:13:59,000 --> 00:14:01,000 porque significa cosas 221 00:14:01,000 --> 00:14:03,000 e tamén é parte 222 00:14:03,000 --> 00:14:05,000 de la cultura de todo o modelo. 223 00:14:05,000 --> 00:14:07,000 Para que os hagáis unha escala, 224 00:14:07,000 --> 00:14:09,000 máis ou menos son 500 alunos al ano 225 00:14:09,000 --> 00:14:11,000 con os que trabajamos, 226 00:14:11,000 --> 00:14:13,000 non son todos os que tenemos, 227 00:14:13,000 --> 00:14:15,000 son os programas de máster, 228 00:14:15,000 --> 00:14:17,000 de postgrado e de executive, 229 00:14:17,000 --> 00:14:19,000 lego tenemos outro tipo 230 00:14:19,000 --> 00:14:21,000 de alunos de cursos máis cortos. 231 00:14:21,000 --> 00:14:23,000 Y diseñamos, 232 00:14:23,000 --> 00:14:25,000 en lugar de desarrollar aplicaciones 233 00:14:27,000 --> 00:14:29,000 moi cerradas e controladas 234 00:14:29,000 --> 00:14:33,000 só para o nosso modelo 235 00:14:33,000 --> 00:14:35,000 e para o nosso uso, 236 00:14:35,000 --> 00:14:37,000 decidimos tamén por unha cuestión 237 00:14:41,000 --> 00:14:43,000 de estrategia e de recursos. 238 00:14:43,000 --> 00:14:45,000 Tienes que tomar decisiones moi rápidas 239 00:14:45,000 --> 00:14:47,000 e se o pones en unha bandeja 240 00:14:47,000 --> 00:14:49,000 non o pones en outra. 241 00:14:49,000 --> 00:14:51,000 E nos parecía máis importante 242 00:14:51,000 --> 00:14:53,000 trabajar máis con o uso 243 00:14:53,000 --> 00:14:55,000 de ciertas herramientas 244 00:14:55,000 --> 00:14:57,000 e con o diseño 245 00:14:57,000 --> 00:14:59,000 de la integración. 246 00:14:59,000 --> 00:15:01,000 Empezamos a trabajar 247 00:15:01,000 --> 00:15:03,000 no primeiro ano con o Moodle, 248 00:15:03,000 --> 00:15:05,000 que é a nosa plataforma, 249 00:15:05,000 --> 00:15:07,000 como será de moita parte de vos, 250 00:15:07,000 --> 00:15:09,000 seguramente, 251 00:15:09,000 --> 00:15:11,000 pero incorporamos o trabajo 252 00:15:11,000 --> 00:15:13,000 con o Google Apps, 253 00:15:13,000 --> 00:15:15,000 tamén pola cercanía 254 00:15:15,000 --> 00:15:17,000 que tiene o Google 255 00:15:17,000 --> 00:15:19,000 e as contas de Google 256 00:15:19,000 --> 00:15:21,000 con os dispositivos Android, 257 00:15:21,000 --> 00:15:23,000 abrimos un domínio propio 258 00:15:23,000 --> 00:15:25,000 e gestionamos as contas de Google 259 00:15:25,000 --> 00:15:27,000 con os dispositivos Android. 260 00:15:27,000 --> 00:15:29,000 E gestionamos as contas de Google 261 00:15:29,000 --> 00:15:31,000 e as proporcionamos 262 00:15:31,000 --> 00:15:33,000 nosotros aos alunos. 263 00:15:33,000 --> 00:15:35,000 E iso nos permite trabajar, 264 00:15:35,000 --> 00:15:37,000 se fixáis nas funciones 265 00:15:37,000 --> 00:15:39,000 debaixo de cada unha, 266 00:15:39,000 --> 00:15:41,000 iso nos permite trabajar 267 00:15:41,000 --> 00:15:43,000 dándole esa extensión do trabajo colaborativo, 268 00:15:43,000 --> 00:15:45,000 de poder compartir documentos, 269 00:15:45,000 --> 00:15:47,000 de intentar, 270 00:15:47,000 --> 00:15:49,000 que é moi difícil, 271 00:15:49,000 --> 00:15:51,000 en transformar unha cultura 272 00:15:51,000 --> 00:15:53,000 sempre cuesta, 273 00:15:53,000 --> 00:15:55,000 leva un tempo, 274 00:15:55,000 --> 00:15:57,000 el romper con el archivo 275 00:15:57,000 --> 00:15:59,000 junto e con el trabajo en grupo 276 00:15:59,000 --> 00:16:01,000 que acaba sendo un troceado, 277 00:16:01,000 --> 00:16:03,000 eu hago un trozo, 278 00:16:03,000 --> 00:16:05,000 tu o outro, juntamos 279 00:16:05,000 --> 00:16:07,000 e ya tenemos un proyecto de grupo. 280 00:16:07,000 --> 00:16:09,000 El intentar romper esas lógicas 281 00:16:09,000 --> 00:16:11,000 de trabajo 282 00:16:11,000 --> 00:16:13,000 nos permitía la introducción 283 00:16:13,000 --> 00:16:15,000 de Google Apps en este modelo. 284 00:16:15,000 --> 00:16:17,000 Se podría haber hecho de outra forma, 285 00:16:17,000 --> 00:16:19,000 pero ya que 286 00:16:19,000 --> 00:16:21,000 a conta de Google 287 00:16:21,000 --> 00:16:23,000 tamén nos venía moi bien para o dispositivo Android, 288 00:16:23,000 --> 00:16:25,000 aprovechámoslo. 289 00:16:25,000 --> 00:16:27,000 E tamén, 290 00:16:27,000 --> 00:16:29,000 para trabajar con outro concepto 291 00:16:31,000 --> 00:16:33,000 que é moi importante 292 00:16:33,000 --> 00:16:35,000 á hora de 293 00:16:35,000 --> 00:16:37,000 formar as competencias 294 00:16:37,000 --> 00:16:39,000 necesarias para o entorno 295 00:16:39,000 --> 00:16:41,000 profesional, que é 296 00:16:41,000 --> 00:16:43,000 manexarse con soltura, 297 00:16:45,000 --> 00:16:47,000 con profesionalidade, 298 00:16:47,000 --> 00:16:49,000 con rigor, 299 00:16:49,000 --> 00:16:51,000 con conhecimento 300 00:16:51,000 --> 00:16:53,000 entre o público e o privado. 301 00:16:53,000 --> 00:16:55,000 Saber ser consciente 302 00:16:55,000 --> 00:16:57,000 de aquellos datos que liberamos, 303 00:16:57,000 --> 00:16:59,000 de lo que abrimos 304 00:16:59,000 --> 00:17:01,000 e de lo que necesitamos 305 00:17:01,000 --> 00:17:03,000 cerrar. 306 00:17:03,000 --> 00:17:05,000 Poner a los alumnos en ese escenario, 307 00:17:05,000 --> 00:17:07,000 en intentar llevarlos 308 00:17:07,000 --> 00:17:09,000 á un entorno público de visibilidade, 309 00:17:09,000 --> 00:17:11,000 de difusión de sú trabajo 310 00:17:11,000 --> 00:17:13,000 e que sean gestores 311 00:17:13,000 --> 00:17:15,000 de sú propio aprendizaje, 312 00:17:15,000 --> 00:17:17,000 tamén nos lo permite de unha maneira moi sencilla 313 00:17:17,000 --> 00:17:19,000 el trabajo con Google Apps. 314 00:17:19,000 --> 00:17:21,000 Introducimos tamén os blocs. 315 00:17:21,000 --> 00:17:23,000 Todo isto é o que está 316 00:17:23,000 --> 00:17:25,000 no dia a dia do aula. 317 00:17:25,000 --> 00:17:27,000 Pode se trabajar desde o dispositivo 318 00:17:27,000 --> 00:17:29,000 móvil ou desde 319 00:17:29,000 --> 00:17:31,000 o ordenador de mesa 320 00:17:31,000 --> 00:17:33,000 ou desde outra entrada. 321 00:17:33,000 --> 00:17:35,000 É independente de qual é 322 00:17:35,000 --> 00:17:37,000 o punto de acceso. 323 00:17:37,000 --> 00:17:39,000 Pero o dispositivo garantiza 324 00:17:39,000 --> 00:17:41,000 esa facilidade de uso 325 00:17:41,000 --> 00:17:43,000 e esa facilidade 326 00:17:43,000 --> 00:17:45,000 de producción desde 327 00:17:45,000 --> 00:17:47,000 aquellos puntos que están fora do aula. 328 00:17:47,000 --> 00:17:49,000 Os blocs nos sirven para romper o aula. 329 00:17:49,000 --> 00:17:51,000 Romper simbólicamente 330 00:17:51,000 --> 00:17:53,000 os muros de tempo e espacio. 331 00:17:53,000 --> 00:17:55,000 De lo que significa 332 00:17:55,000 --> 00:17:57,000 un lugar de aprendizaje. 333 00:17:57,000 --> 00:17:59,000 E o aula 334 00:17:59,000 --> 00:18:01,000 agora é a red en general. 335 00:18:01,000 --> 00:18:03,000 Non é só onde ponemos 336 00:18:03,000 --> 00:18:05,000 a frontera das portas. 337 00:18:05,000 --> 00:18:07,000 Introducimos os blocs. 338 00:18:07,000 --> 00:18:09,000 Todos os alumnos, 339 00:18:09,000 --> 00:18:11,000 os cuento un pouco o modelo, 340 00:18:11,000 --> 00:18:13,000 ten un bloc na plataforma 341 00:18:13,000 --> 00:18:15,000 da escola. 342 00:18:15,000 --> 00:18:17,000 Le abrimos todo isto. 343 00:18:17,000 --> 00:18:19,000 Se fixáis no esquema, 344 00:18:19,000 --> 00:18:21,000 hai unha parte 345 00:18:21,000 --> 00:18:23,000 que chamamos entorno eoi.es 346 00:18:23,000 --> 00:18:25,000 que está nos servidores, 347 00:18:25,000 --> 00:18:27,000 que gestionamos, que abrimos as contas. 348 00:18:27,000 --> 00:18:29,000 Hai todo un protocolo, 349 00:18:29,000 --> 00:18:31,000 unha gestión detrás. 350 00:18:31,000 --> 00:18:33,000 O mesmo login para cada 351 00:18:33,000 --> 00:18:35,000 uno dos espacios para que estén mellor integrados. 352 00:18:35,000 --> 00:18:37,000 E logo está o entorno 353 00:18:37,000 --> 00:18:39,000 da web social. 354 00:18:39,000 --> 00:18:41,000 Do que facemos fora 355 00:18:41,000 --> 00:18:43,000 dos nossos dominios. 356 00:18:43,000 --> 00:18:45,000 Estábamos integrados 357 00:18:45,000 --> 00:18:47,000 al principio, 358 00:18:47,000 --> 00:18:49,000 antes deste 359 00:18:49,000 --> 00:18:51,000 dos anos de transformación 360 00:18:51,000 --> 00:18:53,000 no trabalho 361 00:18:53,000 --> 00:18:55,000 intensivo con TIC. 362 00:18:55,000 --> 00:18:57,000 Na escola, 363 00:18:57,000 --> 00:18:59,000 o digital era o aula virtual. 364 00:18:59,000 --> 00:19:01,000 Era o primeiro círculo. 365 00:19:01,000 --> 00:19:03,000 A parte digital. 366 00:19:03,000 --> 00:19:05,000 Que non deixa de ser 367 00:19:05,000 --> 00:19:07,000 a réplica máis fiel 368 00:19:07,000 --> 00:19:09,000 do que é unha aula convencional. 369 00:19:09,000 --> 00:19:11,000 Estábamos controlados, 370 00:19:11,000 --> 00:19:13,000 o que somos, os alunos, o profesor. 371 00:19:13,000 --> 00:19:15,000 Hai diferencia de roles, 372 00:19:15,000 --> 00:19:17,000 te pongo tareas, tu as faces, te corrijo. 373 00:19:17,000 --> 00:19:19,000 Pero non se mete nadie que non este. 374 00:19:19,000 --> 00:19:21,000 Isto nos parecía 375 00:19:21,000 --> 00:19:23,000 o suficiente, porque non aprovechamos 376 00:19:23,000 --> 00:19:25,000 todo o potencial 377 00:19:25,000 --> 00:19:27,000 do trabajo en red, 378 00:19:27,000 --> 00:19:29,000 en estes espacios, como poden ser os blocs, 379 00:19:29,000 --> 00:19:31,000 que vos contarei vosotros 380 00:19:31,000 --> 00:19:33,000 en un encuentro de dublocs, 381 00:19:33,000 --> 00:19:35,000 a importancia que ten en trabajar con blocs, 382 00:19:35,000 --> 00:19:37,000 pero non con un bloc en el Moodle, 383 00:19:37,000 --> 00:19:39,000 en privado. 384 00:19:39,000 --> 00:19:41,000 Talvez, en algún caso, 385 00:19:41,000 --> 00:19:43,000 pode tener interés. 386 00:19:43,000 --> 00:19:45,000 E, segun a edad, estamos con adultos. 387 00:19:45,000 --> 00:19:47,000 Habría que ver 388 00:19:47,000 --> 00:19:49,000 luego casos máis concretos. 389 00:19:49,000 --> 00:19:51,000 Pero non ten sentido 390 00:19:51,000 --> 00:19:53,000 un bloc cerrado. 391 00:19:53,000 --> 00:19:55,000 A non ser que facas algo con alunos 392 00:19:55,000 --> 00:19:57,000 que son menores e que é importante controlarlo. 393 00:19:57,000 --> 00:19:59,000 En un entorno 394 00:19:59,000 --> 00:20:01,000 de profesionales e adultos, 395 00:20:01,000 --> 00:20:03,000 o valor dun bloc público, 396 00:20:03,000 --> 00:20:05,000 individual, personal, 397 00:20:05,000 --> 00:20:07,000 bajo seu nome, 398 00:20:07,000 --> 00:20:09,000 nombre e apellido, 399 00:20:09,000 --> 00:20:11,000 nos permite 400 00:20:15,000 --> 00:20:17,000 trabajar unha serie de competencias 401 00:20:17,000 --> 00:20:19,000 con esos alunos, 402 00:20:19,000 --> 00:20:21,000 pero tamén darles unha visibilidade 403 00:20:21,000 --> 00:20:23,000 profesional. 404 00:20:23,000 --> 00:20:25,000 E que eles tamén se facan responsables. 405 00:20:25,000 --> 00:20:27,000 Que practiquen 406 00:20:27,000 --> 00:20:29,000 o que significa a comunicación pública. 407 00:20:29,000 --> 00:20:31,000 De publicar 408 00:20:31,000 --> 00:20:33,000 en un espacio 409 00:20:33,000 --> 00:20:35,000 institucional, onde 410 00:20:35,000 --> 00:20:37,000 hai que aprender estrategias para saber posicionarte 411 00:20:37,000 --> 00:20:39,000 para ser reconocido 412 00:20:39,000 --> 00:20:41,000 como experto. 413 00:20:41,000 --> 00:20:43,000 E todo iso lo podes rentabilizar. 414 00:20:43,000 --> 00:20:45,000 A importancia de estar 415 00:20:45,000 --> 00:20:47,000 nun escenario público. 416 00:20:47,000 --> 00:20:49,000 Iso é o que nos aporta 417 00:20:49,000 --> 00:20:51,000 e o que trabajamos. 418 00:20:51,000 --> 00:20:53,000 Individual, luego hai un diseño 419 00:20:53,000 --> 00:20:55,000 por programa, con unha serie de 420 00:20:55,000 --> 00:20:57,000 sindicaciones por etiqueta. 421 00:20:57,000 --> 00:20:59,000 Isto é máis complexo. 422 00:20:59,000 --> 00:21:01,000 O esquema 423 00:21:01,000 --> 00:21:03,000 se va facendo 424 00:21:03,000 --> 00:21:05,000 máis 425 00:21:05,000 --> 00:21:07,000 entramado. 426 00:21:07,000 --> 00:21:09,000 Pero nisto non vamos a entrar. 427 00:21:09,000 --> 00:21:11,000 Con isto se entiende. 428 00:21:11,000 --> 00:21:13,000 Como veis, 429 00:21:13,000 --> 00:21:15,000 o carácter público abierto do blog 430 00:21:15,000 --> 00:21:17,000 era o que nos interesaba. 431 00:21:17,000 --> 00:21:19,000 E este ano, 432 00:21:19,000 --> 00:21:21,000 nos quedamos en estes dos círculos 433 00:21:21,000 --> 00:21:23,000 e no segundo ano 434 00:21:23,000 --> 00:21:25,000 introducimos o modelo 435 00:21:25,000 --> 00:21:27,000 como estándar. 436 00:21:27,000 --> 00:21:29,000 É o sí o sí que podes ver 437 00:21:29,000 --> 00:21:31,000 en cada programa. 438 00:21:31,000 --> 00:21:33,000 O Dropbox. 439 00:21:35,000 --> 00:21:37,000 Podemos usar máis outros 440 00:21:37,000 --> 00:21:39,000 servicios de recomendación de bibliografía 441 00:21:39,000 --> 00:21:41,000 e outros outros. 442 00:21:41,000 --> 00:21:43,000 Todo iso está abierto, obviamente. 443 00:21:43,000 --> 00:21:45,000 Pero o mínimo común denominador 444 00:21:45,000 --> 00:21:47,000 é este. 445 00:21:47,000 --> 00:21:49,000 Como modelo 446 00:21:49,000 --> 00:21:51,000 máis replicado. 447 00:21:51,000 --> 00:21:53,000 E o trabajo en redes 448 00:21:53,000 --> 00:21:55,000 o integramos tamén. 449 00:21:55,000 --> 00:21:57,000 De manera que tiene un sentido 450 00:21:57,000 --> 00:21:59,000 dentro do programa formativo 451 00:21:59,000 --> 00:22:01,000 aquello que se pueda expandir. 452 00:22:01,000 --> 00:22:03,000 Intentamos 453 00:22:03,000 --> 00:22:05,000 recoger el valor de lo que se nos escapa. 454 00:22:05,000 --> 00:22:07,000 Sabendo que é natural 455 00:22:07,000 --> 00:22:09,000 que se escape. 456 00:22:09,000 --> 00:22:11,000 E que a veces se dan conversaciones 457 00:22:11,000 --> 00:22:13,000 máis interesantes en un hilo 458 00:22:13,000 --> 00:22:15,000 en el grupo en Facebook 459 00:22:15,000 --> 00:22:17,000 que o 460 00:22:17,000 --> 00:22:19,000 un día, un sábado por a tarde, un domingo 461 00:22:19,000 --> 00:22:21,000 se comparte 462 00:22:21,000 --> 00:22:23,000 un enlace 463 00:22:23,000 --> 00:22:25,000 en Twitter. 464 00:22:25,000 --> 00:22:27,000 É unha información máis útil. 465 00:22:27,000 --> 00:22:29,000 Unha documentación 466 00:22:29,000 --> 00:22:31,000 máis importante que algo que se está 467 00:22:31,000 --> 00:22:33,000 trabajando entre a semana. 468 00:22:33,000 --> 00:22:35,000 E iso se pode dar, e se dá. 469 00:22:35,000 --> 00:22:37,000 E non o tiñe por que hacer el profesor. 470 00:22:37,000 --> 00:22:39,000 Non é o único que tiñe que estar 471 00:22:39,000 --> 00:22:41,000 ofrecendo información constantemente. 472 00:22:41,000 --> 00:22:43,000 Sino que desde o inicio 473 00:22:43,000 --> 00:22:45,000 del curso, además de las cuentas, 474 00:22:45,000 --> 00:22:47,000 se dá la brújula 475 00:22:47,000 --> 00:22:49,000 para 476 00:22:49,000 --> 00:22:51,000 navegar por estes entornos. 477 00:22:51,000 --> 00:22:53,000 Información sobre que significa, 478 00:22:53,000 --> 00:22:55,000 como se utiliza e que significa 479 00:22:55,000 --> 00:22:57,000 escribir en un blog. 480 00:22:57,000 --> 00:22:59,000 Como se utiliza e que significa 481 00:22:59,000 --> 00:23:01,000 trabajar en un documento colaborativo. 482 00:23:01,000 --> 00:23:03,000 Que significa e como se utiliza 483 00:23:03,000 --> 00:23:05,000 un perfil profesional 484 00:23:05,000 --> 00:23:07,000 en LinkedIn. 485 00:23:07,000 --> 00:23:09,000 Como tamén 486 00:23:09,000 --> 00:23:11,000 compartir información en Twitter. 487 00:23:11,000 --> 00:23:13,000 Como buscar información de última hora 488 00:23:13,000 --> 00:23:15,000 de tu campo especializado en Twitter. 489 00:23:15,000 --> 00:23:17,000 Ese tipo de información se dá 490 00:23:17,000 --> 00:23:19,000 al comienzo para que puedan ser 491 00:23:19,000 --> 00:23:21,000 luego autónomos 492 00:23:21,000 --> 00:23:23,000 e competentes en ello. 493 00:23:23,000 --> 00:23:25,000 Esa manera de coser, 494 00:23:25,000 --> 00:23:27,000 de intentar coser, porque ahora todos vivimos 495 00:23:27,000 --> 00:23:29,000 en este momento de dispersión. 496 00:23:29,000 --> 00:23:31,000 Supongo que es un sentimiento 497 00:23:31,000 --> 00:23:33,000 que nos embarga a todos. 498 00:23:33,000 --> 00:23:35,000 Este momento de red. 499 00:23:35,000 --> 00:23:37,000 Hay tantos sitios, tantos repositorios. 500 00:23:37,000 --> 00:23:39,000 Al principio, como teníamos 501 00:23:39,000 --> 00:23:41,000 muy poco, estaba todo más concentrado. 502 00:23:41,000 --> 00:23:43,000 El debate se daba aquí. 503 00:23:43,000 --> 00:23:45,000 Se colgaba 504 00:23:45,000 --> 00:23:47,000 documentación allá e ya está. 505 00:23:47,000 --> 00:23:49,000 Pero ahora hay tantos espacios. 506 00:23:49,000 --> 00:23:51,000 Nos dá tanta autonomía 507 00:23:51,000 --> 00:23:53,000 a generar ese efecto 508 00:23:53,000 --> 00:23:55,000 de dispersión, de caos. 509 00:23:55,000 --> 00:23:57,000 De cómo hago yo 510 00:23:57,000 --> 00:23:59,000 para verlo todo, 511 00:23:59,000 --> 00:24:01,000 para tener ese 512 00:24:01,000 --> 00:24:03,000 control, pero sí por lo menos 513 00:24:03,000 --> 00:24:05,000 esa visión conjunta. 514 00:24:05,000 --> 00:24:07,000 Y luego lo hacemos 515 00:24:07,000 --> 00:24:09,000 trabajando, y ahora os lo enseñaré 516 00:24:09,000 --> 00:24:11,000 con ejemplos más concretos, 517 00:24:11,000 --> 00:24:13,000 trabajando en el diseño 518 00:24:13,000 --> 00:24:15,000 de gestión de herramientas 519 00:24:15,000 --> 00:24:17,000 cerrando, bueno, cerrando, 520 00:24:17,000 --> 00:24:19,000 quiero decir, fijando 521 00:24:19,000 --> 00:24:21,000 etiquetas, palabras 522 00:24:21,000 --> 00:24:23,000 clave para cada uno 523 00:24:23,000 --> 00:24:25,000 de los másteres, de manera que 524 00:24:25,000 --> 00:24:27,000 sabiendo tu palabra clave, ya sabes 525 00:24:27,000 --> 00:24:29,000 la dirección de todos aquellos espacios. 526 00:24:29,000 --> 00:24:31,000 Y tienes sitios donde están sindicados. 527 00:24:31,000 --> 00:24:33,000 Para que tengas la visión, para que 528 00:24:33,000 --> 00:24:35,000 independientemente de que actúes aquí y allá, 529 00:24:35,000 --> 00:24:37,000 todo pueda tener 530 00:24:37,000 --> 00:24:39,000 una recopilación 531 00:24:39,000 --> 00:24:41,000 de alguna manera. 532 00:24:43,000 --> 00:24:45,000 Con ejemplos. Cada uno 533 00:24:45,000 --> 00:24:47,000 de estos espacios que os he ido comentando. 534 00:24:47,000 --> 00:24:49,000 Porque a veces con la foto 535 00:24:49,000 --> 00:24:51,000 más grande nos queda mejor. 536 00:24:51,000 --> 00:24:53,000 ¿Qué espacios? 537 00:24:53,000 --> 00:24:55,000 ¿Qué concepto de aula estamos 538 00:24:55,000 --> 00:24:57,000 barajando? Y aquí hay mucho 539 00:24:57,000 --> 00:24:59,000 de juego 540 00:24:59,000 --> 00:25:01,000 de palabras, pero también nos sirve 541 00:25:01,000 --> 00:25:03,000 para darle una 542 00:25:03,000 --> 00:25:05,000 narrativa a lo que estamos haciendo. 543 00:25:05,000 --> 00:25:07,000 El aula digital, que es Moodle, pues un Moodle. 544 00:25:07,000 --> 00:25:09,000 Esto todos 545 00:25:09,000 --> 00:25:11,000 lo conocemos. 546 00:25:11,000 --> 00:25:13,000 La idea de aula pública, 547 00:25:13,000 --> 00:25:15,000 personal, identitaria, 548 00:25:15,000 --> 00:25:17,000 donde tú eres el experto, 549 00:25:17,000 --> 00:25:19,000 donde puedes 550 00:25:19,000 --> 00:25:21,000 escribir aquellos posts que te están 551 00:25:21,000 --> 00:25:23,000 pidiendo. Estamos intentando 552 00:25:23,000 --> 00:25:25,000 trasladar tareas del 553 00:25:25,000 --> 00:25:27,000 espacio cerrado y controlado 554 00:25:27,000 --> 00:25:29,000 habitual a los espacios 555 00:25:29,000 --> 00:25:31,000 más abiertos. 556 00:25:31,000 --> 00:25:33,000 Si el profesor pedía una reflexión 557 00:25:33,000 --> 00:25:35,000 X y se enviaba por correo electrónico, 558 00:25:35,000 --> 00:25:37,000 pues que eso 559 00:25:37,000 --> 00:25:39,000 a la hora de pedirlo, 560 00:25:39,000 --> 00:25:41,000 lo haga para que se trabaje a través de los blogs. 561 00:25:41,000 --> 00:25:43,000 Y ahí conseguimos 562 00:25:43,000 --> 00:25:45,000 otros efectos que 563 00:25:45,000 --> 00:25:47,000 suman al aprendizaje 564 00:25:47,000 --> 00:25:49,000 en el otro tipo de 565 00:25:49,000 --> 00:25:51,000 modelo. Pero no sólo lo utilizan 566 00:25:51,000 --> 00:25:53,000 para cosas que se pidan en clase, 567 00:25:53,000 --> 00:25:55,000 también para su propia 568 00:25:55,000 --> 00:25:57,000 construcción, 569 00:25:57,000 --> 00:25:59,000 para su propio 570 00:25:59,000 --> 00:26:01,000 proceso personalizado de aprendizaje. 571 00:26:01,000 --> 00:26:03,000 Hay quien sólo escribe aquello 572 00:26:03,000 --> 00:26:05,000 que le piden, eso pasa siempre, 573 00:26:05,000 --> 00:26:07,000 lo que es 574 00:26:07,000 --> 00:26:09,000 evaluable, y hay quien 575 00:26:09,000 --> 00:26:11,000 lo disfruta más, 576 00:26:11,000 --> 00:26:13,000 ha encontrado un espacio donde se siente 577 00:26:13,000 --> 00:26:15,000 más a gusto y lo trabaja con más 578 00:26:15,000 --> 00:26:17,000 énfasis y escribe mucho más. 579 00:26:17,000 --> 00:26:19,000 Tiene mucha más 580 00:26:19,000 --> 00:26:21,000 comunidad alrededor 581 00:26:21,000 --> 00:26:23,000 y luego mucho más retorno también. 582 00:26:25,000 --> 00:26:27,000 El aula abierta 583 00:26:27,000 --> 00:26:29,000 es el trabajo que hacemos con Google Sites. 584 00:26:29,000 --> 00:26:31,000 Un Google Site 585 00:26:31,000 --> 00:26:33,000 por programa donde hay una serie de 586 00:26:33,000 --> 00:26:35,000 pestañas donde se recogen, 587 00:26:35,000 --> 00:26:37,000 se integran, se sindican 588 00:26:37,000 --> 00:26:39,000 los blogs individuales, 589 00:26:39,000 --> 00:26:41,000 el del director, 590 00:26:41,000 --> 00:26:43,000 el del programa donde escriben 591 00:26:43,000 --> 00:26:45,000 los profesores... 592 00:26:45,000 --> 00:26:47,000 Como veis, lo estoy contando casi todo desde el punto de vista 593 00:26:47,000 --> 00:26:49,000 del alumno. 594 00:26:49,000 --> 00:26:51,000 Es el centro 595 00:26:51,000 --> 00:26:53,000 del diseño. 596 00:26:53,000 --> 00:26:55,000 Y todo esto es público. 597 00:26:55,000 --> 00:26:57,000 Donde se pone el calendario 598 00:26:57,000 --> 00:26:59,000 de clases también. 599 00:26:59,000 --> 00:27:01,000 El calendario es abierto y es público 600 00:27:01,000 --> 00:27:03,000 y se genera en Google Docs. 601 00:27:03,000 --> 00:27:05,000 Perdón, en Google Calendar. 602 00:27:05,000 --> 00:27:07,000 Antes era 603 00:27:07,000 --> 00:27:09,000 un PDF y el aula virtual. 604 00:27:09,000 --> 00:27:11,000 Ahora se escribe directamente 605 00:27:11,000 --> 00:27:13,000 en un Google Calendar y así lo vemos todos. 606 00:27:13,000 --> 00:27:15,000 Podemos tener una visión de conjunto 607 00:27:15,000 --> 00:27:17,000 de qué está pasando. 608 00:27:17,000 --> 00:27:19,000 Nos aporta más siempre lo público y lo abierto. 609 00:27:21,000 --> 00:27:23,000 La idea de un taller también en lo digital, 610 00:27:23,000 --> 00:27:25,000 Google Sites, para sus desarrollos 611 00:27:25,000 --> 00:27:27,000 de proyectos de máster. 612 00:27:27,000 --> 00:27:29,000 Nosotros diseñamos una plantilla, 613 00:27:29,000 --> 00:27:31,000 la delegamos a cada grupo de alumnos 614 00:27:31,000 --> 00:27:33,000 y trabajan a lo largo de los meses 615 00:27:33,000 --> 00:27:35,000 su proyecto de máster también en un Google Site. 616 00:27:35,000 --> 00:27:37,000 Para aprovechar 617 00:27:37,000 --> 00:27:39,000 para educar 618 00:27:41,000 --> 00:27:43,000 en el hábito 619 00:27:43,000 --> 00:27:45,000 del Work in Progress, 620 00:27:45,000 --> 00:27:47,000 de que no pasa nada, 621 00:27:47,000 --> 00:27:49,000 vivimos en un mundo en beta, 622 00:27:49,000 --> 00:27:51,000 puedes equivocarte, no tienes que esperar 623 00:27:51,000 --> 00:27:53,000 a tener el último documento perfecto 624 00:27:53,000 --> 00:27:55,000 y entonces publicarlo. 625 00:27:55,000 --> 00:27:57,000 Tiene mucho más valor abrir tus procesos 626 00:27:57,000 --> 00:27:59,000 desde el principio, porque permitirás 627 00:27:59,000 --> 00:28:01,000 que más gente te pueda ayudar. 628 00:28:01,000 --> 00:28:03,000 Las grandes teorías 629 00:28:03,000 --> 00:28:05,000 de inteligencia colectiva... 630 00:28:05,000 --> 00:28:07,000 Esta es una manera 631 00:28:07,000 --> 00:28:09,000 de intentar practicarlo 632 00:28:09,000 --> 00:28:11,000 en esa línea. 633 00:28:11,000 --> 00:28:13,000 ¿La idea de aula expandida? 634 00:28:13,000 --> 00:28:15,000 Vamos a trabajar 635 00:28:15,000 --> 00:28:17,000 con los contenidos, 636 00:28:17,000 --> 00:28:19,000 con otros espacios, 637 00:28:19,000 --> 00:28:21,000 todo lo que se genera, 638 00:28:21,000 --> 00:28:23,000 lo que se publica. 639 00:28:23,000 --> 00:28:25,000 ¿Es expandida una conferencia? 640 00:28:25,000 --> 00:28:27,000 Sí, porque 641 00:28:27,000 --> 00:28:29,000 el curso son las clases 642 00:28:29,000 --> 00:28:31,000 de aula con el profesor. 643 00:28:31,000 --> 00:28:33,000 Siempre hemos aprendido 644 00:28:33,000 --> 00:28:35,000 yendo a la conferencia que había al lado. 645 00:28:35,000 --> 00:28:37,000 Eso es parte de tu programa formativo, 646 00:28:37,000 --> 00:28:39,000 aunque parezca que no está en el diseño. 647 00:28:39,000 --> 00:28:41,000 Eso es un medio también para aprender, 648 00:28:41,000 --> 00:28:43,000 como aprender 649 00:28:43,000 --> 00:28:45,000 de lo ya pasado, 650 00:28:45,000 --> 00:28:47,000 de lo que se ha grabado, de los vídeos, 651 00:28:47,000 --> 00:28:49,000 las conferencias que tienes 652 00:28:49,000 --> 00:28:51,000 a mano, y para eso hace falta 653 00:28:51,000 --> 00:28:53,000 un trabajo de producción detrás. 654 00:28:53,000 --> 00:28:55,000 Hay que grabarlo, 655 00:28:55,000 --> 00:28:57,000 editarlo, subirlo, 656 00:28:57,000 --> 00:28:59,000 ponerlo a disposición pública 657 00:28:59,000 --> 00:29:01,000 y hacerlo, además, 658 00:29:01,000 --> 00:29:03,000 permitiendo que se descargue 659 00:29:03,000 --> 00:29:05,000 el archivo y publicado 660 00:29:05,000 --> 00:29:07,000 con una licencia CC. 661 00:29:07,000 --> 00:29:09,000 Es un punto más allá de publicar, 662 00:29:09,000 --> 00:29:11,000 es abrir. 663 00:29:11,000 --> 00:29:13,000 Es un concepto mucho más amplio. 664 00:29:13,000 --> 00:29:15,000 Los contenidos, también formativos, 665 00:29:15,000 --> 00:29:17,000 estamos llevando, 666 00:29:17,000 --> 00:29:19,000 predicando, 667 00:29:19,000 --> 00:29:21,000 haciendo mucha pedagogía 668 00:29:21,000 --> 00:29:23,000 de lo abierto, de lo público, 669 00:29:23,000 --> 00:29:25,000 de lo colaborativo, 670 00:29:25,000 --> 00:29:27,000 con los profesores para que sus materiales 671 00:29:27,000 --> 00:29:29,000 salgan de Moodle. 672 00:29:29,000 --> 00:29:31,000 En todo caso, a Moodle 673 00:29:31,000 --> 00:29:33,000 tienen que entrar referenciados, 674 00:29:33,000 --> 00:29:35,000 pero no tiene que ser el espacio donde nacen 675 00:29:35,000 --> 00:29:37,000 y donde mueren. No puede ser. 676 00:29:37,000 --> 00:29:39,000 No puede ser que estemos copiando 677 00:29:39,000 --> 00:29:41,000 en cada aula lo mismo, 678 00:29:41,000 --> 00:29:43,000 porque nos quedamos cortos. 679 00:29:43,000 --> 00:29:45,000 Estamos desperdiciando un valor 680 00:29:45,000 --> 00:29:47,000 y un talento. Tienen que ir a un espacio 681 00:29:47,000 --> 00:29:49,000 común, 682 00:29:49,000 --> 00:29:51,000 que sea accesible para nuestros alumnos 683 00:29:51,000 --> 00:29:53,000 y para otros alumnos. 684 00:29:53,000 --> 00:29:55,000 Porque ya, ¿quienes son nuestros alumnos? 685 00:29:55,000 --> 00:29:57,000 También es 686 00:29:57,000 --> 00:29:59,000 para pensarlo, 687 00:29:59,000 --> 00:30:01,000 para ponerlo en cuestión. No son sólo los que están 688 00:30:01,000 --> 00:30:03,000 matriculados. 689 00:30:03,000 --> 00:30:05,000 Un repositorio. Todo esto que os estoy 690 00:30:05,000 --> 00:30:07,000 enseñando, Sabia, la mediática, 691 00:30:07,000 --> 00:30:09,000 está hecho también con software libre, 692 00:30:09,000 --> 00:30:11,000 porque es esa otra doble 693 00:30:11,000 --> 00:30:13,000 capa en la que nos estamos esforzando, 694 00:30:13,000 --> 00:30:15,000 que no es fácil, 695 00:30:15,000 --> 00:30:17,000 pero ahí vamos. Repositorio 696 00:30:17,000 --> 00:30:19,000 Sabia para los contenidos. 697 00:30:19,000 --> 00:30:21,000 La 698 00:30:21,000 --> 00:30:23,000 visibilización, 699 00:30:23,000 --> 00:30:25,000 proyección, 700 00:30:25,000 --> 00:30:27,000 el trabajo que intentamos hacer 701 00:30:27,000 --> 00:30:29,000 de ser 702 00:30:29,000 --> 00:30:31,000 también marco 703 00:30:31,000 --> 00:30:33,000 de referencia y espejo donde se puedan 704 00:30:33,000 --> 00:30:35,000 mirar los alumnos. 705 00:30:35,000 --> 00:30:37,000 Llevarles desde el principio 706 00:30:37,000 --> 00:30:39,000 al blog, 707 00:30:39,000 --> 00:30:41,000 a que se hagan el perfil en LinkedIn, 708 00:30:41,000 --> 00:30:43,000 que lo cuiden, el perfil en Twitter, 709 00:30:43,000 --> 00:30:45,000 que sepan manejarse 710 00:30:45,000 --> 00:30:47,000 y relacionarse con 711 00:30:47,000 --> 00:30:49,000 otras personas que no tienen por qué 712 00:30:49,000 --> 00:30:51,000 ser sus compañeros de aula. 713 00:30:51,000 --> 00:30:53,000 A eso le damos un valor 714 00:30:53,000 --> 00:30:55,000 de poder proyectar tamén sus perfiles, 715 00:30:55,000 --> 00:30:57,000 para que puedan ser 716 00:30:57,000 --> 00:30:59,000 contactados, 717 00:30:59,000 --> 00:31:01,000 para que puedan 718 00:31:01,000 --> 00:31:03,000 generar sus propias comunidades 719 00:31:03,000 --> 00:31:05,000 como profesionales. 720 00:31:05,000 --> 00:31:07,000 E todo isto está abierto a través de los sites. 721 00:31:07,000 --> 00:31:09,000 Pero voy a terminar empezando 722 00:31:09,000 --> 00:31:11,000 con la tecnología. Cuestiones más 723 00:31:11,000 --> 00:31:13,000 de herramienta. ¿Qué utilizamos? 724 00:31:13,000 --> 00:31:15,000 ¿Cuáles son 725 00:31:15,000 --> 00:31:17,000 nuestras 726 00:31:17,000 --> 00:31:19,000 herramientas? 727 00:31:19,000 --> 00:31:21,000 ¿Dónde sale otro sinónimo? 728 00:31:21,000 --> 00:31:23,000 Tenemos que encontrarlo. 729 00:31:23,000 --> 00:31:25,000 Aplicaciones 730 00:31:25,000 --> 00:31:27,000 para 731 00:31:27,000 --> 00:31:29,000 trabajar en las infraestructuras, 732 00:31:29,000 --> 00:31:31,000 en los contenidos 733 00:31:31,000 --> 00:31:33,000 y en las personas. 734 00:31:33,000 --> 00:31:35,000 Y eso también lo trabajamos 735 00:31:35,000 --> 00:31:37,000 fuera de 736 00:31:37,000 --> 00:31:39,000 lo digital. 737 00:31:39,000 --> 00:31:41,000 El concepto, la cultura de lo abierto, 738 00:31:41,000 --> 00:31:43,000 se interioriza, se practica, 739 00:31:43,000 --> 00:31:45,000 os habrá pasado mucho a vosotros, 740 00:31:45,000 --> 00:31:47,000 a través de la práctica real 741 00:31:47,000 --> 00:31:49,000 como uno va adoptándolo 742 00:31:49,000 --> 00:31:51,000 y lo va viendo como natural. 743 00:31:51,000 --> 00:31:53,000 Pero hay otras muchas acciones que se pueden hacer 744 00:31:53,000 --> 00:31:55,000 y que sirven para interiorizar 745 00:31:55,000 --> 00:31:57,000 esa idea. 746 00:31:57,000 --> 00:31:59,000 Una de ellas es la metodología del pensamiento 747 00:31:59,000 --> 00:32:01,000 de diseño. 748 00:32:01,000 --> 00:32:03,000 Es una técnica de trabajo 749 00:32:03,000 --> 00:32:05,000 colaborativo. 750 00:32:05,000 --> 00:32:07,000 No tiene que ver con lo digital. 751 00:32:07,000 --> 00:32:09,000 Sus resultados o su 752 00:32:09,000 --> 00:32:11,000 proceso se puede desarrollar en lo digital. 753 00:32:11,000 --> 00:32:13,000 Pero es una metodología 754 00:32:13,000 --> 00:32:15,000 de trabajo, 755 00:32:15,000 --> 00:32:17,000 más de pensar en taller 756 00:32:19,000 --> 00:32:21,000 y en formas 757 00:32:21,000 --> 00:32:23,000 de colaboración, de integración del usuario, 758 00:32:23,000 --> 00:32:25,000 de prototipado rápido, 759 00:32:25,000 --> 00:32:27,000 de hacer cosas en beta, 760 00:32:27,000 --> 00:32:29,000 probarlas 761 00:32:29,000 --> 00:32:31,000 para poder reajustarlas... 762 00:32:31,000 --> 00:32:33,000 En fin, es una reducción 763 00:32:33,000 --> 00:32:35,000 muy simple del concepto, pero lo podéis 764 00:32:35,000 --> 00:32:37,000 encontrar porque es una 765 00:32:37,000 --> 00:32:39,000 metodología muy interesante. 766 00:32:39,000 --> 00:32:41,000 Y hay páginas, ahora no recuerdo 767 00:32:41,000 --> 00:32:43,000 el nombre, 768 00:32:43,000 --> 00:32:45,000 que son casos 769 00:32:45,000 --> 00:32:47,000 de trabajo para 770 00:32:47,000 --> 00:32:49,000 enseñanza universitaria. 771 00:32:49,000 --> 00:32:51,000 Para vuestros niveles hay 772 00:32:51,000 --> 00:32:53,000 mucho que podéis encontrar. 773 00:32:53,000 --> 00:32:55,000 Os decía los espacios físicos. 774 00:32:55,000 --> 00:32:57,000 Lo digital nos lleva. 775 00:32:57,000 --> 00:32:59,000 Tendrá que haber enchufes. 776 00:32:59,000 --> 00:33:01,000 Tendrá que haber redes. 777 00:33:01,000 --> 00:33:03,000 Si vamos a hacer un trabajo colaborativo 778 00:33:03,000 --> 00:33:05,000 y no podemos mover la silla, 779 00:33:05,000 --> 00:33:07,000 está muy bien, pero si no nos podemos 780 00:33:07,000 --> 00:33:09,000 mirar a la cara, complicado. 781 00:33:09,000 --> 00:33:11,000 Nos lleva a cambiar otras cosas. 782 00:33:11,000 --> 00:33:13,000 Estas son dos 783 00:33:13,000 --> 00:33:15,000 remodelaciones que hemos hecho en el último año. 784 00:33:15,000 --> 00:33:17,000 Un aula-taller de uso libre, 785 00:33:17,000 --> 00:33:19,000 con mesas que se pueden subir 786 00:33:19,000 --> 00:33:21,000 y bajar, que además se han hecho con técnicas 787 00:33:21,000 --> 00:33:23,000 de FabLab, 788 00:33:23,000 --> 00:33:25,000 con uso 789 00:33:25,000 --> 00:33:27,000 que no hay que reservar, 790 00:33:27,000 --> 00:33:29,000 sino que cada uno puede 791 00:33:29,000 --> 00:33:31,000 ocupar a su manera. 792 00:33:31,000 --> 00:33:33,000 La propia biblioteca, que antes era un espacio 793 00:33:33,000 --> 00:33:35,000 para estudiar, tenía unhas puertas, 794 00:33:35,000 --> 00:33:37,000 unhas mesas... 795 00:33:37,000 --> 00:33:39,000 En el estudio individual, cómo nos condicionan 796 00:33:39,000 --> 00:33:41,000 los espacios. 797 00:33:41,000 --> 00:33:43,000 Según cómo están diseñados, 798 00:33:43,000 --> 00:33:45,000 nos piden un tipo de acción. 799 00:33:45,000 --> 00:33:47,000 La biblioteca, 800 00:33:47,000 --> 00:33:49,000 hicimos obras 801 00:33:49,000 --> 00:33:51,000 y se ha convertido, seguramente habréis pasado 802 00:33:51,000 --> 00:33:53,000 muchos de vosotros, en un espacio más 803 00:33:53,000 --> 00:33:55,000 para intercambiar, para pensar, 804 00:33:55,000 --> 00:33:57,000 para sentarse en un sofá, 805 00:33:57,000 --> 00:33:59,000 para leer sentado en una mesa, 806 00:33:59,000 --> 00:34:01,000 en una mesa alta, 807 00:34:01,000 --> 00:34:03,000 para poder juntar mesas y trabajar en grupo, 808 00:34:03,000 --> 00:34:05,000 para que se den 809 00:34:05,000 --> 00:34:07,000 distintas adaptaciones. 810 00:34:11,000 --> 00:34:13,000 Esto de pasar de un estudio 811 00:34:13,000 --> 00:34:15,000 de un espacio para estudiar a un espacio 812 00:34:15,000 --> 00:34:17,000 para trabajar juntos, 813 00:34:17,000 --> 00:34:19,000 implica muchas cosas, 814 00:34:19,000 --> 00:34:21,000 desde pensar cómo son las sillas 815 00:34:21,000 --> 00:34:23,000 hasta cómo son las puertas. 816 00:34:23,000 --> 00:34:25,000 ¿Qué más cosas 817 00:34:25,000 --> 00:34:27,000 hacemos en esta 818 00:34:27,000 --> 00:34:29,000 intención de cultivar, 819 00:34:29,000 --> 00:34:31,000 de transformar 820 00:34:31,000 --> 00:34:33,000 una cultura, que es lo más complicado 821 00:34:33,000 --> 00:34:35,000 y es algo que no se puede hacer 822 00:34:35,000 --> 00:34:37,000 ni con el mejor software, porque ya lo tengo 823 00:34:37,000 --> 00:34:39,000 y se transforma. No. 824 00:34:39,000 --> 00:34:41,000 Tienes que trabajar en muchas direcciones. 825 00:34:41,000 --> 00:34:43,000 Una de ellas es 826 00:34:43,000 --> 00:34:45,000 pedirse el punto oficial de bookcrossing, 827 00:34:45,000 --> 00:34:47,000 intentar llevar la lógica 828 00:34:47,000 --> 00:34:49,000 de lo digital a lo físico. 829 00:34:49,000 --> 00:34:51,000 Esto de el donar, 830 00:34:51,000 --> 00:34:53,000 el abrir 831 00:34:53,000 --> 00:34:55,000 contenido, 832 00:34:55,000 --> 00:34:57,000 ¿cómo se puede hacer con los libros? 833 00:34:57,000 --> 00:34:59,000 El trabajo del bookcrossing lo conocéis. 834 00:34:59,000 --> 00:35:01,000 Tú liberas un libro, 835 00:35:01,000 --> 00:35:03,000 otro lo adopta 836 00:35:03,000 --> 00:35:05,000 y lo vas donando. 837 00:35:05,000 --> 00:35:07,000 Esa es la idea de la libre circulación 838 00:35:07,000 --> 00:35:09,000 del conocimiento que nos parecía 839 00:35:09,000 --> 00:35:11,000 también interesante introducir. 840 00:35:11,000 --> 00:35:13,000 Las redes. 841 00:35:13,000 --> 00:35:15,000 Es muy importante que sea accesible, fácil. 842 00:35:15,000 --> 00:35:17,000 Si pones una wifi 843 00:35:17,000 --> 00:35:19,000 con cien mil caracteres, 844 00:35:19,000 --> 00:35:21,000 ¿a cuál más complicado? 845 00:35:21,000 --> 00:35:23,000 Si haces difícil 846 00:35:23,000 --> 00:35:25,000 que la comunicación digital 847 00:35:25,000 --> 00:35:27,000 sea natural 848 00:35:27,000 --> 00:35:29,000 y esté realmente integrada, 849 00:35:29,000 --> 00:35:31,000 es muy probable 850 00:35:31,000 --> 00:35:33,000 que no se den los resultados 851 00:35:33,000 --> 00:35:35,000 que tú quieres. 852 00:35:35,000 --> 00:35:37,000 Son pequeños ajustes. 853 00:35:37,000 --> 00:35:39,000 Hace un tempo, 854 00:35:39,000 --> 00:35:41,000 de hecho, teníamos hasta filtros. 855 00:35:41,000 --> 00:35:43,000 No se podía entrar en Twitter. 856 00:35:43,000 --> 00:35:45,000 Tener ese tipo 857 00:35:45,000 --> 00:35:47,000 de decisiones estratégicas 858 00:35:47,000 --> 00:35:49,000 desde una dirección es importante, 859 00:35:49,000 --> 00:35:51,000 porque es lanzar 860 00:35:51,000 --> 00:35:53,000 un mensaje de cómo tú pensas 861 00:35:53,000 --> 00:35:55,000 que la gente va a utilizar las redes. 862 00:35:55,000 --> 00:35:57,000 Si pensas que sólo es para jugar, 863 00:35:57,000 --> 00:35:59,000 quizás tengas que trabajar 864 00:35:59,000 --> 00:36:01,000 más en la responsabilidad 865 00:36:01,000 --> 00:36:03,000 y en la autonomía de la persona 866 00:36:03,000 --> 00:36:05,000 que en ponerte 867 00:36:05,000 --> 00:36:07,000 la tirita antes de la herida. 868 00:36:09,000 --> 00:36:11,000 Tablones. 869 00:36:11,000 --> 00:36:13,000 Lo habéis visto también. 870 00:36:13,000 --> 00:36:15,000 Tú opinas. 871 00:36:15,000 --> 00:36:17,000 Para poner posit de mejoras. 872 00:36:17,000 --> 00:36:19,000 Ese mismo tablón que veis a la entrada 873 00:36:19,000 --> 00:36:21,000 donde vamos respondiendo. 874 00:36:21,000 --> 00:36:23,000 Ese mismo tablón lo tenemos 875 00:36:23,000 --> 00:36:25,000 en Facebook. 876 00:36:25,000 --> 00:36:27,000 Para que puedan 877 00:36:27,000 --> 00:36:29,000 interactuar con nosotros. 878 00:36:29,000 --> 00:36:31,000 ¿Qué más hemos hecho? 879 00:36:31,000 --> 00:36:33,000 El abrir clases. 880 00:36:33,000 --> 00:36:35,000 Clases presenciales. 881 00:36:37,000 --> 00:36:39,000 Le ponemos una cámara 882 00:36:39,000 --> 00:36:41,000 y hacemos streaming. 883 00:36:41,000 --> 00:36:43,000 Ya hemos expandido la clase. 884 00:36:43,000 --> 00:36:45,000 No se puede hacer en todos los casos, 885 00:36:45,000 --> 00:36:47,000 pero sí vamos buscando 886 00:36:47,000 --> 00:36:49,000 aquellos temas, 887 00:36:49,000 --> 00:36:51,000 aquellos grupos, aquellos profesores, 888 00:36:51,000 --> 00:36:53,000 aquellos alumnos 889 00:36:53,000 --> 00:36:55,000 que quieren tener esos invitados 890 00:36:55,000 --> 00:36:57,000 esa tarde. 891 00:36:57,000 --> 00:36:59,000 Ya es un elemento disruptivo. 892 00:36:59,000 --> 00:37:01,000 Es una manera de practicar 893 00:37:01,000 --> 00:37:03,000 con que no sólo somos los que estamos. 894 00:37:03,000 --> 00:37:05,000 Podemos ser más 895 00:37:05,000 --> 00:37:07,000 y que alguien nos puede estar viendo 896 00:37:07,000 --> 00:37:09,000 e interactuando, nos puede mandar un mensaje 897 00:37:09,000 --> 00:37:11,000 e nos puede aportar algo. 898 00:37:11,000 --> 00:37:13,000 Algo tan sencillo como eso. 899 00:37:13,000 --> 00:37:15,000 El abrir las clases. 900 00:37:15,000 --> 00:37:17,000 En la investigación 901 00:37:17,000 --> 00:37:19,000 también hemos adoptado estas prácticas. 902 00:37:19,000 --> 00:37:21,000 Cada proyecto de investigación 903 00:37:21,000 --> 00:37:23,000 no se encarga 904 00:37:23,000 --> 00:37:25,000 con unos plazos 905 00:37:25,000 --> 00:37:27,000 y el último día nos dan el súper estudio 906 00:37:27,000 --> 00:37:29,000 para revisar, 907 00:37:29,000 --> 00:37:31,000 sino que desde el principio 908 00:37:31,000 --> 00:37:33,000 a los investigadores les abrimos 909 00:37:33,000 --> 00:37:35,000 lo primero un blog. 910 00:37:35,000 --> 00:37:37,000 Y les ponemos de administradores. 911 00:37:37,000 --> 00:37:39,000 Nos está costando mucho porque no tienen ese hábito, 912 00:37:39,000 --> 00:37:41,000 pero no pasa nada, ese es el reto. 913 00:37:41,000 --> 00:37:43,000 Eso es lo más divertido, enseñar al que no sabe. 914 00:37:43,000 --> 00:37:45,000 Si todo esto lo hiciésemos 915 00:37:45,000 --> 00:37:47,000 entre quienes estamos aquí, 916 00:37:47,000 --> 00:37:49,000 pues sí, sería muy fácil, 917 00:37:49,000 --> 00:37:51,000 pero es un reto. 918 00:37:51,000 --> 00:37:53,000 No se transforma de igual forma. 919 00:37:53,000 --> 00:37:55,000 En blog, 920 00:37:55,000 --> 00:37:57,000 colgando los borradores, 921 00:37:57,000 --> 00:37:59,000 abriendo tus borradores. 922 00:37:59,000 --> 00:38:01,000 Eso es lo que nos da más susto a todos. 923 00:38:01,000 --> 00:38:03,000 ¿Cómo? Si no está revisado. 924 00:38:03,000 --> 00:38:05,000 No pasa nada. 925 00:38:05,000 --> 00:38:07,000 ¿Qué puede pasar? 926 00:38:07,000 --> 00:38:09,000 Que te digan que tienes un dato mal, 927 00:38:09,000 --> 00:38:11,000 que te sugieran. 928 00:38:11,000 --> 00:38:13,000 ¡Qué suerte que alguien se tome la molestia! 929 00:38:13,000 --> 00:38:15,000 Cambiar un chip. 930 00:38:15,000 --> 00:38:17,000 Cambiar esa cultura de que no te roban el contenido. 931 00:38:17,000 --> 00:38:19,000 De que no se desprecia, 932 00:38:19,000 --> 00:38:21,000 no se devalúa porque lo abras. 933 00:38:21,000 --> 00:38:23,000 Al revés, crece. 934 00:38:23,000 --> 00:38:25,000 La nube, 935 00:38:25,000 --> 00:38:27,000 también. 936 00:38:27,000 --> 00:38:29,000 También estamos en la nube, 937 00:38:29,000 --> 00:38:31,000 no sólo son nuestros repositorios. 938 00:38:31,000 --> 00:38:33,000 Si quieres expandir, intercambiar, 939 00:38:33,000 --> 00:38:35,000 interactuar con otros en otros espacios, 940 00:38:35,000 --> 00:38:37,000 tienes que ir también a sus casas. 941 00:38:37,000 --> 00:38:39,000 Pensar que todo el mundo va a entrar a través de tu home, 942 00:38:39,000 --> 00:38:41,000 pues es bastante iluso. 943 00:38:43,000 --> 00:38:45,000 El concepto de home, 944 00:38:45,000 --> 00:38:47,000 de hecho ya 945 00:38:49,000 --> 00:38:51,000 me resulta complicado 946 00:38:51,000 --> 00:38:53,000 de conceptualizar. 947 00:38:53,000 --> 00:38:55,000 La gente está donde le da la gana. 948 00:38:57,000 --> 00:38:59,000 Está en muchos sitios y muchos a la vez. 949 00:39:01,000 --> 00:39:03,000 Y hay que ver formas 950 00:39:03,000 --> 00:39:05,000 de acompañarles, 951 00:39:05,000 --> 00:39:07,000 de ofrecerles, de dar. 952 00:39:07,000 --> 00:39:09,000 Siempre que nos pensemos, 953 00:39:09,000 --> 00:39:11,000 que nos pongamos en la posición 954 00:39:11,000 --> 00:39:13,000 de dar, será más fácil luego recibir. 955 00:39:13,000 --> 00:39:15,000 Pero no al revés. 956 00:39:15,000 --> 00:39:17,000 Ya vamos mal de partida. 957 00:39:17,000 --> 00:39:19,000 Para que sucedan cosas hay que crear 958 00:39:19,000 --> 00:39:21,000 los escenarios, facilitarlos, 959 00:39:21,000 --> 00:39:23,000 para que en tu casa estén a gusto 960 00:39:23,000 --> 00:39:25,000 tus invitados, tienes que 961 00:39:25,000 --> 00:39:27,000 trabajar 962 00:39:27,000 --> 00:39:29,000 desde la luz, 963 00:39:29,000 --> 00:39:31,000 que estén cómodos y luego pasan cosas. 964 00:39:31,000 --> 00:39:33,000 Y hay conversaciones fantásticas 965 00:39:33,000 --> 00:39:35,000 y ahí salen ideas 966 00:39:35,000 --> 00:39:37,000 y proyectos. 967 00:39:37,000 --> 00:39:39,000 Eso es un poco el ir también allí donde están. 968 00:39:39,000 --> 00:39:41,000 Y ofrecer esos contenidos que están 969 00:39:41,000 --> 00:39:43,000 duplicados en esos repositorios 970 00:39:43,000 --> 00:39:45,000 donde están no sólo 971 00:39:45,000 --> 00:39:47,000 nuestros alumnos sino otra gente. 972 00:39:47,000 --> 00:39:49,000 ¿Y por qué no se van a beneficiar 973 00:39:49,000 --> 00:39:51,000 de ese contenido si lo quieren ver allí? 974 00:39:51,000 --> 00:39:53,000 Pues que lo vean allí. 975 00:39:53,000 --> 00:39:55,000 Abrir los eventos. Lo estamos haciendo 976 00:39:55,000 --> 00:39:57,000 ahora, cada vez lo hacemos más. Al principio era 977 00:39:57,000 --> 00:39:59,000 más seleccionado, ahora intentamos 978 00:39:59,000 --> 00:40:01,000 poner más esfuerzos, recursos 979 00:40:01,000 --> 00:40:03,000 para que no se quede el conocimiento 980 00:40:03,000 --> 00:40:05,000 aquí. Si sólo lo que decimos 981 00:40:05,000 --> 00:40:07,000 y hablamos se queda en estas paredes 982 00:40:07,000 --> 00:40:09,000 pues está muy bien para los 983 00:40:09,000 --> 00:40:11,000 que estamos, pero si no damos 984 00:40:11,000 --> 00:40:13,000 la oportunidad de que tengan más vida, 985 00:40:13,000 --> 00:40:15,000 de que haya alguien 986 00:40:15,000 --> 00:40:17,000 a 500 kilómetros de distancia 987 00:40:17,000 --> 00:40:19,000 o 5.000 que pueda, 988 00:40:19,000 --> 00:40:21,000 a lo mejor tiene más interés que el que 989 00:40:21,000 --> 00:40:23,000 está sentado en la quinta fila. 990 00:40:23,000 --> 00:40:25,000 El pensar en ellos también es importante, 991 00:40:25,000 --> 00:40:27,000 sean nuestros alumnos o no. 992 00:40:27,000 --> 00:40:29,000 Y hacer acciones que dices 993 00:40:29,000 --> 00:40:31,000 ¿y esto qué tiene que ver con 994 00:40:31,000 --> 00:40:33,000 tu modelo educativo? Pues mucho, porque es cultura 995 00:40:33,000 --> 00:40:35,000 y la cultura te impregna. 996 00:40:35,000 --> 00:40:37,000 Y al final has cambiado y no sabes por qué. 997 00:40:37,000 --> 00:40:39,000 Y son por muchas cosas. 998 00:40:39,000 --> 00:40:41,000 En crear dinámicas 999 00:40:41,000 --> 00:40:43,000 hay que inventarse. 1000 00:40:43,000 --> 00:40:45,000 Los que sois 1001 00:40:45,000 --> 00:40:47,000 todos maestros lo sabéis. 1002 00:40:47,000 --> 00:40:49,000 Hay que provocar experiencias 1003 00:40:49,000 --> 00:40:51,000 y crear rutinas 1004 00:40:51,000 --> 00:40:53,000 y cosas que parezcan 1005 00:40:53,000 --> 00:40:55,000 como lo más 1006 00:40:55,000 --> 00:40:57,000 importante. Pues esta 1007 00:40:57,000 --> 00:40:59,000 semana vamos a trabajar esta idea, 1008 00:40:59,000 --> 00:41:01,000 este concepto 1009 00:41:01,000 --> 00:41:03,000 y de esta manera, 1010 00:41:03,000 --> 00:41:05,000 crear narrativas 1011 00:41:05,000 --> 00:41:07,000 como excusa 1012 00:41:07,000 --> 00:41:09,000 para el aprendizaje. 1013 00:41:09,000 --> 00:41:11,000 De vez en cuando 1014 00:41:11,000 --> 00:41:13,000 abrimos una llamada 1015 00:41:13,000 --> 00:41:15,000 a hacer una recopilación de músicas libres 1016 00:41:15,000 --> 00:41:17,000 y esa recopilación 1017 00:41:17,000 --> 00:41:19,000 luego es la que suena antes de los eventos. 1018 00:41:19,000 --> 00:41:21,000 Es la música que ponemos 1019 00:41:21,000 --> 00:41:23,000 y ponemos un cartelito para 1020 00:41:23,000 --> 00:41:25,000 que la gente que va llegando, 1021 00:41:25,000 --> 00:41:27,000 que son muy distintos públicos, 1022 00:41:27,000 --> 00:41:29,000 vamos lanzando un mensaje. 1023 00:41:29,000 --> 00:41:31,000 Y dices ¿y qué es eso? 1024 00:41:31,000 --> 00:41:33,000 ¿Cómo que música libre? ¿Qué significa? 1025 00:41:33,000 --> 00:41:35,000 Bueno, pues 1026 00:41:35,000 --> 00:41:37,000 así lo hacemos. 1027 00:41:37,000 --> 00:41:39,000 O pequeñas convocatorias a 1028 00:41:39,000 --> 00:41:41,000 representar lo libre 1029 00:41:41,000 --> 00:41:43,000 y donar esa fotografía. 1030 00:41:43,000 --> 00:41:45,000 Y todo eso 1031 00:41:45,000 --> 00:41:47,000 lo podemos hacer desde el punto 1032 00:41:47,000 --> 00:41:49,000 de inspiración con el dispositivo móvil. 1033 00:41:49,000 --> 00:41:51,000 Ves algo, tienes esa idea y tienes 1034 00:41:51,000 --> 00:41:53,000 esa necesidad de compartir con los otros. 1035 00:41:53,000 --> 00:41:55,000 La Semana de Obras Libres 1036 00:41:55,000 --> 00:41:57,000 que hemos tenido en mayo 1037 00:41:57,000 --> 00:41:59,000 con debates, 1038 00:41:59,000 --> 00:42:01,000 con gente de 1039 00:42:01,000 --> 00:42:03,000 productoras que trabajan 1040 00:42:03,000 --> 00:42:05,000 con licencias abiertas, 1041 00:42:05,000 --> 00:42:07,000 con proyecciones, 1042 00:42:07,000 --> 00:42:09,000 con conciertos de músicos 1043 00:42:09,000 --> 00:42:11,000 en el jardín 1044 00:42:11,000 --> 00:42:13,000 que publican 1045 00:42:13,000 --> 00:42:15,000 su música con licencias abiertas 1046 00:42:15,000 --> 00:42:17,000 también. Bueno, ese tipo 1047 00:42:17,000 --> 00:42:19,000 de actividades. 1048 00:42:19,000 --> 00:42:21,000 Que es la lluvia fina 1049 00:42:21,000 --> 00:42:23,000 que está alrededor, que no es una herramienta, 1050 00:42:23,000 --> 00:42:25,000 no es digital, 1051 00:42:25,000 --> 00:42:27,000 pero habla de lo digital. 1052 00:42:27,000 --> 00:42:29,000 Tienen los valores de lo digital 1053 00:42:29,000 --> 00:42:31,000 que es abrir, compartir, 1054 00:42:31,000 --> 00:42:33,000 colaborar, agradecer, 1055 00:42:33,000 --> 00:42:35,000 respetar. Todas esas palabras 1056 00:42:35,000 --> 00:42:37,000 tan fantásticas, y me ha faltado 1057 00:42:37,000 --> 00:42:39,000 incluirlo en la presentación, 1058 00:42:39,000 --> 00:42:41,000 no se poden contactar prisas 1059 00:42:41,000 --> 00:42:43,000 por la vida, que quería ver incluida 1060 00:42:43,000 --> 00:42:45,000 la que teníais en la puerta 1061 00:42:45,000 --> 00:42:47,000 de una 1062 00:42:47,000 --> 00:42:49,000 de las aulas, 1063 00:42:49,000 --> 00:42:51,000 de los talleres que habéis hecho, 1064 00:42:51,000 --> 00:42:53,000 que tenéis los bocadillos con palabras. 1065 00:42:53,000 --> 00:42:55,000 Es una foto muy poderosa. 1066 00:42:55,000 --> 00:42:57,000 Está diciendo 1067 00:42:57,000 --> 00:42:59,000 cómo vemos la educación, cómo queremos verla, 1068 00:42:59,000 --> 00:43:01,000 cómo queremos construirla, 1069 00:43:01,000 --> 00:43:03,000 y nos está hablando de lo 1070 00:43:03,000 --> 00:43:05,000 digital también. 1071 00:43:05,000 --> 00:43:07,000 Esos valores, el escuchar, 1072 00:43:07,000 --> 00:43:09,000 el conversar, el compartir, etc. 1073 00:43:09,000 --> 00:43:11,000 Así es como 1074 00:43:11,000 --> 00:43:13,000 vamos intentando 1075 00:43:13,000 --> 00:43:15,000 impregnarlo. 1076 00:43:15,000 --> 00:43:17,000 Otra de las acciones. 1077 00:43:17,000 --> 00:43:19,000 Esto es un programa 1078 00:43:19,000 --> 00:43:21,000 de excursiones, 1079 00:43:21,000 --> 00:43:23,000 de aprendizaje fuera, 1080 00:43:23,000 --> 00:43:25,000 de aprendizaje expandido. 1081 00:43:25,000 --> 00:43:27,000 Usaba de un domingo hacer una ruta 1082 00:43:27,000 --> 00:43:29,000 con los alumnos, 1083 00:43:29,000 --> 00:43:31,000 con los profesores, 1084 00:43:31,000 --> 00:43:33,000 en una edad, 1085 00:43:33,000 --> 00:43:35,000 en un modelo 1086 00:43:35,000 --> 00:43:37,000 de 1087 00:43:37,000 --> 00:43:39,000 economía 1088 00:43:39,000 --> 00:43:41,000 de autogestión. 1089 00:43:43,000 --> 00:43:45,000 En una granja de Segovia 1090 00:43:45,000 --> 00:43:47,000 de un 1091 00:43:47,000 --> 00:43:49,000 productor, 1092 00:43:49,000 --> 00:43:51,000 un ganadero, 1093 00:43:51,000 --> 00:43:53,000 que tiene su propia red 1094 00:43:53,000 --> 00:43:55,000 de consumidores, 1095 00:43:55,000 --> 00:43:57,000 que tiene sus propios circuitos y que lo puede hacer 1096 00:43:57,000 --> 00:43:59,000 gracias a que existe internet. 1097 00:43:59,000 --> 00:44:01,000 ¿De qué manera nos llevamos 1098 00:44:01,000 --> 00:44:03,000 a esa lógica de la desintermediación? 1099 00:44:03,000 --> 00:44:05,000 Cuando decimos en internet estábamos 1100 00:44:05,000 --> 00:44:07,000 todos al mismo nivel, bueno, pues eso lo podemos 1101 00:44:07,000 --> 00:44:09,000 llevar a cosas así de prácticas. 1102 00:44:09,000 --> 00:44:11,000 La cultura del amateur. 1103 00:44:11,000 --> 00:44:13,000 ¿Qué talleres de artesanos hay 1104 00:44:13,000 --> 00:44:15,000 en Madrid? Pues vamos a hacer una ruta. 1105 00:44:15,000 --> 00:44:17,000 Vamos a aprender de lo que 1106 00:44:17,000 --> 00:44:19,000 está en nuestro entorno y que tiene 1107 00:44:19,000 --> 00:44:21,000 muchos esos valores también. 1108 00:44:21,000 --> 00:44:23,000 Y que los aprovecha 1109 00:44:23,000 --> 00:44:25,000 y que muchos ya estaban antes. 1110 00:44:25,000 --> 00:44:27,000 Igual que yo siempre digo que muchos profesores 1111 00:44:27,000 --> 00:44:29,000 ya pensaban 1112 00:44:29,000 --> 00:44:31,000 en blog antes de que existieran 1113 00:44:31,000 --> 00:44:33,000 los blogs. Oye, 1114 00:44:33,000 --> 00:44:35,000 ¿por qué va en tu mentalidad? Lo importante es 1115 00:44:35,000 --> 00:44:37,000 la cultura del compartir, 1116 00:44:37,000 --> 00:44:39,000 de lo abierto, del aprender de otros. 1117 00:44:39,000 --> 00:44:41,000 Luego llegan ciertas herramientas 1118 00:44:41,000 --> 00:44:43,000 que son catalizadoras. 1119 00:44:43,000 --> 00:44:45,000 Las encontramos, las descubrimos 1120 00:44:45,000 --> 00:44:47,000 y explota todo. 1121 00:44:47,000 --> 00:44:49,000 Pero eso ya viene antes, vienen los genes. 1122 00:44:49,000 --> 00:44:51,000 Y eso es lo que os diferencia fundamentalmente 1123 00:44:51,000 --> 00:44:53,000 a unos de otros. A tu compañero 1124 00:44:53,000 --> 00:44:55,000 de departamento que no lo ve. 1125 00:44:55,000 --> 00:44:57,000 No lo vio nunca. 1126 00:44:57,000 --> 00:44:59,000 Le da igual que le digases que es un botón. 1127 00:44:59,000 --> 00:45:01,000 Es un problema 1128 00:45:01,000 --> 00:45:03,000 de cultura, fundamentalmente. 1129 00:45:03,000 --> 00:45:05,000 Y como 1130 00:45:05,000 --> 00:45:07,000 último 1131 00:45:07,000 --> 00:45:09,000 en esta idea de 1132 00:45:09,000 --> 00:45:11,000 lo open, intentamos 1133 00:45:11,000 --> 00:45:13,000 también sumarnos, además de producir 1134 00:45:13,000 --> 00:45:15,000 eventos, sumarnos y apoyar 1135 00:45:15,000 --> 00:45:17,000 todo aquello que tenga que ver 1136 00:45:17,000 --> 00:45:19,000 con esos valores del inicio. 1137 00:45:19,000 --> 00:45:21,000 Digital, abierto, colaborativo. 1138 00:45:21,000 --> 00:45:23,000 ¿De qué cosas están pasando? 1139 00:45:23,000 --> 00:45:25,000 Que podamos 1140 00:45:25,000 --> 00:45:27,000 sumar 1141 00:45:27,000 --> 00:45:29,000 y apoyar. 1142 00:45:29,000 --> 00:45:31,000 Esto es una 1143 00:45:31,000 --> 00:45:33,000 cosa muy de última hora 1144 00:45:33,000 --> 00:45:35,000 que explica que no haya 1145 00:45:35,000 --> 00:45:37,000 estado mucho de vuestros 1146 00:45:37,000 --> 00:45:39,000 encuentros, sobre todo 1147 00:45:39,000 --> 00:45:41,000 los vespertinos, porque estaba ahí 1148 00:45:41,000 --> 00:45:43,000 como un ratoncillo 1149 00:45:43,000 --> 00:45:45,000 trabajando con esto. 1150 00:45:45,000 --> 00:45:47,000 Que es 1151 00:45:47,000 --> 00:45:49,000 la presentación este viernes, 1152 00:45:49,000 --> 00:45:51,000 os lo digo por si hay alguno en Madrid que se quede, 1153 00:45:51,000 --> 00:45:53,000 del libro 1154 00:45:53,000 --> 00:45:55,000 The Power of Open 1155 00:45:55,000 --> 00:45:57,000 que ha publicado Creative Commons 1156 00:45:57,000 --> 00:45:59,000 hace unos días 1157 00:45:59,000 --> 00:46:01,000 y que se está traduciendo a varios 1158 00:46:01,000 --> 00:46:03,000 idiomas. La versión 1159 00:46:03,000 --> 00:46:05,000 en español la presentaremos 1160 00:46:05,000 --> 00:46:07,000 el viernes aquí 1161 00:46:07,000 --> 00:46:09,000 en el jardín con el 1162 00:46:09,000 --> 00:46:11,000 chairman de Creative Commons y director 1163 00:46:11,000 --> 00:46:13,000 de MIT. 1164 00:46:13,000 --> 00:46:15,000 ¿Qué es lo importante de esto? 1165 00:46:15,000 --> 00:46:17,000 Que dentro de ese libro 1166 00:46:17,000 --> 00:46:19,000 se hace un esfuerzo por 1167 00:46:19,000 --> 00:46:21,000 visibilizar aquellas prácticas, 1168 00:46:21,000 --> 00:46:23,000 aquellos casos 1169 00:46:23,000 --> 00:46:25,000 que se pueden mostrar de éxito, 1170 00:46:25,000 --> 00:46:27,000 de gente que ha apostado 1171 00:46:27,000 --> 00:46:29,000 y que ha demostrado 1172 00:46:29,000 --> 00:46:31,000 que es beneficioso 1173 00:46:31,000 --> 00:46:33,000 abrir y regalar, 1174 00:46:33,000 --> 00:46:35,000 que te retorna más, que tienes 1175 00:46:35,000 --> 00:46:37,000 mucho más aporte 1176 00:46:37,000 --> 00:46:39,000 en esa práctica 1177 00:46:39,000 --> 00:46:41,000 que cerrar, 1178 00:46:41,000 --> 00:46:43,000 haciendo el conocimiento. 1179 00:46:43,000 --> 00:46:45,000 Veréis casos de músicos, de cineastas, 1180 00:46:45,000 --> 00:46:47,000 de universidades, 1181 00:46:47,000 --> 00:46:49,000 de científicos, de publicaciones 1182 00:46:49,000 --> 00:46:51,000 académicas que son 1183 00:46:51,000 --> 00:46:53,000 un ejemplo, 1184 00:46:53,000 --> 00:46:55,000 porque necesitamos ejemplos para reforzarnos, 1185 00:46:55,000 --> 00:46:57,000 necesitamos 1186 00:46:57,000 --> 00:46:59,000 el sumar 1187 00:46:59,000 --> 00:47:01,000 y el poder tener otras 1188 00:47:01,000 --> 00:47:03,000 legitimidades con las que 1189 00:47:03,000 --> 00:47:05,000 seguir en el camino, 1190 00:47:05,000 --> 00:47:07,000 tener buenos socios. 1191 00:47:07,000 --> 00:47:09,000 Un poco por resumir y ahora termino 1192 00:47:09,000 --> 00:47:11,000 solo con una idea 1193 00:47:11,000 --> 00:47:13,000 y así voy en el tiempo. 1194 00:47:13,000 --> 00:47:15,000 En tres pantallazos, 1195 00:47:15,000 --> 00:47:17,000 esto que os he puesto en una 1196 00:47:17,000 --> 00:47:19,000 enumeración de acciones, 1197 00:47:19,000 --> 00:47:21,000 más con herramientas digitales 1198 00:47:21,000 --> 00:47:23,000 concretas, hardware, software, 1199 00:47:23,000 --> 00:47:25,000 contenidos digitales, etc., 1200 00:47:25,000 --> 00:47:27,000 y con acciones más de 1201 00:47:27,000 --> 00:47:29,000 cultura abierta, de cultura digital. 1202 00:47:29,000 --> 00:47:31,000 Lo podemos, de alguna manera, 1203 00:47:31,000 --> 00:47:33,000 resumir en estas tres ideas 1204 00:47:33,000 --> 00:47:35,000 de nuestro modelo, mobile learning, contenidos abiertos 1205 00:47:35,000 --> 00:47:37,000 y 1206 00:47:37,000 --> 00:47:39,000 design thinking. 1207 00:47:39,000 --> 00:47:41,000 Y, para terminar, 1208 00:47:43,000 --> 00:47:45,000 esta gran oportunidad. 1209 00:47:45,000 --> 00:47:47,000 Tenía muchos más, pero no quería que esto 1210 00:47:47,000 --> 00:47:49,000 se nos convirtiera en demasiado emotivo, 1211 00:47:49,000 --> 00:47:51,000 que yo tengo que guardar las formas 1212 00:47:51,000 --> 00:47:53,000 que estoy aquí delante de vosotros. 1213 00:47:55,000 --> 00:47:57,000 Un pantallazo, 1214 00:47:57,000 --> 00:47:59,000 ya que estamos hablando de blogs, 1215 00:47:59,000 --> 00:48:01,000 que mejor que encontrar a HolaBlog 1216 00:48:01,000 --> 00:48:03,000 en el blog. 1217 00:48:03,000 --> 00:48:05,000 Y buscando HolaBlog 1218 00:48:05,000 --> 00:48:07,000 me encuentro la primera referencia. 1219 00:48:07,000 --> 00:48:09,000 Esta soy yo antes 1220 00:48:09,000 --> 00:48:11,000 de saber lo que era HolaBlog, 1221 00:48:11,000 --> 00:48:13,000 de lo que era el encuentro de Dublogs. 1222 00:48:13,000 --> 00:48:15,000 Sí sabía lo que era HolaBlog porque 1223 00:48:15,000 --> 00:48:17,000 tuvimos una cena aquí por Madrid 1224 00:48:17,000 --> 00:48:19,000 para preparar el encuentro de Roa. 1225 00:48:19,000 --> 00:48:21,000 Pero esto era antes de entrar en un espacio 1226 00:48:21,000 --> 00:48:23,000 como este y de empezar a ver 1227 00:48:23,000 --> 00:48:25,000 lo que sucedía. 1228 00:48:25,000 --> 00:48:27,000 ¿Cuántos sois nuevos? ¿Es la primera vez? 1229 00:48:31,000 --> 00:48:33,000 Antes de estar como vosotros el lunes, 1230 00:48:33,000 --> 00:48:35,000 aunque ya teníais más referencias, 1231 00:48:35,000 --> 00:48:37,000 ahora es más fácil saber a lo que vienes, 1232 00:48:37,000 --> 00:48:39,000 ya te ha llegado una onda. 1233 00:48:39,000 --> 00:48:41,000 Pero ese es el momento antes 1234 00:48:41,000 --> 00:48:43,000 de entrar en el colegio. 1235 00:48:43,000 --> 00:48:45,000 Y en este 1236 00:48:47,000 --> 00:48:49,000 buscar en el baúl, 1237 00:48:49,000 --> 00:48:51,000 ahí estoy con Antonio Fumero, 1238 00:48:51,000 --> 00:48:53,000 he vuelto a ese post, 1239 00:48:53,000 --> 00:48:55,000 a mí me fascina, 1240 00:48:55,000 --> 00:48:57,000 siempre he dicho que soy la mejor usuaria 1241 00:48:57,000 --> 00:48:59,000 de mi blog y si algo 1242 00:48:59,000 --> 00:49:01,000 me dolería mucho perder, 1243 00:49:01,000 --> 00:49:03,000 personal, personas, 1244 00:49:03,000 --> 00:49:05,000 obviamente, 1245 00:49:05,000 --> 00:49:07,000 si desapareciera el blog, 1246 00:49:07,000 --> 00:49:09,000 yo me llevaría un disgusto muy grande, 1247 00:49:09,000 --> 00:49:11,000 porque es mi gran base de datos de estos años. 1248 00:49:11,000 --> 00:49:13,000 Lo que he sentido, lo que he aprendido, 1249 00:49:13,000 --> 00:49:15,000 lo que he sufrido. 1250 00:49:15,000 --> 00:49:17,000 Sé en cada post cuál era 1251 00:49:17,000 --> 00:49:19,000 mi sentimiento detrás, 1252 00:49:19,000 --> 00:49:21,000 en qué punto estaba 1253 00:49:21,000 --> 00:49:23,000 en la vida 1254 00:49:23,000 --> 00:49:25,000 y en ese momento, 1255 00:49:25,000 --> 00:49:27,000 ahora cuando he vuelto, 1256 00:49:27,000 --> 00:49:29,000 me ha llamado la atención, 1257 00:49:29,000 --> 00:49:31,000 aprendo de los propios textos, 1258 00:49:31,000 --> 00:49:33,000 cuando destacaba, 1259 00:49:33,000 --> 00:49:35,000 luego hice otro, 1260 00:49:35,000 --> 00:49:37,000 que no he puesto ahí, 1261 00:49:37,000 --> 00:49:39,000 que eran los grandes hits, 1262 00:49:39,000 --> 00:49:41,000 que era cuando me volvía a casa como vosotros, 1263 00:49:41,000 --> 00:49:43,000 sobre todo los primeros, 1264 00:49:43,000 --> 00:49:45,000 los que habéis venido la primera vez, 1265 00:49:45,000 --> 00:49:47,000 pero también los otros, os doy la oportunidad 1266 00:49:47,000 --> 00:49:49,000 de seguir emocionándoos, sólo faltaba. 1267 00:49:49,000 --> 00:49:51,000 Pero sobre todo me dirijo a los primeros, 1268 00:49:51,000 --> 00:49:53,000 volvéis a casa y tenéis la cabeza así, 1269 00:49:53,000 --> 00:49:55,000 lo habéis pasado muy bien, 1270 00:49:55,000 --> 00:49:57,000 habéis visto este tutorial, el otro, 1271 00:49:57,000 --> 00:49:59,000 tenéis mucho tiempo a apuntarlo, 1272 00:49:59,000 --> 00:50:01,000 estáis deseando que lo cuelguen 1273 00:50:01,000 --> 00:50:03,000 para luego probarlo, 1274 00:50:03,000 --> 00:50:05,000 y encima había sesiones paralelas, 1275 00:50:05,000 --> 00:50:07,000 me perdí esta, 1276 00:50:07,000 --> 00:50:09,000 ¿cómo hago para 1277 00:50:09,000 --> 00:50:11,000 resolverlo todo? 1278 00:50:11,000 --> 00:50:13,000 Y qué bueno que conocí 1279 00:50:13,000 --> 00:50:15,000 a este que está haciendo lo mismo que yo, 1280 00:50:15,000 --> 00:50:17,000 o que es de mi ciudad, 1281 00:50:17,000 --> 00:50:19,000 y qué momento tan entrañable 1282 00:50:19,000 --> 00:50:21,000 anoche entre dos cervezas, 1283 00:50:21,000 --> 00:50:23,000 bla, bla, bla. 1284 00:50:23,000 --> 00:50:25,000 Todo eso. 1285 00:50:25,000 --> 00:50:27,000 Fue un momento de subidón, 1286 00:50:27,000 --> 00:50:29,000 que yo lo tuve y que hay otro post 1287 00:50:29,000 --> 00:50:31,000 después, 1288 00:50:31,000 --> 00:50:33,000 un poco ese guiño 1289 00:50:33,000 --> 00:50:35,000 de celebración, 1290 00:50:35,000 --> 00:50:37,000 de lo personal, 1291 00:50:37,000 --> 00:50:39,000 de lo que significa un encuentro, 1292 00:50:39,000 --> 00:50:41,000 de vernos juntos. 1293 00:50:41,000 --> 00:50:43,000 Y una cosa que me ha llamado mucho la atención, 1294 00:50:43,000 --> 00:50:45,000 que era la primera reacción, 1295 00:50:45,000 --> 00:50:47,000 y que me alegra mucho que siga 1296 00:50:47,000 --> 00:50:49,000 en ese estado 1297 00:50:49,000 --> 00:50:51,000 y con esa fuerza, 1298 00:50:51,000 --> 00:50:53,000 es el de la autogestión, 1299 00:50:53,000 --> 00:50:55,000 es de la autoorganización. 1300 00:50:55,000 --> 00:50:57,000 No sé si lo podéis leer, 1301 00:50:57,000 --> 00:50:59,000 pero yo decía, 1302 00:50:59,000 --> 00:51:01,000 y esto hace cinco años, 1303 00:51:01,000 --> 00:51:03,000 el 11 de julio, 1304 00:51:03,000 --> 00:51:05,000 el carácter espontáneo, 1305 00:51:05,000 --> 00:51:07,000 autogestionado del evento, 1306 00:51:07,000 --> 00:51:09,000 en un tiempo que todo se programa, se construye, 1307 00:51:09,000 --> 00:51:11,000 todo es como muy formal, muy rígido, 1308 00:51:11,000 --> 00:51:13,000 el que estas cosas pasen, 1309 00:51:13,000 --> 00:51:15,000 para mí ha sido siempre 1310 00:51:15,000 --> 00:51:17,000 fascinante, 1311 00:51:17,000 --> 00:51:19,000 este entorno. 1312 00:51:19,000 --> 00:51:21,000 Saber que existen, 1313 00:51:21,000 --> 00:51:23,000 que los que estáis dentro no le dais tanta importancia, 1314 00:51:23,000 --> 00:51:25,000 pero cualquiera que os ve desde fuera, 1315 00:51:25,000 --> 00:51:27,000 ayer pasaba en el jardín, estaba lleno, 1316 00:51:27,000 --> 00:51:29,000 estabais unos sentados en el césped, 1317 00:51:29,000 --> 00:51:31,000 otros en la mesa, 1318 00:51:31,000 --> 00:51:33,000 otros con un ordenador, 1319 00:51:33,000 --> 00:51:35,000 con una marcha, 1320 00:51:35,000 --> 00:51:37,000 con unas ganas, todos super puntuales, 1321 00:51:37,000 --> 00:51:39,000 nadie se perdía una clase. 1322 00:51:39,000 --> 00:51:41,000 Esto, si lo comparamos 1323 00:51:41,000 --> 00:51:43,000 con a veces que vemos desmotivación 1324 00:51:43,000 --> 00:51:45,000 en el aula, en el profesor, en los alumnos, 1325 00:51:45,000 --> 00:51:47,000 que parece que 1326 00:51:47,000 --> 00:51:49,000 es que nos aburre aprender. 1327 00:51:49,000 --> 00:51:51,000 Esa energía de las ganas de aprender 1328 00:51:51,000 --> 00:51:53,000 unos de otros, de enseñarse, 1329 00:51:53,000 --> 00:51:55,000 de crear lazos de solidaridad, 1330 00:51:55,000 --> 00:51:57,000 y de abajo a arriba, 1331 00:51:57,000 --> 00:51:59,000 de profes y paraprofes, 1332 00:51:59,000 --> 00:52:01,000 a mí me sigue maravillando 1333 00:52:01,000 --> 00:52:03,000 y que se haya mantenido de esa manera. 1334 00:52:03,000 --> 00:52:05,000 Que hoy, 1335 00:52:05,000 --> 00:52:07,000 cinco años después, podemos 1336 00:52:07,000 --> 00:52:09,000 ver que es la misma. 1337 00:52:09,000 --> 00:52:11,000 Me serviría este párrafo, lo saco de ahí, lo vuelvo a poner 1338 00:52:11,000 --> 00:52:13,000 y me sirve. 1339 00:52:13,000 --> 00:52:15,000 Pero de igual manera, y esto era más abajo, 1340 00:52:15,000 --> 00:52:17,000 y es sólo 1341 00:52:17,000 --> 00:52:19,000 una reflexión muy tonta 1342 00:52:19,000 --> 00:52:21,000 y un poco de autocrítica, 1343 00:52:21,000 --> 00:52:23,000 cuando os dije al principio 1344 00:52:23,000 --> 00:52:25,000 las grandes teorías que todos nos conocemos, 1345 00:52:25,000 --> 00:52:27,000 jo, es que las hemos repetido 1346 00:52:27,000 --> 00:52:29,000 y nos las han dicho ya muchas veces 1347 00:52:29,000 --> 00:52:31,000 y nos valen, y dentro de cinco años 1348 00:52:31,000 --> 00:52:33,000 a lo mejor seguimos 1349 00:52:33,000 --> 00:52:35,000 diciendo las mismas. 1350 00:52:35,000 --> 00:52:37,000 El aprender frente al enseñar, 1351 00:52:37,000 --> 00:52:39,000 las metodologías abiertas, 1352 00:52:39,000 --> 00:52:41,000 el profesor tutor, 1353 00:52:41,000 --> 00:52:43,000 el alumno como 1354 00:52:43,000 --> 00:52:45,000 protagonista, 1355 00:52:45,000 --> 00:52:47,000 mis alumnos saben más que yo, bla, bla, bla. 1356 00:52:47,000 --> 00:52:49,000 Yo no sé si es que no hemos avanzado, 1357 00:52:49,000 --> 00:52:51,000 o sea, no sé si deprimirme cuando veo 1358 00:52:51,000 --> 00:52:53,000 que hace cinco años decíamos lo mismo que decimos 1359 00:52:53,000 --> 00:52:55,000 ahora en cualquier conferencia. 1360 00:52:55,000 --> 00:52:57,000 No, yo creo que no, 1361 00:52:57,000 --> 00:52:59,000 que no es un problema de que no hayamos avanzado. 1362 00:52:59,000 --> 00:53:01,000 Claro que hemos avanzado 1363 00:53:01,000 --> 00:53:03,000 y seguimos y aprendemos. 1364 00:53:03,000 --> 00:53:05,000 Ahora, es muy importante que sigamos 1365 00:53:05,000 --> 00:53:07,000 creando escala, que seamos 1366 00:53:07,000 --> 00:53:09,000 un efecto catalizador 1367 00:53:09,000 --> 00:53:11,000 a nuestro alrededor, 1368 00:53:11,000 --> 00:53:13,000 a nosotros también. 1369 00:53:13,000 --> 00:53:15,000 Dejemos de repetirlo 1370 00:53:15,000 --> 00:53:17,000 tanto porque sea una constante. 1371 00:53:17,000 --> 00:53:19,000 No es que no 1372 00:53:19,000 --> 00:53:21,000 tengamos eso en mente y nosotros lo practiquemos. 1373 00:53:21,000 --> 00:53:23,000 Seguramente 1374 00:53:23,000 --> 00:53:25,000 todos vosotros lo hacéis, 1375 00:53:25,000 --> 00:53:27,000 pero es importante 1376 00:53:27,000 --> 00:53:29,000 tenerlo como referencia, como horizonte, 1377 00:53:29,000 --> 00:53:31,000 porque hay que seguir trabajando por ello. 1378 00:53:31,000 --> 00:53:33,000 Hay que trabajar cada día, pensar, 1379 00:53:33,000 --> 00:53:35,000 ¿y esta actividad está dentro 1380 00:53:35,000 --> 00:53:37,000 de este enfoque? 1381 00:53:37,000 --> 00:53:39,000 ¿Cuáles son los roles? 1382 00:53:39,000 --> 00:53:41,000 ¿Tengo yo un trabajo colaborativo 1383 00:53:41,000 --> 00:53:43,000 o tengo yo todas las respuestas? 1384 00:53:43,000 --> 00:53:45,000 ¿Le estoy poniendo un examen al alumno 1385 00:53:45,000 --> 00:53:47,000 o le estoy poniendo un reto? 1386 00:53:47,000 --> 00:53:49,000 ¿Le estoy poniendo una evaluación 1387 00:53:49,000 --> 00:53:51,000 formal solo mía 1388 00:53:51,000 --> 00:53:53,000 o estoy dejando que sea 1389 00:53:53,000 --> 00:53:55,000 una evaluación social? ¿Cómo lo estoy haciendo? 1390 00:53:55,000 --> 00:53:57,000 A veces, en el día a día, 1391 00:53:57,000 --> 00:53:59,000 nos cuesta olvidarnos. 1392 00:54:01,000 --> 00:54:03,000 Para terminar, 1393 00:54:03,000 --> 00:54:05,000 podría terminar con otras cosas, 1394 00:54:05,000 --> 00:54:07,000 pero me quedo 1395 00:54:07,000 --> 00:54:09,000 con ideas 1396 00:54:09,000 --> 00:54:11,000 que se han ido 1397 00:54:11,000 --> 00:54:13,000 construyendo en este tiempo, 1398 00:54:13,000 --> 00:54:15,000 con etiquetas, conceptos, 1399 00:54:15,000 --> 00:54:17,000 bla, bla, bla... 1400 00:54:17,000 --> 00:54:19,000 ¿Qué queda de bla, bla, bla? 1401 00:54:19,000 --> 00:54:21,000 Quedáis vosotros y la capacidad que tengáis 1402 00:54:21,000 --> 00:54:23,000 de ser modelo, 1403 00:54:23,000 --> 00:54:25,000 de contagiar el entusiasmo. 1404 00:54:25,000 --> 00:54:27,000 No lo van a hacer grandes planes 1405 00:54:29,000 --> 00:54:31,000 estatales 1406 00:54:31,000 --> 00:54:33,000 que también 1407 00:54:33,000 --> 00:54:35,000 y que es muy importante que existan. 1408 00:54:35,000 --> 00:54:37,000 Hay que actuar en todos los frentes, 1409 00:54:37,000 --> 00:54:39,000 por el lado, por arriba, por abajo, 1410 00:54:39,000 --> 00:54:41,000 por todos. Pero vosotros 1411 00:54:41,000 --> 00:54:43,000 tenéis que ser líderes 1412 00:54:43,000 --> 00:54:45,000 y emprendedores. 1413 00:54:45,000 --> 00:54:47,000 Ya lo sois. 1414 00:54:47,000 --> 00:54:49,000 En vuestro pequeño 1415 00:54:49,000 --> 00:54:51,000 gran mundo, 1416 00:54:51,000 --> 00:54:53,000 emprendéis, no esperáis a que alguien os diga 1417 00:54:53,000 --> 00:54:55,000 oye, introduce esto, tenéis que hacerlo así. 1418 00:54:55,000 --> 00:54:57,000 No. Estáis un domingo 1419 00:54:57,000 --> 00:54:59,000 por la tarde 1420 00:54:59,000 --> 00:55:01,000 cacharreando y esto como se hace. 1421 00:55:01,000 --> 00:55:03,000 Y al final lo hago. 1422 00:55:03,000 --> 00:55:05,000 En un curso formal aprendéis 1423 00:55:05,000 --> 00:55:07,000 del tutorial, de lo que encuentras en AulaBlog, 1424 00:55:07,000 --> 00:55:09,000 de lo que ves de otro que no conoces, 1425 00:55:09,000 --> 00:55:11,000 pero es un maestro o no. 1426 00:55:11,000 --> 00:55:13,000 Es alguien que ha hecho un tutorial 1427 00:55:13,000 --> 00:55:15,000 muy bueno y seguís aprendiendo 1428 00:55:15,000 --> 00:55:17,000 y remezclando esa manera. 1429 00:55:17,000 --> 00:55:19,000 Ese espíritu 1430 00:55:19,000 --> 00:55:21,000 de explorador, 1431 00:55:21,000 --> 00:55:23,000 de practicante. 1432 00:55:23,000 --> 00:55:25,000 Lo hago porque 1433 00:55:25,000 --> 00:55:27,000 me encanta aprender. 1434 00:55:27,000 --> 00:55:29,000 Y lo que voy viendo, lo que voy detectando 1435 00:55:29,000 --> 00:55:31,000 que es útil para mi trabajo 1436 00:55:31,000 --> 00:55:33,000 diario, lo voy integrando. 1437 00:55:33,000 --> 00:55:35,000 Y el taller me sirve, 1438 00:55:35,000 --> 00:55:37,000 el aula me sirve como taller, como laboratorio. 1439 00:55:37,000 --> 00:55:39,000 Y lo que aprendo lo cuento. 1440 00:55:39,000 --> 00:55:41,000 Lo cuento para que le sirva 1441 00:55:41,000 --> 00:55:43,000 a otros. Ese tipo de prácticas 1442 00:55:45,000 --> 00:55:47,000 y he vuelto a recuperar 1443 00:55:47,000 --> 00:55:49,000 a veces, bueno, lo tengo 1444 00:55:49,000 --> 00:55:51,000 bastante ya 1445 00:55:51,000 --> 00:55:53,000 pasado, pero a veces me acuerdo de aquel 1446 00:55:53,000 --> 00:55:55,000 concepto del peregrino digital. 1447 00:55:55,000 --> 00:55:57,000 Me ha venido hoy a la mente porque es 1448 00:55:57,000 --> 00:55:59,000 algo que ha tenido, yo creo, 1449 00:55:59,000 --> 00:56:01,000 bastante significado 1450 00:56:01,000 --> 00:56:03,000 para mí, pero también dentro de AulaBlog. 1451 00:56:03,000 --> 00:56:05,000 La idea del peregrinaje, 1452 00:56:05,000 --> 00:56:07,000 aunque solo sea porque 1453 00:56:07,000 --> 00:56:09,000 Isidro cogió el texto, un artículo 1454 00:56:09,000 --> 00:56:11,000 mío, y le puso fotos 1455 00:56:11,000 --> 00:56:13,000 y se fue remezclando por ahí 1456 00:56:13,000 --> 00:56:15,000 y se fue apropiando 1457 00:56:15,000 --> 00:56:17,000 quien le hacía, 1458 00:56:17,000 --> 00:56:19,000 quien le 1459 00:56:19,000 --> 00:56:21,000 decía algo el concepto. 1460 00:56:21,000 --> 00:56:23,000 Esa idea de romper fronteras 1461 00:56:23,000 --> 00:56:25,000 de nativos, de no nativos, 1462 00:56:25,000 --> 00:56:27,000 de inmigrantes. Aquí no hay 1463 00:56:27,000 --> 00:56:29,000 ni nativos ni inmigrantes, 1464 00:56:29,000 --> 00:56:31,000 tenemos un objetivo, 1465 00:56:31,000 --> 00:56:33,000 disfrutamos del camino, 1466 00:56:33,000 --> 00:56:35,000 aprendemos con os outros, nos paramos, 1467 00:56:35,000 --> 00:56:37,000 socializamos, volvemos al 1468 00:56:37,000 --> 00:56:39,000 camino, un día corremos 1469 00:56:39,000 --> 00:56:41,000 más, outro menos, 1470 00:56:41,000 --> 00:56:43,000 no pasa nada, estamos todos. Unos repiten 1471 00:56:43,000 --> 00:56:45,000 y outros lo hacen por primera 1472 00:56:45,000 --> 00:56:47,000 vez, pero lo importante es que lo 1473 00:56:47,000 --> 00:56:49,000 hagamos en 1474 00:56:49,000 --> 00:56:51,000 sociedad, aunque cada uno 1475 00:56:51,000 --> 00:56:53,000 al final tiene que 1476 00:56:53,000 --> 00:56:55,000 andar su camino, pero no hay un solo camino, 1477 00:56:55,000 --> 00:56:57,000 se puede empezar desde cualquier sitio 1478 00:56:57,000 --> 00:56:59,000 y a distintas velocidades 1479 00:56:59,000 --> 00:57:01,000 y no hay una línea recta perfecta. 1480 00:57:01,000 --> 00:57:03,000 En el aprendizaje y en el 1481 00:57:03,000 --> 00:57:05,000 uso de las TIC 1482 00:57:05,000 --> 00:57:07,000 tenemos que explorar, seguir con ese 1483 00:57:07,000 --> 00:57:09,000 espíritu de 1484 00:57:09,000 --> 00:57:11,000 cambio, de transformación 1485 00:57:11,000 --> 00:57:13,000 y de situaros en la posición 1486 00:57:13,000 --> 00:57:15,000 de aprendizaje constante, 1487 00:57:15,000 --> 00:57:17,000 que es lo que hacéis, lo que os va a 1488 00:57:17,000 --> 00:57:19,000 ayudar a seguir creciendo, 1489 00:57:19,000 --> 00:57:21,000 a seguir contagiando, porque no hay nada 1490 00:57:21,000 --> 00:57:23,000 que contagie más que la felicidad, 1491 00:57:23,000 --> 00:57:25,000 que la emoción. 1492 00:57:25,000 --> 00:57:27,000 Es como un niño pequeño, 1493 00:57:27,000 --> 00:57:29,000 cuando es muy chiquitito, y está deseando 1494 00:57:29,000 --> 00:57:31,000 aprender a leer, 1495 00:57:31,000 --> 00:57:33,000 está deseando porque necesita decodificar, 1496 00:57:33,000 --> 00:57:35,000 porque necesita disfrutar 1497 00:57:35,000 --> 00:57:37,000 con esa historia que ve que outros 1498 00:57:37,000 --> 00:57:39,000 están emocionados 1499 00:57:39,000 --> 00:57:41,000 leyendo y él no sabe. 1500 00:57:41,000 --> 00:57:43,000 Esa 1501 00:57:43,000 --> 00:57:45,000 ilusión, para que otros 1502 00:57:45,000 --> 00:57:47,000 que tengamos cerca y diga 1503 00:57:47,000 --> 00:57:49,000 oye, enséñame y eso como se hace, que yo 1504 00:57:49,000 --> 00:57:51,000 también quiero ser tan feliz como la gente 1505 00:57:51,000 --> 00:57:53,000 que parece que lo disfruta. 1506 00:57:53,000 --> 00:57:55,000 Ese es el momento interesante, 1507 00:57:55,000 --> 00:57:57,000 cuando alguien viene y te dice 1508 00:57:57,000 --> 00:57:59,000 ¿y esto me echas una 1509 00:57:59,000 --> 00:58:01,000 mano como es? 1510 00:58:01,000 --> 00:58:03,000 Y ahí tenemos una misión que cumplir 1511 00:58:03,000 --> 00:58:05,000 todos podemos, todos tenemos un entorno 1512 00:58:05,000 --> 00:58:07,000 próximo donde podemos hacer mucho. 1513 00:58:07,000 --> 00:58:09,000 Y con esto 1514 00:58:09,000 --> 00:58:11,000 me podría enrollar más 1515 00:58:11,000 --> 00:58:13,000 pero 1516 00:58:13,000 --> 00:58:15,000 os quiero 1517 00:58:15,000 --> 00:58:17,000 no quiero cerrar 1518 00:58:17,000 --> 00:58:19,000 nada, no me gusta la palabra 1519 00:58:19,000 --> 00:58:21,000 vamos a abrir 1520 00:58:21,000 --> 00:58:23,000 HolaBlog, hoy empieza 1521 00:58:23,000 --> 00:58:25,000 el año que viene 1522 00:58:25,000 --> 00:58:27,000 hoy sigue la comunidad 1523 00:58:27,000 --> 00:58:29,000 que habéis creado y que vais a 1524 00:58:29,000 --> 00:58:31,000 seguir multiplicando 1525 00:58:31,000 --> 00:58:33,000 con vuestro entorno más próximo 1526 00:58:33,000 --> 00:58:35,000 y con muchos más compañeros y colegas. 1527 00:58:35,000 --> 00:58:37,000 Y... 1528 00:58:39,000 --> 00:58:41,000 Y nadie quiere terminar 1529 00:58:41,000 --> 00:58:43,000 yo puedo seguir. 1530 00:58:49,000 --> 00:58:51,000 Aplausos 1531 00:59:19,000 --> 00:59:21,000 Tiscar nos has dejado 1532 00:59:21,000 --> 00:59:23,000 sin palabras 1533 00:59:23,000 --> 00:59:25,000 yo tenía pensado decir 1534 00:59:25,000 --> 00:59:27,000 algunas cosas pero 1535 00:59:27,000 --> 00:59:29,000 los últimos cinco minutos finales 1536 00:59:29,000 --> 00:59:31,000 yo creo que hablan por sí mismos 1537 00:59:31,000 --> 00:59:33,000 es verdad, voy a retomar 1538 00:59:33,000 --> 00:59:35,000 lo que acaba de decir, no sé si queréis 1539 00:59:35,000 --> 00:59:37,000 hacer algún comentario 1540 00:59:37,000 --> 00:59:39,000 alguna pregunta 1541 00:59:39,000 --> 00:59:41,000 yo me gustaría que Tiscar algún día fuese 1542 00:59:41,000 --> 00:59:43,000 nuestra consejera de educación, por ejemplo 1543 00:59:43,000 --> 00:59:45,000 o algo así, porque es que lo tiene claro 1544 00:59:45,000 --> 00:59:47,000 Aplausos 1545 00:59:49,000 --> 00:59:51,000 Aplausos 1546 00:59:51,000 --> 00:59:53,000 Aplausos 1547 00:59:53,000 --> 00:59:55,000 Aplausos 1548 00:59:55,000 --> 00:59:57,000 Aplausos 1549 00:59:57,000 --> 00:59:59,000 Aplausos 1550 00:59:59,000 --> 01:00:01,000 Aplausos 1551 01:00:01,000 --> 01:00:03,000 Aplausos 1552 01:00:03,000 --> 01:00:05,000 No, pero como es open 1553 01:00:05,000 --> 01:00:07,000 no hay problema 1554 01:00:07,000 --> 01:00:09,000 Bueno, me pido 1555 01:00:09,000 --> 01:00:11,000 ser consejera de educación en minúsculas 1556 01:00:11,000 --> 01:00:13,000 cuando queráis, en la red 1557 01:00:13,000 --> 01:00:15,000 como somos 1558 01:00:15,000 --> 01:00:17,000 nos aconsejamos mutuamente y ya está 1559 01:00:17,000 --> 01:00:19,000 eres nuestra consejera 1560 01:00:19,000 --> 01:00:21,000 Bueno, pues nada, muchísimas gracias 1561 01:00:21,000 --> 01:00:23,000 Tiscar, yo creo que vamos a 1562 01:00:23,000 --> 01:00:25,000 inmediatamente, vienen los últimos momentos 1563 01:00:25,000 --> 01:00:27,000 yo voy a robar tres minutitos 1564 01:00:27,000 --> 01:00:29,000 para presentaros 1565 01:00:29,000 --> 01:00:31,000 lo que acaba de decir ella, que es 1566 01:00:31,000 --> 01:00:33,000 hoy empieza el encuentro del año que viene 1567 01:00:33,000 --> 01:00:35,000 y me ha tocado a mí daros 1568 01:00:35,000 --> 01:00:37,000 pistas de lo que queremos hacer 1569 01:00:37,000 --> 01:00:39,000 hasta el encuentro del año que viene, así que un minuto 1570 01:00:39,000 --> 01:00:41,000 para que me suba a Google 1571 01:00:41,000 --> 01:00:43,000 para presentaros tres diapositivas 1572 01:00:43,000 --> 01:00:45,000 de treinta segundos 1573 01:00:45,000 --> 01:00:47,000 y mientras tanto podéis sonaros 1574 01:00:47,000 --> 01:00:49,000 limpiaros las lágrimas 1575 01:00:57,000 --> 01:00:59,000 Bueno, por dejar la emotividad y volver 1576 01:00:59,000 --> 01:01:01,000 ¿Cómo se implica 1577 01:01:01,000 --> 01:01:03,000 tus compañeros profesores 1578 01:01:03,000 --> 01:01:05,000 No se oye 1579 01:01:09,000 --> 01:01:11,000 Hola, hola 1580 01:01:11,000 --> 01:01:13,000 Es que no sabe usar el micro 1581 01:01:13,000 --> 01:01:15,000 Vamos a hablar 1582 01:01:15,000 --> 01:01:17,000 Con Isidro estábamos comentando 1583 01:01:17,000 --> 01:01:19,000 que nos has pintado 1584 01:01:19,000 --> 01:01:21,000 por ahí en el Twitter 1585 01:01:21,000 --> 01:01:23,000 decían, ¿cómo era? 1586 01:01:23,000 --> 01:01:25,000 En lugar de organización, open 1587 01:01:25,000 --> 01:01:27,000 En fin, era una cosa maravillosa, muy bonita 1588 01:01:27,000 --> 01:01:29,000 ¿Tus compañeros profesores 1589 01:01:29,000 --> 01:01:31,000 cómo has conseguido que estén en tu línea? 1590 01:01:31,000 --> 01:01:33,000 Y sobre todo, tus jefes 1591 01:01:33,000 --> 01:01:35,000 porque tú eres jefa, pero hay jefes por encima de ti 1592 01:01:35,000 --> 01:01:37,000 ¿Cómo se han implicado en este proyecto 1593 01:01:37,000 --> 01:01:39,000 tan bonito? 1594 01:01:39,000 --> 01:01:41,000 Bueno, pregunta 1595 01:01:41,000 --> 01:01:43,000 Interesante 1596 01:01:43,000 --> 01:01:45,000 Me alegro que la tuvieras apuntada 1597 01:01:45,000 --> 01:01:47,000 para hacerla 1598 01:01:47,000 --> 01:01:49,000 A ver, ¿cómo he conseguido? 1599 01:01:49,000 --> 01:01:51,000 Pues estamos en ello 1600 01:01:51,000 --> 01:01:53,000 Todo es beta 1601 01:01:53,000 --> 01:01:55,000 Work in progress 1602 01:01:55,000 --> 01:01:57,000 Cada año le damos una vuelta más 1603 01:01:57,000 --> 01:01:59,000 Se va redondeando mejor 1604 01:02:01,000 --> 01:02:03,000 ¿Cómo lo hemos intentado? 1605 01:02:03,000 --> 01:02:05,000 No estamos al 100% 1606 01:02:05,000 --> 01:02:07,000 Hay mucha gente que le cuesta 1607 01:02:07,000 --> 01:02:09,000 Es que es normal 1608 01:02:09,000 --> 01:02:11,000 Porque te digan que no, que es mejor así 1609 01:02:11,000 --> 01:02:13,000 De verdad, créeme, pues no 1610 01:02:13,000 --> 01:02:15,000 Te tienes que dotar de argumentos 1611 01:02:15,000 --> 01:02:17,000 de ejemplos, de legitimidad 1612 01:02:17,000 --> 01:02:19,000 Mil estrategias 1613 01:02:19,000 --> 01:02:21,000 de todo tipo 1614 01:02:21,000 --> 01:02:23,000 Unas pueden ser mucho más 1615 01:02:23,000 --> 01:02:25,000 directas y otras son más intangibles 1616 01:02:25,000 --> 01:02:27,000 De poner 1617 01:02:27,000 --> 01:02:29,000 aquel que 1618 01:02:29,000 --> 01:02:31,000 se engancha antes 1619 01:02:31,000 --> 01:02:33,000 y que lo disfruta 1620 01:02:33,000 --> 01:02:35,000 y que lo interioriza 1621 01:02:35,000 --> 01:02:37,000 mejor a contárselo a los demás 1622 01:02:37,000 --> 01:02:39,000 No es siempre uno mismo 1623 01:02:39,000 --> 01:02:41,000 el que está lanzando ese 1624 01:02:41,000 --> 01:02:43,000 discurso, ese tipo 1625 01:02:43,000 --> 01:02:45,000 como de habilidades más soft 1626 01:02:45,000 --> 01:02:47,000 pero que son muy importantes 1627 01:02:47,000 --> 01:02:49,000 El buscar de qué manera 1628 01:02:49,000 --> 01:02:51,000 le puede ser beneficioso también al profesor 1629 01:02:51,000 --> 01:02:53,000 trabajar de esta manera 1630 01:02:53,000 --> 01:02:55,000 Y esa pedagogía 1631 01:02:55,000 --> 01:02:57,000 de lo abierto, que no es sencillo 1632 01:02:57,000 --> 01:02:59,000 porque llevamos siglos 1633 01:02:59,000 --> 01:03:01,000 de traición trabajando con el conocimiento 1634 01:03:01,000 --> 01:03:03,000 de otra manera, no lo vamos a cambiar 1635 01:03:03,000 --> 01:03:05,000 de la noche al día 1636 01:03:05,000 --> 01:03:07,000 No lo hemos cambiado 1637 01:03:07,000 --> 01:03:09,000 Cada vez se impregna más 1638 01:03:09,000 --> 01:03:11,000 con algunas cosas que son 1639 01:03:11,000 --> 01:03:13,000 sí o sí, estas herramientas 1640 01:03:13,000 --> 01:03:15,000 Al principio, pues hay resistencia 1641 01:03:15,000 --> 01:03:17,000 y también en los alumnos 1642 01:03:17,000 --> 01:03:19,000 También en los alumnos 1643 01:03:19,000 --> 01:03:21,000 Un blog, sí, hombre, eso 1644 01:03:21,000 --> 01:03:23,000 y que me lean 1645 01:03:23,000 --> 01:03:25,000 y encima eso trabajo aparte 1646 01:03:25,000 --> 01:03:27,000 que no las he entendido 1647 01:03:27,000 --> 01:03:29,000 y yo te lo explico otra vez 1648 01:03:29,000 --> 01:03:31,000 y porque es bueno para ti 1649 01:03:31,000 --> 01:03:33,000 porque vas a aprender más 1650 01:03:33,000 --> 01:03:35,000 más capacidad 1651 01:03:35,000 --> 01:03:37,000 de contactar con otras comunidades 1652 01:03:37,000 --> 01:03:39,000 Eso mismo 1653 01:03:39,000 --> 01:03:41,000 en varias direcciones con los profesores 1654 01:03:41,000 --> 01:03:43,000 Hay un trabajo de formación 1655 01:03:43,000 --> 01:03:45,000 y de pedagogía 1656 01:03:45,000 --> 01:03:47,000 de que no parezca una imposición 1657 01:03:47,000 --> 01:03:49,000 porque romper con ese prejuicio 1658 01:03:49,000 --> 01:03:51,000 de si lo publico 1659 01:03:51,000 --> 01:03:53,000 me lo roban 1660 01:03:53,000 --> 01:03:55,000 ¿Cómo voy a poner yo 1661 01:03:55,000 --> 01:03:57,000 en abierto? 1662 01:03:57,000 --> 01:03:59,000 Hay distintas reacciones en general 1663 01:03:59,000 --> 01:04:01,000 en el mundo educativo en general 1664 01:04:01,000 --> 01:04:03,000 Yo me lo he encontrado 1665 01:04:03,000 --> 01:04:05,000 en todos los niveles 1666 01:04:05,000 --> 01:04:07,000 y dando formación a profesores 1667 01:04:07,000 --> 01:04:09,000 en todos, haciendo ese ejercicio 1668 01:04:09,000 --> 01:04:11,000 de pedagogía, pedagogía, pedagogía 1669 01:04:11,000 --> 01:04:13,000 de unos 1670 01:04:13,000 --> 01:04:15,000 porque se creen 1671 01:04:15,000 --> 01:04:17,000 estupendos 1672 01:04:17,000 --> 01:04:19,000 porque yo observo a los profes 1673 01:04:19,000 --> 01:04:21,000 como que tienen unos apuntes 1674 01:04:21,000 --> 01:04:23,000 que eso es una cosa 1675 01:04:23,000 --> 01:04:25,000 que como eso salga a la luz 1676 01:04:25,000 --> 01:04:27,000 es que vamos 1677 01:04:27,000 --> 01:04:29,000 y eso le ha costado mucho 1678 01:04:29,000 --> 01:04:31,000 y eso no puede 1679 01:04:31,000 --> 01:04:33,000 salir así fácilmente 1680 01:04:33,000 --> 01:04:35,000 a mí me tienen que remunerar 1681 01:04:35,000 --> 01:04:37,000 y muy bien porque yo por lo menos me exceler 1682 01:04:37,000 --> 01:04:39,000 por lo menos, va a ser una cosa 1683 01:04:39,000 --> 01:04:41,000 pues los tienes así 1684 01:04:41,000 --> 01:04:43,000 que hay algunos que 1685 01:04:43,000 --> 01:04:45,000 y tú dices, pero a ver 1686 01:04:45,000 --> 01:04:47,000 un poco de humildad 1687 01:04:47,000 --> 01:04:49,000 que somos todos un grano de arena 1688 01:04:49,000 --> 01:04:51,000 y que lo que tú has aprendido 1689 01:04:51,000 --> 01:04:53,000 y has reconstruido 1690 01:04:53,000 --> 01:04:55,000 lo has hecho de otros 1691 01:04:55,000 --> 01:04:57,000 porque el conocimiento se construye así 1692 01:04:57,000 --> 01:04:59,000 y es maravilloso que sea así 1693 01:04:59,000 --> 01:05:01,000 lo que tenemos que hacer es aprender 1694 01:05:01,000 --> 01:05:03,000 el hábito de saber recomponerlo 1695 01:05:03,000 --> 01:05:05,000 de saber citarlo 1696 01:05:05,000 --> 01:05:07,000 de reconocer 1697 01:05:07,000 --> 01:05:09,000 y homenajear a los previos 1698 01:05:09,000 --> 01:05:11,000 aquellos de los que hemos aprendido 1699 01:05:11,000 --> 01:05:13,000 porque es un homenaje que yo cite 1700 01:05:13,000 --> 01:05:15,000 a uno, al otro y al otro 1701 01:05:15,000 --> 01:05:17,000 y que elabore algo sobre ello 1702 01:05:17,000 --> 01:05:19,000 eso no es 1703 01:05:19,000 --> 01:05:21,000 pero es algo cultural, lleva mucho tiempo 1704 01:05:21,000 --> 01:05:23,000 lo hemos visto normalmente 1705 01:05:23,000 --> 01:05:25,000 como una falta de originalidad 1706 01:05:25,000 --> 01:05:27,000 es que no soy capaz yo 1707 01:05:27,000 --> 01:05:29,000 de construir algo 1708 01:05:29,000 --> 01:05:31,000 sin citar a otros, sin poner cachitos 1709 01:05:31,000 --> 01:05:33,000 de aquí y de allá, como si eso fuera un demérito 1710 01:05:33,000 --> 01:05:35,000 y al revés 1711 01:05:35,000 --> 01:05:37,000 primero que es lo más realista, es lo normal 1712 01:05:37,000 --> 01:05:39,000 porque es que nadie nace sabiendo 1713 01:05:39,000 --> 01:05:41,000 y tú no te inspiras un día 1714 01:05:41,000 --> 01:05:43,000 y haces un super material 1715 01:05:43,000 --> 01:05:45,000 imposible 1716 01:05:45,000 --> 01:05:47,000 y porque es la manera 1717 01:05:47,000 --> 01:05:49,000 de poder crear esa cadena 1718 01:05:49,000 --> 01:05:51,000 y el liberarlo, el publicarlo 1719 01:05:51,000 --> 01:05:53,000 que tú has generado 1720 01:05:55,000 --> 01:05:57,000 es otra forma 1721 01:05:57,000 --> 01:05:59,000 y ahí hay mucho 1722 01:05:59,000 --> 01:06:01,000 de educación en valores 1723 01:06:01,000 --> 01:06:03,000 de devolver 1724 01:06:03,000 --> 01:06:05,000 aquello que tú has recibido 1725 01:06:05,000 --> 01:06:07,000 hay una obligación moral 1726 01:06:07,000 --> 01:06:09,000 eso es trabajar 1727 01:06:09,000 --> 01:06:11,000 también la ética 1728 01:06:11,000 --> 01:06:13,000 de cómo tú tienes que seguir cediendo 1729 01:06:13,000 --> 01:06:15,000 donando y afortunadamente 1730 01:06:15,000 --> 01:06:17,000 tenemos formas, instrumentos 1731 01:06:17,000 --> 01:06:19,000 para hacerlo de una manera 1732 01:06:19,000 --> 01:06:21,000 que todo el mundo 1733 01:06:21,000 --> 01:06:23,000 salga ganando, no es 1734 01:06:23,000 --> 01:06:25,000 si yo te lo quito tú te quedas sin ello 1735 01:06:25,000 --> 01:06:27,000 es absurdo 1736 01:06:27,000 --> 01:06:29,000 sumamos y multiplicamos 1737 01:06:29,000 --> 01:06:31,000 eso cuesta mucho 1738 01:06:31,000 --> 01:06:33,000 y tienes a los estupendos 1739 01:06:33,000 --> 01:06:35,000 a los que les da vergüenza 1740 01:06:35,000 --> 01:06:37,000 también hay que hacer un trabajo 1741 01:06:37,000 --> 01:06:39,000 con aquel que no tiene ningún problema 1742 01:06:39,000 --> 01:06:41,000 en compartir 1743 01:06:41,000 --> 01:06:43,000 pero es que piensa que no vale 1744 01:06:43,000 --> 01:06:45,000 lo que tiene, es que esto 1745 01:06:45,000 --> 01:06:47,000 compara con lo tuyo que pones en bonito 1746 01:06:47,000 --> 01:06:49,000 no sé qué, de eso hay mucho 1747 01:06:49,000 --> 01:06:51,000 colectivo en el profesorado 1748 01:06:51,000 --> 01:06:53,000 hay que trabajar la autoestima 1749 01:06:53,000 --> 01:06:55,000 como que no vale 1750 01:06:55,000 --> 01:06:57,000 tú te has llevado un tiempo y vale 1751 01:06:57,000 --> 01:06:59,000 porque lo has probado en el aula 1752 01:06:59,000 --> 01:07:01,000 y mira, lo has hecho mejor o peor 1753 01:07:01,000 --> 01:07:03,000 pero hay que distinguir forma y contenido 1754 01:07:03,000 --> 01:07:05,000 estamos en beta y no pasa nada 1755 01:07:05,000 --> 01:07:07,000 pero eso vale 1756 01:07:07,000 --> 01:07:09,000 porque a ti te vale, porque le vale a tu grupo 1757 01:07:09,000 --> 01:07:11,000 pues ya está 1758 01:07:11,000 --> 01:07:13,000 ábrelo, compártelo 1759 01:07:13,000 --> 01:07:15,000 y todos otros te podrán decir 1760 01:07:15,000 --> 01:07:17,000 que útil 1761 01:07:17,000 --> 01:07:19,000 venga, pues te ayudo, vamos a hacer algo juntos 1762 01:07:19,000 --> 01:07:21,000 vamos a hacer una versión nueva 1763 01:07:21,000 --> 01:07:23,000 claro, y ahí también hay que incidir 1764 01:07:23,000 --> 01:07:25,000 o sea que nos vamos a encontrar de todo 1765 01:07:25,000 --> 01:07:27,000 y en función 1766 01:07:27,000 --> 01:07:29,000 es una mano izquierda 1767 01:07:29,000 --> 01:07:31,000 la que tenemos que trabajar 1768 01:07:31,000 --> 01:07:33,000 yo hacia abajo, hacia arriba tengo mucha suerte 1769 01:07:33,000 --> 01:07:35,000 bueno, hacia abajo, cualquiera diría 1770 01:07:35,000 --> 01:07:37,000 que esto es 1771 01:07:37,000 --> 01:07:39,000 una escalera, pero es que como has dicho lo de jefes 1772 01:07:39,000 --> 01:07:41,000 ya he entrado en esa lógica 1773 01:07:41,000 --> 01:07:43,000 vertical 1774 01:07:43,000 --> 01:07:45,000 tengo una suerte porque es 1775 01:07:45,000 --> 01:07:47,000 un proyecto de escuela 1776 01:07:47,000 --> 01:07:49,000 por eso siempre empiezo con el plan estratégico 1777 01:07:49,000 --> 01:07:51,000 y la dirección 1778 01:07:51,000 --> 01:07:53,000 lo tiene clarísimo 1779 01:07:53,000 --> 01:07:55,000 y donde ves que hay una dirección que lo tiene clarísimo 1780 01:07:55,000 --> 01:07:57,000 y que arriesga 1781 01:07:57,000 --> 01:07:59,000 y que se la juega ahí 1782 01:07:59,000 --> 01:08:01,000 ahí está la clave 1783 01:08:01,000 --> 01:08:03,000 del otro espíritu lo compartimos todos 1784 01:08:03,000 --> 01:08:05,000 y lo hacemos, no lo conseguimos porque no somos tan 1785 01:08:05,000 --> 01:08:07,000 carismáticos como tú 1786 01:08:07,000 --> 01:08:09,000 pero no lo conseguimos 1787 01:08:09,000 --> 01:08:11,000 pero lo que es difícil es la pelea hacia arriba 1788 01:08:11,000 --> 01:08:13,000 eso es dificilísima 1789 01:08:13,000 --> 01:08:15,000 pero por arriba hay otros 1790 01:08:15,000 --> 01:08:17,000 todos estamos 1791 01:08:17,000 --> 01:08:19,000 tenemos algún tipo de 1792 01:08:19,000 --> 01:08:21,000 un hilo conductor 1793 01:08:21,000 --> 01:08:23,000 super 1794 01:08:23,000 --> 01:08:25,000 homogéneo 1795 01:08:25,000 --> 01:08:27,000 no lo vamos a encontrar 1796 01:08:27,000 --> 01:08:29,000 pero todos podemos actuar 1797 01:08:29,000 --> 01:08:31,000 lo importante es las personas que lo llevan 1798 01:08:31,000 --> 01:08:33,000 incorporado porque ya sea aquí 1799 01:08:33,000 --> 01:08:35,000 o en otro proyecto 1800 01:08:35,000 --> 01:08:37,000 tu acabarás transformando el proyecto 1801 01:08:37,000 --> 01:08:39,000 te apoyo o no te apoye tu dirección 1802 01:08:39,000 --> 01:08:41,000 y muchos de vosotros 1803 01:08:41,000 --> 01:08:43,000 tenéis responsabilidad 1804 01:08:43,000 --> 01:08:45,000 en administraciones 1805 01:08:45,000 --> 01:08:47,000 y estáis haciendo cosas 1806 01:08:47,000 --> 01:08:49,000 y a lo mejor tenéis un jefe por encima que no lo comparte 1807 01:08:49,000 --> 01:08:51,000 pero las estáis haciendo 1808 01:08:51,000 --> 01:08:53,000 y se está calando 1809 01:08:53,000 --> 01:08:55,000 eso es lo que yo decía de ser 1810 01:08:55,000 --> 01:08:57,000 emprendedores, intraemprendedores 1811 01:08:57,000 --> 01:08:59,000 que son aquellos 1812 01:08:59,000 --> 01:09:01,000 que están dentro de una organización 1813 01:09:01,000 --> 01:09:03,000 de una estructura, de una empresa 1814 01:09:03,000 --> 01:09:05,000 no tienen todas las herramientas 1815 01:09:05,000 --> 01:09:07,000 no nos dan el mejor soporte técnico 1816 01:09:07,000 --> 01:09:09,000 no nos dan nada 1817 01:09:09,000 --> 01:09:11,000 ni nos lo piden ni nos lo dan 1818 01:09:11,000 --> 01:09:13,000 y si les importa lo que hacemos pues lo hacemos 1819 01:09:13,000 --> 01:09:15,000 y lo hacemos 1820 01:09:15,000 --> 01:09:17,000 y si estamos esperando que nos pongan el marco 1821 01:09:17,000 --> 01:09:19,000 perfecto 1822 01:09:19,000 --> 01:09:21,000 pues nos vamos a morir antes 1823 01:09:21,000 --> 01:09:23,000 hay que actuar 1824 01:09:23,000 --> 01:09:25,000 y cada uno, por eso os decía 1825 01:09:25,000 --> 01:09:27,000 de manera horizontal donde podáis 1826 01:09:27,000 --> 01:09:29,000 contagiar y las cosas se cambian 1827 01:09:29,000 --> 01:09:31,000 porque ese escenario ideal no se va a dar 1828 01:09:31,000 --> 01:09:33,000 no se va a dar o por arriba o por abajo 1829 01:09:33,000 --> 01:09:35,000 hay demasiados intereses 1830 01:09:35,000 --> 01:09:37,000 en contra 1831 01:09:37,000 --> 01:09:39,000 de la libre circulación del conocimiento 1832 01:09:39,000 --> 01:09:41,000 de la educación abierta 1833 01:09:41,000 --> 01:09:43,000 y si contagiamos a los alumnos 1834 01:09:43,000 --> 01:09:45,000 cambiamos el mundo 1835 01:09:45,000 --> 01:09:47,000 ellos nos cambian a nosotros