1 00:00:00,000 --> 00:00:05,000 Hola, moi bonas. 2 00:00:05,000 --> 00:00:09,000 Quisera plantearles ou desenvolver algunas ideas 3 00:00:09,000 --> 00:00:12,000 en torno ao tema que tiñen ustedes aquí presente 4 00:00:12,000 --> 00:00:15,000 denominado Sociedade da Información e Educación. 5 00:00:15,000 --> 00:00:17,000 Para falarles da Sociedade da Información 6 00:00:17,000 --> 00:00:19,000 e caracterizarla brevemente 7 00:00:19,000 --> 00:00:22,000 quixera que se fixaran en esta fotografía. 8 00:00:22,000 --> 00:00:26,000 Como poden comprobar, é a imaxe de unha biblioteca 9 00:00:26,000 --> 00:00:29,000 tradicional, clásica, que vendría a ser 10 00:00:29,000 --> 00:00:33,000 y por iso la pongo aquí, unha especie de metáfora 11 00:00:33,000 --> 00:00:36,000 do que era o conhecimento, a cultura, a información 12 00:00:36,000 --> 00:00:38,000 ao longo dos dos últimos siglos 13 00:00:38,000 --> 00:00:40,000 desde o movimento dos ilustrados. 14 00:00:40,000 --> 00:00:44,000 A idea desta imaxe de unha biblioteca 15 00:00:44,000 --> 00:00:47,000 era que a información estaba organizada, 16 00:00:47,000 --> 00:00:49,000 clasificada, era estable 17 00:00:49,000 --> 00:00:53,000 e estaba sólidamente garantizada 18 00:00:53,000 --> 00:00:57,000 nos libros, na cultura que nos denominamos como impresa. 19 00:00:57,000 --> 00:00:59,000 Evidentemente, o acceso a esa cultura 20 00:00:59,000 --> 00:01:02,000 era un acceso minoritario, 21 00:01:02,000 --> 00:01:04,000 facía falta unha condición previa fundamental, 22 00:01:04,000 --> 00:01:07,000 o saber ler e decodificar os símbolos 23 00:01:07,000 --> 00:01:10,000 da escritura que están nos libros impresos. 24 00:01:10,000 --> 00:01:12,000 Vamos a ver esta segunda imaxe. 25 00:01:12,000 --> 00:01:16,000 Nela ven que hai un montón de libros 26 00:01:16,000 --> 00:01:19,000 totalmente abiertos, entremezclados, 27 00:01:19,000 --> 00:01:21,000 onde dá a sensación, é unha metáfora 28 00:01:21,000 --> 00:01:23,000 de algún modo, do que podría ser 29 00:01:23,000 --> 00:01:25,000 a información, a cultura, o conhecimento 30 00:01:25,000 --> 00:01:27,000 en este tempo actual. 31 00:01:27,000 --> 00:01:30,000 Todo está entrelazado, aparentemente confuso, 32 00:01:30,000 --> 00:01:32,000 hai unha abundancia de información. 33 00:01:32,000 --> 00:01:36,000 En definitiva, o que quero chamarles a atención 34 00:01:36,000 --> 00:01:38,000 é que neste começo do siglo XXI 35 00:01:38,000 --> 00:01:41,000 a cultura en estes momentos é máis complexa. 36 00:01:41,000 --> 00:01:43,000 E é complexa, entre outras razones, 37 00:01:43,000 --> 00:01:46,000 pola aparición e ao desarrollo 38 00:01:46,000 --> 00:01:48,000 e a omnipresencia das denominadas 39 00:01:48,000 --> 00:01:50,000 tecnologías digitales. 40 00:01:50,000 --> 00:01:52,000 Poden comprobar que hai unha serie 41 00:01:52,000 --> 00:01:54,000 de características que serían 42 00:01:54,000 --> 00:01:56,000 distintivas, diosincráticas, 43 00:01:56,000 --> 00:01:58,000 deste tempo actual. 44 00:01:58,000 --> 00:02:00,000 Por un lado, unha abundancia 45 00:02:00,000 --> 00:02:02,000 de información en todas partes, 46 00:02:02,000 --> 00:02:05,000 é relativamente fácil 47 00:02:05,000 --> 00:02:08,000 acceder a ingentes cantidades de información 48 00:02:08,000 --> 00:02:10,000 desde o noso hogar, desde o nosso centro de trabalho, 49 00:02:10,000 --> 00:02:12,000 desde o nosso centro educativo. 50 00:02:12,000 --> 00:02:14,000 Estamos en processos de globalización 51 00:02:14,000 --> 00:02:16,000 cultural a nivel planetario, 52 00:02:16,000 --> 00:02:18,000 hai unha maior facilidade en a interacción 53 00:02:18,000 --> 00:02:20,000 entre os humanos e as máquinas, 54 00:02:20,000 --> 00:02:23,000 evidentemente, hai novas formas 55 00:02:23,000 --> 00:02:26,000 de codificar e de representar 56 00:02:26,000 --> 00:02:28,000 esa información que se traduzen 57 00:02:28,000 --> 00:02:30,000 nos hipertextos, nos multimedios, 58 00:02:30,000 --> 00:02:32,000 na realidade virtual, 59 00:02:32,000 --> 00:02:34,000 na realidade representada 60 00:02:34,000 --> 00:02:37,000 tridimensionalmente a través de tecnologías, 61 00:02:37,000 --> 00:02:39,000 na web 2.0, etc. 62 00:02:39,000 --> 00:02:41,000 E, sobre todo, destacar tamén 63 00:02:41,000 --> 00:02:43,000 que outro dos rasgos deste tempo actual 64 00:02:43,000 --> 00:02:46,000 son o incremento das redes de comunicación 65 00:02:46,000 --> 00:02:48,000 entre os humanos a través de as tecnologías, 66 00:02:48,000 --> 00:02:50,000 as redes sociales de comunicación. 67 00:02:50,000 --> 00:02:52,000 Evidentemente, todo isto, 68 00:02:52,000 --> 00:02:54,000 este contexto representa 69 00:02:54,000 --> 00:02:57,000 unha caracterización deste tempo, 70 00:02:57,000 --> 00:02:59,000 da chamada sociedade informacional, 71 00:02:59,000 --> 00:03:01,000 que nos oferece grandes beneficios. 72 00:03:01,000 --> 00:03:03,000 Entre eles, evidentemente, 73 00:03:03,000 --> 00:03:05,000 como apuntaba, 74 00:03:05,000 --> 00:03:07,000 é o acceso a unha gran cantidad 75 00:03:07,000 --> 00:03:09,000 e variedade de datos e informaciones. 76 00:03:09,000 --> 00:03:11,000 A constante comunicación 77 00:03:11,000 --> 00:03:13,000 entre os diferentes subjetos, grupos 78 00:03:13,000 --> 00:03:15,000 e instituciones a nivel planetario. 79 00:03:15,000 --> 00:03:17,000 Tambén nos están proporcionando, 80 00:03:17,000 --> 00:03:19,000 evidentemente, un aumento 81 00:03:19,000 --> 00:03:21,000 do benestar material da nosa vida cotidiana. 82 00:03:21,000 --> 00:03:23,000 Mejoran, é indudable, 83 00:03:23,000 --> 00:03:25,000 a eficácia e a calidad 84 00:03:25,000 --> 00:03:27,000 dos servizos sociales, 85 00:03:27,000 --> 00:03:29,000 sanitarios, financieros, administrativos 86 00:03:29,000 --> 00:03:31,000 que tenemos a noso alrededor. 87 00:03:31,000 --> 00:03:33,000 E surgen, evidentemente, 88 00:03:33,000 --> 00:03:35,000 novas formas de industria 89 00:03:35,000 --> 00:03:37,000 e de progreso económico. 90 00:03:37,000 --> 00:03:39,000 Pero tamén a sociedade da información 91 00:03:39,000 --> 00:03:41,000 tiene unha cara amarga, 92 00:03:41,000 --> 00:03:43,000 tiene outro lado non tan positivo. 93 00:03:43,000 --> 00:03:45,000 Entre eles, e é o que se cita habitualmente, 94 00:03:45,000 --> 00:03:47,000 é o incremento 95 00:03:47,000 --> 00:03:49,000 das distancias, das desigualdades, 96 00:03:49,000 --> 00:03:51,000 do que se conoce como a brecha digital 97 00:03:51,000 --> 00:03:53,000 entre uns países 98 00:03:53,000 --> 00:03:55,000 e outros, entre uns individuos 99 00:03:55,000 --> 00:03:57,000 e outros grupos sociais. 100 00:03:57,000 --> 00:03:59,000 Ao mesmo tempo, 101 00:03:59,000 --> 00:04:01,000 outra cara amarga 102 00:04:01,000 --> 00:04:03,000 ou elemento negativo 103 00:04:03,000 --> 00:04:05,000 é que cada vez somos unha sociedade 104 00:04:05,000 --> 00:04:07,000 máis avançada tecnológicamente, 105 00:04:07,000 --> 00:04:09,000 pero ao mesmo tempo tamén 106 00:04:09,000 --> 00:04:11,000 con maior dependencia desa tecnológia. 107 00:04:11,000 --> 00:04:13,000 Se a tecnológia falla, 108 00:04:13,000 --> 00:04:15,000 nós non funcionamos. 109 00:04:15,000 --> 00:04:17,000 Ao mesmo tempo, 110 00:04:17,000 --> 00:04:19,000 outro elemento negativo 111 00:04:19,000 --> 00:04:21,000 seria que hai 112 00:04:21,000 --> 00:04:23,000 unha certa uniformización 113 00:04:23,000 --> 00:04:25,000 cultural entre todas 114 00:04:25,000 --> 00:04:27,000 as sociedades planetarias. Tendemos 115 00:04:27,000 --> 00:04:29,000 á unha certa homogeneización perdendo 116 00:04:29,000 --> 00:04:31,000 a riqueza das diversidades 117 00:04:31,000 --> 00:04:33,000 culturales. E 118 00:04:33,000 --> 00:04:35,000 quixera destacar tamén como cara amarga 119 00:04:35,000 --> 00:04:37,000 é que cada vez que usamos 120 00:04:37,000 --> 00:04:39,000 maior número 121 00:04:39,000 --> 00:04:41,000 de tecnológia, tamén perdemos 122 00:04:41,000 --> 00:04:43,000 privacidade. Podemos ser máis 123 00:04:43,000 --> 00:04:45,000 controlados nas nosas acciones a través da 124 00:04:45,000 --> 00:04:47,000 tecnológia. Bueno, todo este 125 00:04:47,000 --> 00:04:49,000 que é un brevemente esgozado o que seria 126 00:04:49,000 --> 00:04:51,000 o contexto sociocultural 127 00:04:51,000 --> 00:04:53,000 da chamada sociedade da información 128 00:04:53,000 --> 00:04:55,000 genera, evidentemente, 129 00:04:55,000 --> 00:04:57,000 novos problemas educativos. 130 00:04:57,000 --> 00:04:59,000 Brevemente, 131 00:04:59,000 --> 00:05:01,000 decirles que, por un lado, 132 00:05:01,000 --> 00:05:03,000 toda esta tecnológia, 133 00:05:03,000 --> 00:05:05,000 sobre todo representada por internet, 134 00:05:05,000 --> 00:05:07,000 supone 135 00:05:07,000 --> 00:05:09,000 ou vendría a ser a materialización 136 00:05:09,000 --> 00:05:11,000 como aspecto positivo, como cara amable 137 00:05:11,000 --> 00:05:13,000 para os educadores, 138 00:05:13,000 --> 00:05:15,000 materialización 139 00:05:15,000 --> 00:05:17,000 de que internet representa 140 00:05:17,000 --> 00:05:19,000 la biblioteca universal. 141 00:05:19,000 --> 00:05:21,000 Internet representa el sueño 142 00:05:21,000 --> 00:05:23,000 de los pensadores ilustrados franceses 143 00:05:23,000 --> 00:05:25,000 del siglo XVIII, de Rousseau, 144 00:05:25,000 --> 00:05:27,000 de Voltaire. 145 00:05:27,000 --> 00:05:29,000 Es decir, a través de las 146 00:05:29,000 --> 00:05:31,000 tecnologías digitales, desde nuestro hogar, 147 00:05:31,000 --> 00:05:33,000 desde nuestra aula, 148 00:05:33,000 --> 00:05:35,000 desde nuestro centro educativo, podemos 149 00:05:35,000 --> 00:05:37,000 acceder a todo el conocimiento 150 00:05:37,000 --> 00:05:39,000 que está generando la humanidad. 151 00:05:39,000 --> 00:05:41,000 En ese sentido, é un elemento muy importante para os educadores. 152 00:05:41,000 --> 00:05:43,000 Sin embargo, también tiene 153 00:05:43,000 --> 00:05:45,000 una cara amarga, y esa cara amarga 154 00:05:45,000 --> 00:05:47,000 es que demasiada información, 155 00:05:47,000 --> 00:05:49,000 la sobreabundancia 156 00:05:49,000 --> 00:05:51,000 de información, genera 157 00:05:51,000 --> 00:05:53,000 empacho, genera 158 00:05:53,000 --> 00:05:55,000 ignorancia en definitiva. Es curioso 159 00:05:55,000 --> 00:05:57,000 esta paradoja. A mayor información 160 00:05:57,000 --> 00:05:59,000 también aumenta la ignorancia. 161 00:05:59,000 --> 00:06:01,000 Es decir, muchos datos 162 00:06:01,000 --> 00:06:03,000 provocan a veces confusión 163 00:06:03,000 --> 00:06:05,000 de lo que es la realidad. 164 00:06:05,000 --> 00:06:07,000 Dificultades para interpretarla, para 165 00:06:07,000 --> 00:06:09,000 tener conocimiento. 166 00:06:09,000 --> 00:06:11,000 Esto implica que para formar 167 00:06:11,000 --> 00:06:13,000 a los futuros ciudadanos del siglo XXI, 168 00:06:13,000 --> 00:06:15,000 tenemos que replantearnos 169 00:06:15,000 --> 00:06:17,000 qué significa alfabetizar. 170 00:06:17,000 --> 00:06:19,000 En qué significa 171 00:06:19,000 --> 00:06:21,000 desarrollar los conocimientos, las competencias, 172 00:06:21,000 --> 00:06:23,000 las habilidades, para que las 173 00:06:23,000 --> 00:06:25,000 personas de este siglo XXI 174 00:06:25,000 --> 00:06:27,000 utilicen de modo inteligente, 175 00:06:27,000 --> 00:06:29,000 crítico y culto, todas estas 176 00:06:29,000 --> 00:06:31,000 tecnologías. En breves 177 00:06:31,000 --> 00:06:33,000 palabras, decirles que un ciudadano 178 00:06:33,000 --> 00:06:35,000 culto deste tiempo actual 179 00:06:35,000 --> 00:06:37,000 necesitará distintas 180 00:06:37,000 --> 00:06:39,000 alfabetizaciones. Alfabetización 181 00:06:39,000 --> 00:06:41,000 en la lectoescritura, 182 00:06:41,000 --> 00:06:43,000 en la alfabetización tradicional 183 00:06:43,000 --> 00:06:45,000 de saber leer y escribir 184 00:06:45,000 --> 00:06:47,000 textos, pero también 185 00:06:47,000 --> 00:06:49,000 alfabetización en las formas de 186 00:06:49,000 --> 00:06:51,000 comunicación audiovisuales, 187 00:06:51,000 --> 00:06:53,000 alfabetización también 188 00:06:53,000 --> 00:06:55,000 en el dominio de los códigos 189 00:06:55,000 --> 00:06:57,000 de las herramientas informáticas 190 00:06:57,000 --> 00:06:59,000 digitales, y lógicamente 191 00:06:59,000 --> 00:07:01,000 estar capacitado 192 00:07:01,000 --> 00:07:03,000 para saber moverse, 193 00:07:03,000 --> 00:07:05,000 analizar y discriminar 194 00:07:05,000 --> 00:07:07,000 todo el conjunto de información 195 00:07:07,000 --> 00:07:09,000 que hemos dicho 196 00:07:09,000 --> 00:07:11,000 que es muy abundante. 197 00:07:11,000 --> 00:07:13,000 Esta nueva 198 00:07:13,000 --> 00:07:15,000 esta redefinición 199 00:07:15,000 --> 00:07:17,000 de lo que significa 200 00:07:17,000 --> 00:07:19,000 la alfabetización del ciudadano del siglo XXI 201 00:07:19,000 --> 00:07:21,000 podemos denominarla como 202 00:07:21,000 --> 00:07:23,000 la multialfabetización. 203 00:07:23,000 --> 00:07:25,000 En pocas palabras, multialfabetización 204 00:07:25,000 --> 00:07:27,000 consiste en formar 205 00:07:27,000 --> 00:07:29,000 a los individuos, 206 00:07:29,000 --> 00:07:31,000 a los sujetos, como personas 207 00:07:31,000 --> 00:07:33,000 que saben acceder, usar 208 00:07:33,000 --> 00:07:35,000 de forma crítica, 209 00:07:35,000 --> 00:07:37,000 inteligente y ética, la información 210 00:07:37,000 --> 00:07:39,000 independientemente de que sea en formato 211 00:07:39,000 --> 00:07:41,000 impreso, audiovisual o digital. 212 00:07:41,000 --> 00:07:43,000 Claro, la formación 213 00:07:43,000 --> 00:07:45,000 implica cuatro 214 00:07:45,000 --> 00:07:47,000 grandes dimensiones que hay 215 00:07:47,000 --> 00:07:49,000 que cultivar, trabajar, desarrollar 216 00:07:49,000 --> 00:07:51,000 en los estudiantes, la que se denomina 217 00:07:51,000 --> 00:07:53,000 dimensión instrumental, cognitiva, 218 00:07:53,000 --> 00:07:55,000 sociocomunicación y 219 00:07:55,000 --> 00:07:57,000 aseológica. Básicamente 220 00:07:57,000 --> 00:07:59,000 la instrumental significa 221 00:07:59,000 --> 00:08:01,000 formar a los individuos 222 00:08:01,000 --> 00:08:03,000 para que sepan acceder a la información, 223 00:08:03,000 --> 00:08:05,000 sepan buscarla, encontrar 224 00:08:05,000 --> 00:08:07,000 aquello que necesitan. La dimisión cognitiva 225 00:08:07,000 --> 00:08:09,000 tiene que ver con el desarrollo de las habilidades 226 00:08:09,000 --> 00:08:11,000 intelectuales para que 227 00:08:11,000 --> 00:08:13,000 la información encontrada sea transformada 228 00:08:13,000 --> 00:08:15,000 en conocimiento. La dimisión 229 00:08:15,000 --> 00:08:17,000 sociocomunicacional es 230 00:08:17,000 --> 00:08:19,000 formar al individuo para que sepa 231 00:08:19,000 --> 00:08:21,000 expresarse y comunicarse 232 00:08:21,000 --> 00:08:23,000 a través de las tecnologías 233 00:08:23,000 --> 00:08:25,000 y, lógicamente, la dimisión aseológica 234 00:08:25,000 --> 00:08:27,000 es que uno 235 00:08:27,000 --> 00:08:29,000 desarrolle actitudes favorables 236 00:08:29,000 --> 00:08:31,000 para un uso democrático y ético 237 00:08:31,000 --> 00:08:33,000 de la información. En definitiva 238 00:08:33,000 --> 00:08:35,000 y con esto voy acabando, 239 00:08:35,000 --> 00:08:37,000 un cidadano deste siglo XXI 240 00:08:37,000 --> 00:08:39,000 de la Sociedad Informacional 241 00:08:39,000 --> 00:08:41,000 debiera ser un 242 00:08:41,000 --> 00:08:43,000 sujeto que domina 243 00:08:43,000 --> 00:08:45,000 el saber localizar 244 00:08:45,000 --> 00:08:47,000 y analizar información independientemente 245 00:08:47,000 --> 00:08:49,000 del vehículo o la 246 00:08:49,000 --> 00:08:51,000 fuente informativa, sean libros, 247 00:08:51,000 --> 00:08:53,000 sean audiovisuales, sean computadoras, 248 00:08:53,000 --> 00:08:55,000 sea internet o la que 249 00:08:55,000 --> 00:08:57,000 sea, saber expresarse, 250 00:08:57,000 --> 00:08:59,000 comunicarse con los 251 00:08:59,000 --> 00:09:01,000 distintos lenguajes y códigos 252 00:09:01,000 --> 00:09:03,000 de comunicación como son los textos, 253 00:09:03,000 --> 00:09:05,000 los audiovisuales, los multimedia, 254 00:09:05,000 --> 00:09:07,000 los hipertextos 255 00:09:07,000 --> 00:09:09,000 y, lógicamente, también saber 256 00:09:09,000 --> 00:09:11,000 comunicarse y colaborar con otros, 257 00:09:11,000 --> 00:09:13,000 con otras personas a través 258 00:09:13,000 --> 00:09:15,000 de tecnologías. Nada más.