1 00:00:00,000 --> 00:00:03,000 Unha das observacións que Carlos fez 2 00:00:03,000 --> 00:00:06,000 en relación con a necessidade de falar dos filhos e das filhas 3 00:00:06,000 --> 00:00:08,000 como un caso real. 4 00:00:08,000 --> 00:00:11,000 Un instituto, hace dois anos, 5 00:00:11,000 --> 00:00:14,000 dois anos prácticamente, 6 00:00:14,000 --> 00:00:17,000 un chico de segundo de bachillerato 7 00:00:17,000 --> 00:00:18,000 se tira a vida. 8 00:00:18,000 --> 00:00:21,000 Se tira de un ponte coincidindo 9 00:00:21,000 --> 00:00:24,000 que un coche viene hacia ele. 10 00:00:25,000 --> 00:00:27,000 Acudimos ao centro 11 00:00:30,000 --> 00:00:33,000 Falamos con o equipo directivo, vemos que ha pasado 12 00:00:34,000 --> 00:00:36,000 O orientador entra 13 00:00:36,000 --> 00:00:38,000 Entramos no aula 14 00:00:39,000 --> 00:00:42,000 que já conozía, por suposto, a noticia 15 00:00:42,000 --> 00:00:45,000 onde estava escolarizado o alumno 16 00:00:45,000 --> 00:00:48,000 Desarrollamos todo un proceso 17 00:00:48,000 --> 00:00:51,000 de explicación 18 00:00:51,000 --> 00:00:54,000 de procesos, pero sobre todo 19 00:00:54,000 --> 00:00:57,000 de intento de empoderamento do grupo 20 00:00:57,000 --> 00:01:00,000 para que se sentía libre 21 00:01:00,000 --> 00:01:03,000 de llorar, de hablar 22 00:01:03,000 --> 00:01:06,000 de escolher a mellor maneira 23 00:01:06,000 --> 00:01:09,000 de recordar ao seu companheiro 24 00:01:09,000 --> 00:01:12,000 de continuar esa semana 25 00:01:12,000 --> 00:01:15,000 con que acciones, con que procesos 26 00:01:15,000 --> 00:01:18,000 son momentos moi duros 27 00:01:18,000 --> 00:01:21,000 onde o que prima, fundamentalmente, 28 00:01:21,000 --> 00:01:24,000 son as emociones, o respeito 29 00:01:24,000 --> 00:01:27,000 y dejar de llorar, y dejar de hablar 30 00:01:27,000 --> 00:01:30,000 Ese día, falé con dois grupos 31 00:01:30,000 --> 00:01:33,000 que conozían ao compañero fallecido 32 00:01:33,000 --> 00:01:36,000 Dois grupos A e B, segundo de bachillerato 33 00:01:36,000 --> 00:01:39,000 E había un terceiro grupo 34 00:01:39,000 --> 00:01:42,000 que era de un grupo novo 35 00:01:42,000 --> 00:01:45,000 en o instituto, isto ocorrió en setiembre 36 00:01:45,000 --> 00:01:48,000 de Artes, do bachillerato de Artes 37 00:01:48,000 --> 00:01:51,000 E eu ese día volví ao despacho 38 00:01:51,000 --> 00:01:54,000 pero con eles non hablé, non conozían 39 00:01:54,000 --> 00:01:57,000 ao compañero apenas le conozían 40 00:01:57,000 --> 00:02:00,000 levábamos quinze dias de clase 41 00:02:00,000 --> 00:02:03,000 E cando cheguei ao despacho, o director me chame 42 00:02:03,000 --> 00:02:06,000 e me dice, José Antonio, tens de venir 43 00:02:06,000 --> 00:02:09,000 porque este terceiro grupo 44 00:02:09,000 --> 00:02:12,000 dice que precisa falar con alguén 45 00:02:12,000 --> 00:02:15,000 ao respecto do tema 46 00:02:15,000 --> 00:02:18,000 Por suposto, arreglamos e imediatamente vim 47 00:02:18,000 --> 00:02:21,000 para hablar de por que pasan estas cosas 48 00:02:21,000 --> 00:02:24,000 sempre con unha perspectiva de incorporar para sempre 49 00:02:24,000 --> 00:02:27,000 a esa persona no coração, no grupo 50 00:02:27,000 --> 00:02:30,000 de non deixar de falar dele 51 00:02:30,000 --> 00:02:33,000 de que podía seguir vivo no nosso coração 52 00:02:33,000 --> 00:02:36,000 Este é o reto, a trayectoria 53 00:02:36,000 --> 00:02:39,000 E no discurso 54 00:02:39,000 --> 00:02:42,000 houve até quatro menes de um grupo de 28 55 00:02:42,000 --> 00:02:45,000 que levantaron a mão, tres menes e un mene 56 00:02:46,000 --> 00:02:49,000 Ao terminar esta conversación 57 00:02:49,000 --> 00:02:52,000 a tutora me dicía, pero isto como é posible? 58 00:02:52,000 --> 00:02:55,000 Digo, isto é así 59 00:02:55,000 --> 00:02:58,000 Estamos en momentos vitales 60 00:02:58,000 --> 00:03:01,000 profundamente cargados de vulnerabilidade 61 00:03:01,000 --> 00:03:04,000 E no momento en que escarbas 62 00:03:04,000 --> 00:03:07,000 profundizas, permites que a xente fale 63 00:03:07,000 --> 00:03:10,000 o máis importante, o dicíamos antes 64 00:03:10,000 --> 00:03:13,000 termino, é que permites que afloren sensaciónes 65 00:03:13,000 --> 00:03:16,000 e, portanto, que podas ajudar 66 00:03:16,000 --> 00:03:19,000 Cando a xente dice, pero é que me dá medo 67 00:03:19,000 --> 00:03:22,000 de falar, pero é que hay que falar 68 00:03:22,000 --> 00:03:25,000 Porque os chicos están deseando tener a un interlocutor 69 00:03:25,000 --> 00:03:28,000 e poder falar de cosas que les preocupan, que les inquietan 70 00:03:28,000 --> 00:03:31,000 Claro que hay que hacerlo, como se dicía, moi ben 71 00:03:31,000 --> 00:03:34,000 con orden, con criterio, por parte de persoas formadas 72 00:03:34,000 --> 00:03:37,000 Bueno, deste se trata, de ir generando planes 73 00:03:37,000 --> 00:03:40,000 adecuados para poder desarrollar esta tarea 74 00:03:40,000 --> 00:03:43,000 Hay algúnas preguntas, muchísimas gracias a los tres 75 00:03:43,000 --> 00:03:46,000 que vou a ir compartindo 76 00:03:46,000 --> 00:03:49,000 de maneira equilibrada 77 00:03:49,000 --> 00:03:52,000 Bueno, hay unha que eu creo que has contestado 78 00:03:52,000 --> 00:03:55,000 Fernando 79 00:03:55,000 --> 00:03:58,000 que tiene que ver con que, en que medida 80 00:04:01,000 --> 00:04:04,000 Si, en que medida pensas que as tecnologías 81 00:04:04,000 --> 00:04:07,000 da información e da comunicación poden ajudar 82 00:04:07,000 --> 00:04:10,000 a los menores en estas situaciones 83 00:04:10,000 --> 00:04:13,000 Bueno, e indudablemente 84 00:04:13,000 --> 00:04:16,000 as tecnologías de información e de comunicación van a ayudar 85 00:04:16,000 --> 00:04:19,000 a aspectos preventivos, como unha prevención primaria 86 00:04:19,000 --> 00:04:22,000 dentro do aspecto clínico e do aspecto educativo 87 00:04:22,000 --> 00:04:25,000 Por que? Porque os adolescentes, os menores, se comunican 88 00:04:25,000 --> 00:04:28,000 sus emociones a través das redes 89 00:04:28,000 --> 00:04:31,000 as redes sociales, o internet, a mensajería instantánea 90 00:04:31,000 --> 00:04:34,000 está dentro do seu ADN social e a sua forma de comunicación 91 00:04:35,000 --> 00:04:38,000 Por tanto, comunican sus emociones, sentimientos 92 00:04:38,000 --> 00:04:41,000 futuro, desesperanza e medo a través das redes sociales 93 00:04:41,000 --> 00:04:44,000 Necesitamos usar as redes sociales, á veces 94 00:04:44,000 --> 00:04:47,000 e casi de unha forma casi imprescindible 95 00:04:47,000 --> 00:04:50,000 para poder chegar dentro do mundo interior 96 00:04:50,000 --> 00:04:53,000 que viven os adolescentes 97 00:04:53,000 --> 00:04:56,000 E vou poner un exemplo muy claro que vais entender perfectamente 98 00:04:56,000 --> 00:04:59,000 Fijaos que en consulta, cando hablo con algunos adolescentes 99 00:04:59,000 --> 00:05:02,000 ten serias dificultades para poder reconocer estados emocionales 100 00:05:02,000 --> 00:05:05,000 Non poden reconocer estados emocionales 101 00:05:05,000 --> 00:05:08,000 Pero son capaces de reconocerlos a través dos emojis 102 00:05:08,000 --> 00:05:11,000 das mensajerías instantáneas 103 00:05:11,000 --> 00:05:14,000 Entonces, moitas veces, jogamos ao juego con adolescentes 104 00:05:14,000 --> 00:05:17,000 onde eles mandan, a través do telefono de consulta, determinados emojis 105 00:05:17,000 --> 00:05:20,000 reflejando o estado emocional que lhe fez sentir determinadas circunstancias 106 00:05:20,000 --> 00:05:23,000 Fijaos como se poden usar as tecnologías 107 00:05:23,000 --> 00:05:26,000 para chegar a un lenguaje que dificilmente, como adultos, entenderíamos 108 00:05:26,000 --> 00:05:29,000 pero que eles canalizan moi ben as emociones 109 00:05:29,000 --> 00:05:32,000 Fijaos como se poden usar as tecnologías para llegar a un adolescente 110 00:05:32,000 --> 00:05:35,000 dentro do virtual, a través de todo o inventario 111 00:05:35,000 --> 00:05:38,000 todo o inventario social dentro do virtual 112 00:05:38,000 --> 00:05:41,000 Temos que usar as redes sociales para chegar aos adolescentes 113 00:05:41,000 --> 00:05:44,000 para prevenir determinadas conductas 114 00:05:44,000 --> 00:05:47,000 pero tamén temos que limitar tamén un mal uso 115 00:05:47,000 --> 00:05:50,000 porque, evidentemente, tamén ten sus riesgos 116 00:05:50,000 --> 00:05:53,000 pero a potencialidade do uso das novas tecnologías de información e de comunicación 117 00:05:53,000 --> 00:05:56,000 para chegar aos adolescentes, é esencial 118 00:05:56,000 --> 00:05:59,000 Unha pergunta moi interesante e que afecta a un tema tamén bastante desconocido 119 00:05:59,000 --> 00:06:02,000 Una pergunta moi interesante e que afecta a un tema tamén bastante desconocido 120 00:06:02,000 --> 00:06:05,000 non desconocido no contexto do fenómeno do suicidio 121 00:06:05,000 --> 00:06:08,000 non desconocido no contexto do fenómeno do suicidio 122 00:06:08,000 --> 00:06:11,000 pero sí que transpassa uns límites 123 00:06:11,000 --> 00:06:14,000 que, no mundo da educación, nos han empezado a sorprender 124 00:06:14,000 --> 00:06:17,000 que, no mundo da educación, nos han empezado a sorprender 125 00:06:17,000 --> 00:06:20,000 porque non todos os... e, portanto, a descolocar 126 00:06:20,000 --> 00:06:23,000 non todos os chicos e chicas que están nos centros educativos son menores de edad 127 00:06:23,000 --> 00:06:26,000 porque, non todos os chicos e chicas que están nos centros educativos son menores de edad 128 00:06:26,000 --> 00:06:29,000 tenemos chicos que cumplen os 18 anos e están cursando bachillerato, por exemplo 129 00:06:29,000 --> 00:06:32,000 tenemos chicos que cumplen os 18 anos e están cursando bachillerato, por ejemplo 130 00:06:32,000 --> 00:06:35,000 ou que están nos centros de educación de personas adultas 131 00:06:35,000 --> 00:06:38,000 e hai unha pergunta moi interesante e, portanto 132 00:06:38,000 --> 00:06:41,000 e, portanto, vai, eu te a vou comentar, aunque é complexa 133 00:06:41,000 --> 00:06:44,000 pero unha das cousas que se pon encima da mesa 134 00:06:44,000 --> 00:06:47,000 cando acudimos a asesorar nestos casos 135 00:06:47,000 --> 00:06:50,000 e se o chico me dice 136 00:06:50,000 --> 00:06:53,000 e, portanto, eu contando, falando de un chico de 19 anos 137 00:06:53,000 --> 00:06:56,000 porque hai gente que ten 30 anos e te contan 138 00:06:56,000 --> 00:06:59,000 que están pensando en quitarse a vida 139 00:06:59,000 --> 00:07:02,000 dizen, en nosso caso, estamos falando de un centro de educación de personas adultas 140 00:07:02,000 --> 00:07:05,000 os centros de adultos nos vemos en situaciones complicadas 141 00:07:05,000 --> 00:07:08,000 respecto a este tema, já que os alunos son maiores de edad 142 00:07:08,000 --> 00:07:11,000 e, en moitas ocasiones, non nos dan o permiso 143 00:07:11,000 --> 00:07:14,000 de comunicar a situación difícil 144 00:07:14,000 --> 00:07:17,000 e con momentos cercanos ao suicidio a familiares 145 00:07:17,000 --> 00:07:20,000 non sabemos moi bem como poderíamos proceder 146 00:07:20,000 --> 00:07:23,000 nestes casos, se chamamos aos alunos 1 ou 2 147 00:07:23,000 --> 00:07:26,000 en situaciones incontrolables, pero pouco máis 148 00:07:26,000 --> 00:07:29,000 a nivel dos centros, por a maioria de edad 149 00:07:29,000 --> 00:07:32,000 que pensas? 150 00:07:32,000 --> 00:07:35,000 non é que pense, é unha cuestión legal 151 00:07:35,000 --> 00:07:38,000 nós, os psicólogos, temos a obligación de secreto profesional 152 00:07:38,000 --> 00:07:41,000 salvo en algunas excepciones, que son o daño hacia outros 153 00:07:41,000 --> 00:07:44,000 ou o daño hacia a persona que estamos atendendo 154 00:07:44,000 --> 00:07:47,000 entendo que é igual 155 00:07:47,000 --> 00:07:50,000 que se alguén ten conocimento que unha persona se vai facer daño 156 00:07:50,000 --> 00:07:53,000 ten a obligación de comunicarlo 157 00:07:53,000 --> 00:07:56,000 evidentemente, un centro educativo, seja maior ou menor de edad 158 00:07:56,000 --> 00:07:59,000 tem que chamar ao aluno 1 ou 2 para que o atendan 159 00:07:59,000 --> 00:08:02,000 non tem que esperar, porque, ao mellor, cando sai o centro 160 00:08:02,000 --> 00:08:05,000 é tarde, então, evidentemente, insisto 161 00:08:05,000 --> 00:08:08,000 nós que temos a obligación de secreto profesional 162 00:08:08,000 --> 00:08:11,000 temos a obligación de comunicar e de proteger 163 00:08:11,000 --> 00:08:14,000 a un paciente, se comunica que se queira facer daño 164 00:08:14,000 --> 00:08:17,000 entón, como non se vai facer nun centro educativo? 165 00:08:17,000 --> 00:08:20,000 creo que é extrapolable, creo que todos 166 00:08:20,000 --> 00:08:23,000 temos a obligación de comunicar e de proteger, independentemente da edad 167 00:08:23,000 --> 00:08:26,000 eu pensaba que ias facer outra pergunta de outro tipo 168 00:08:26,000 --> 00:08:29,000 se queres, aproximate a ela 169 00:08:29,000 --> 00:08:32,000 á veces a coisa non é tan clara 170 00:08:32,000 --> 00:08:35,000 porque, en ocasión, o aluno non explica 171 00:08:35,000 --> 00:08:38,000 que eu penso en facerme daño manhã 172 00:08:38,000 --> 00:08:41,000 sino que está nun processo complexo 173 00:08:41,000 --> 00:08:44,000 que lhe ven a cabeza ideas, etc 174 00:08:44,000 --> 00:08:47,000 entón, o orientador do centro, o equipo directivo 175 00:08:47,000 --> 00:08:50,000 á veces intenta aproximarse 176 00:08:50,000 --> 00:08:53,000 é preciso que os pais conozcan isto 177 00:08:53,000 --> 00:08:56,000 é preciso que os pais conozcan isto 178 00:08:56,000 --> 00:08:59,000 en absoluto, pero non estás acudindo a terapia 179 00:08:59,000 --> 00:09:02,000 non o deixei 180 00:09:02,000 --> 00:09:05,000 efectivamente, a chamada ao aluno 1 ou 2 é pertinente 181 00:09:06,000 --> 00:09:09,000 en outras ocasiones é máis complexo 182 00:09:09,000 --> 00:09:12,000 pero a mí me parece que lo has deixado claro, Meridiano 183 00:09:12,000 --> 00:09:15,000 cando hai posibilidad de daño a outros ou a unho mesmo 184 00:09:15,000 --> 00:09:18,000 temos que facer cosas, seja maior de edad 185 00:09:18,000 --> 00:09:21,000 ou, por suposto, se é menor de edad 186 00:09:21,000 --> 00:09:24,000 e, además, o que é o risco potencial, como comentaba antes 187 00:09:24,000 --> 00:09:27,000 que, insisto, cando é adolescente 188 00:09:27,000 --> 00:09:30,000 esa escalada non sempre está tan clara 189 00:09:30,000 --> 00:09:33,000 e se pode passar das ideas ao acto 190 00:09:34,000 --> 00:09:37,000 evidentemente, hay que proteger 191 00:09:37,000 --> 00:09:40,000 desde os centros educativos 192 00:09:40,000 --> 00:09:43,000 se chaman ao aluno 1 ou 2 por crisis de ansiedade 193 00:09:43,000 --> 00:09:46,000 non se chamará ao aluno 1 ou 2 por este tipo de cuestiones 194 00:09:46,000 --> 00:09:49,000 já, o profesional que o asista 195 00:09:49,000 --> 00:09:52,000 tanto na ambulancia ou no hospital 196 00:09:52,000 --> 00:09:55,000 valorará o risco 197 00:09:55,000 --> 00:09:58,000 evidentemente, os docentes non ten a responsabilidade 198 00:09:58,000 --> 00:10:01,000 ou non poden ter a responsabilidade de valorar 199 00:10:01,000 --> 00:10:04,000 o risco que ten, pero se ten 200 00:10:04,000 --> 00:10:07,000 este conhecimento, hay que proteger ao menor 201 00:10:07,000 --> 00:10:10,000 non sei se me explica 202 00:10:10,000 --> 00:10:13,000 Carlos, unha consideración 203 00:10:13,000 --> 00:10:16,000 que ten que ver, creo 204 00:10:16,000 --> 00:10:19,000 de maneira significativa con as 205 00:10:19,000 --> 00:10:22,000 observaciones que has feito 206 00:10:22,000 --> 00:10:25,000 gostaria de conocer propostas de trabalho 207 00:10:25,000 --> 00:10:28,000 cando unha das alunas 208 00:10:29,000 --> 00:10:32,000 ha intentado quitarse a vida 209 00:10:32,000 --> 00:10:35,000 me parece dificil gestionar a confidencialidade 210 00:10:35,000 --> 00:10:38,000 cando hai companheiras que saben o que ha ocorrido 211 00:10:38,000 --> 00:10:41,000 a información circula como un rumor 212 00:10:41,000 --> 00:10:44,000 e a familia e a alumna peden que non se fale de caso 213 00:10:44,000 --> 00:10:47,000 podes falar tu e podes tamén comentar vosotros 214 00:10:47,000 --> 00:10:50,000 non sei se falar directamente sobre a depresión e o suicidio en classe 215 00:10:50,000 --> 00:10:53,000 por outro lado, non sinto que tenga a preparación 216 00:10:53,000 --> 00:10:56,000 ou formación para poder falar disso como tutor 217 00:10:57,000 --> 00:11:00,000 esta situación se da en moitas ocasiones 218 00:11:00,000 --> 00:11:03,000 hai un rumor, hai algun companheiro ou companheira 219 00:11:03,000 --> 00:11:06,000 que saben que ha ocorrido isto, pero non se ha extendido 220 00:11:06,000 --> 00:11:09,000 e en moitas ocasiones os centros 221 00:11:09,000 --> 00:11:12,000 dudan de se devo abiertamente 222 00:11:12,000 --> 00:11:15,000 hablar con o grupo 223 00:11:15,000 --> 00:11:18,000 de lo que ha pasado, intentando neutralizar 224 00:11:18,000 --> 00:11:21,000 posible rumorologia e estigmatización 225 00:11:21,000 --> 00:11:24,000 ou sencillamente hablar con a familia 226 00:11:24,000 --> 00:11:27,000 podemos hablar cualquiera 227 00:11:27,000 --> 00:11:30,000 casi lo extendo tamén a la pregunta anterior 228 00:11:30,000 --> 00:11:33,000 cualquier medida en exceso va a ser mellor que en defecto 229 00:11:33,000 --> 00:11:36,000 será mucho mejor 230 00:11:36,000 --> 00:11:39,000 entiendo que hai unos orientadores 231 00:11:39,000 --> 00:11:42,000 a los que se pode acudir 232 00:11:42,000 --> 00:11:45,000 e o orientador o tutor pode hablar 233 00:11:45,000 --> 00:11:48,000 e decir, mira, me ha chegado esta información 234 00:11:48,000 --> 00:11:51,000 por outra parte, me parece muy ben que os companheiros 235 00:11:51,000 --> 00:11:54,000 no que circule el rumor, sino que lo traspasen a los profesores 236 00:11:54,000 --> 00:11:57,000 esta es una cosa que hai que potenciar 237 00:11:57,000 --> 00:12:00,000 que yo lo llamo solidaridad, enseñar a que los compañeros de tu clase 238 00:12:00,000 --> 00:12:03,000 si ven a alguien excesivamente triste 239 00:12:03,000 --> 00:12:06,000 e por supuesto si saben que ha hecho algo 240 00:12:06,000 --> 00:12:09,000 que se autolesiona, cualquier cosa, que lo comuniquen 241 00:12:09,000 --> 00:12:12,000 por amistad a su compañero 242 00:12:12,000 --> 00:12:15,000 esto creo que hay que potenciarlo, e en cualquier caso 243 00:12:15,000 --> 00:12:18,000 claro que hay que ir, lo que non se puede es dejar pasar 244 00:12:18,000 --> 00:12:21,000 el peligro de alguien 245 00:12:21,000 --> 00:12:24,000 si nos excedemos, mucho mejor 246 00:12:24,000 --> 00:12:27,000 pero si llegamos a tiempo hemos conseguido salvar una vida 247 00:12:27,000 --> 00:12:30,000 o evitar un problema, o ponerle en manos de un profesional 248 00:12:30,000 --> 00:12:33,000 que le ayude a solucionar ese problema 249 00:12:33,000 --> 00:12:36,000 muy bien, Fernando 250 00:12:36,000 --> 00:12:39,000 me gustaría ampliar lo que ha dicho ya Mayalín 251 00:12:39,000 --> 00:12:42,000 en el caso de que no haya duda inequívoca 252 00:12:42,000 --> 00:12:45,000 de que puede ser un peligro real, de que vaya a hacerse daño 253 00:12:45,000 --> 00:12:48,000 que tenga una planificación ya suicida establecida 254 00:12:48,000 --> 00:12:51,000 y no tengamos duda ninguna 255 00:12:51,000 --> 00:12:54,000 efectivamente no, hay que llamar a los servicios de emergencia 256 00:12:54,000 --> 00:12:57,000 para activar todo el protocolo de conducta suicida 257 00:12:57,000 --> 00:13:00,000 para poder salvar su integridad física, creo que ahí no hay duda ninguna 258 00:13:00,000 --> 00:13:03,000 pero fíjate que surge esto mucho en los grupos de supervisión clínica 259 00:13:03,000 --> 00:13:06,000 surge mucho en los grupos sobre todo de asesoramiento 260 00:13:06,000 --> 00:13:09,000 que se realizan en otros colectivos, cuando no está tan claro 261 00:13:09,000 --> 00:13:12,000 la intención, no está tan clara, se puede intuir 262 00:13:12,000 --> 00:13:15,000 por el lenguaje verbal, por la conducta 263 00:13:15,000 --> 00:13:18,000 por el aspecto, se puede intuir de que puede ser un peligro para sí mismo 264 00:13:18,000 --> 00:13:21,000 entonces, muchas de las dudas que surgen en estos grupos de supervisión 265 00:13:21,000 --> 00:13:24,000 que muchos profesionales realizamos, importantísimos 266 00:13:24,000 --> 00:13:27,000 poder realizar supervisiones de tipo clínico 267 00:13:27,000 --> 00:13:30,000 y de tipo profesional, es que hacer al respeto 268 00:13:30,000 --> 00:13:33,000 fijaos que en la conducta suicida 269 00:13:33,000 --> 00:13:36,000 uno de los factores protectores más importantes es el apoyo social 270 00:13:36,000 --> 00:13:39,000 el apoyo social que tenemos de la comunidad 271 00:13:39,000 --> 00:13:42,000 el poder formar, el poder educar a la población, a los alumnos 272 00:13:42,000 --> 00:13:45,000 a los profesores, a los orientadores, a todas las ampas 273 00:13:45,000 --> 00:13:48,000 de determinadas estrategias, de determinados protocolos 274 00:13:48,000 --> 00:13:51,000 de saber como poder abordar este acompañamiento 275 00:13:51,000 --> 00:13:54,000 que se realiza a los menores y darle la importancia 276 00:13:54,000 --> 00:13:57,000 de que sus padres, de que sus compañeros 277 00:13:57,000 --> 00:14:00,000 pudiesen acompañarles en estos momentos de dificultad 278 00:14:00,000 --> 00:14:03,000 que viven en ese momento, es precisamente proteger 279 00:14:03,000 --> 00:14:06,000 ese apoyo social tan necesario para que la conducta suicida 280 00:14:06,000 --> 00:14:09,000 no se desarrolle en ese continuo de la suicida 281 00:14:09,000 --> 00:14:12,000 evidentemente, se hay un riesgo claro, evidentemente 282 00:14:12,000 --> 00:14:15,000 hay que acudir a los servicios públicos de urgencia, pero potenciar 283 00:14:15,000 --> 00:14:18,000 todo el apoyo social a través de una labor de formación, de saber como 284 00:14:18,000 --> 00:14:21,000 acompañar a ese menor, sabiendo la importancia, haciéndole saber 285 00:14:21,000 --> 00:14:24,000 la importancia de que debemos contar con otras personas para que 286 00:14:24,000 --> 00:14:27,000 esa tristeza, esa desesperanza que maneja 287 00:14:27,000 --> 00:14:30,000 se sobreponga, es importante 288 00:14:30,000 --> 00:14:33,000 contar también con la familia, con el profesorado y con los alumnos 289 00:14:33,000 --> 00:14:36,000 pero debemos enseñar y formar a las personas que acompañan 290 00:14:36,000 --> 00:14:39,000 también a estos alumnos, a saber 291 00:14:39,000 --> 00:14:42,000 como poder acompañarlos sin asustarlos 292 00:14:42,000 --> 00:14:45,000 y que se cierren, porque muchas veces lo que provoca es el efecto contrario 293 00:14:45,000 --> 00:14:48,000 se cierran y ya no hablan más del asunto 294 00:14:48,000 --> 00:14:51,000 Yo quería apuntar, cuando decía 295 00:14:51,000 --> 00:14:54,000 la compañera, los rumores 296 00:14:54,000 --> 00:14:57,000 yo decía antes que en la adolescencia hay mucha curiosidad 297 00:14:57,000 --> 00:15:00,000 y cuando hay un rumor y va creciendo y va creciendo 298 00:15:00,000 --> 00:15:03,000 lo mejor es que los adultos, los responsables 299 00:15:03,000 --> 00:15:06,000 y creo que ahí en primera línea estáis los docentes 300 00:15:06,000 --> 00:15:09,000 tenéis que escuchar este rumor 301 00:15:09,000 --> 00:15:12,000 y dar unos criterios de lo que es adecuado y lo que no es adecuado 302 00:15:12,000 --> 00:15:15,000 y del daño, insisto 303 00:15:15,000 --> 00:15:18,000 el daño que puede hacer las redes sociales 304 00:15:18,000 --> 00:15:21,000 porque además me experiencio en consultas que cuando una adolescente cuenta determinadas cosas 305 00:15:21,000 --> 00:15:24,000 gestos que tienen que ver con hacerse daño 306 00:15:24,000 --> 00:15:27,000 se nota que lo ha leído 307 00:15:27,000 --> 00:15:30,000 y que está en la red 308 00:15:30,000 --> 00:15:33,000 y aunque le preguntes a veces lo niega pero luego al final acaba diciendo sí 309 00:15:33,000 --> 00:15:36,000 incluso esto que comentas del apoyo social 310 00:15:36,000 --> 00:15:39,000 el apoyo social es muy importante porque si no 311 00:15:39,000 --> 00:15:42,000 lo dice el implicado o la implicada directamente 312 00:15:42,000 --> 00:15:45,000 lo conocen los compañeros y hay que ayudar a los compañeros 313 00:15:45,000 --> 00:15:48,000 no que se chive, no se trata de chivarse, no se entiende así 314 00:15:48,000 --> 00:15:51,000 sino se trata de ayudar, ayudar a que alguien no se haga daño 315 00:15:51,000 --> 00:15:54,000 es un poco diferente para proteger 316 00:15:54,000 --> 00:15:57,000 a la persona que está haciendo cosas que le puede poner en riesgo 317 00:15:57,000 --> 00:16:00,000 y que se pueda hacer daño 318 00:16:00,000 --> 00:16:03,000 el otro día, hace exactamente una semana 319 00:16:03,000 --> 00:16:06,000 diez días, mi compañera Raquel y yo estuvimos 320 00:16:06,000 --> 00:16:09,000 en un centro, un colegio público 321 00:16:09,000 --> 00:16:12,000 de educación infantil y primaria 322 00:16:12,000 --> 00:16:15,000 de una localidad cercana 323 00:16:15,000 --> 00:16:18,000 trabajando con un grupo de padres, padres y madres 324 00:16:18,000 --> 00:16:21,000 la situación era la de una niña 325 00:16:21,000 --> 00:16:24,000 con las condiciones sociales muy desfavorecidas 326 00:16:24,000 --> 00:16:27,000 que había hecho ya 327 00:16:27,000 --> 00:16:30,000 al menos dos intentos de suicidio 328 00:16:30,000 --> 00:16:33,000 y además ella los había comunicado a sus compañeros 329 00:16:33,000 --> 00:16:36,000 cuando volvía 330 00:16:36,000 --> 00:16:39,000 incluso en redes sociales 331 00:16:39,000 --> 00:16:42,000 ella daba muestras de los cortes 332 00:16:42,000 --> 00:16:45,000 autolesiones que se producían 333 00:16:45,000 --> 00:16:48,000 teníamos la suerte de tener una tutora 334 00:16:48,000 --> 00:16:51,000 de estas a las que uno tiene ganas de abrazar 335 00:16:51,000 --> 00:16:54,000 nada más escucharla hablar 336 00:16:54,000 --> 00:16:57,000 por la sensibilidad, por el cariño, por el afecto 337 00:16:57,000 --> 00:17:00,000 por la cordura, por la sensatez 338 00:17:00,000 --> 00:17:03,000 y el grupo era extremadamente 339 00:17:03,000 --> 00:17:06,000 cercano a las necesidades de la alumna 340 00:17:06,000 --> 00:17:09,000 sin embargo, los padres pidieron hablar 341 00:17:09,000 --> 00:17:12,000 porque muchos de sus hijos 342 00:17:12,000 --> 00:17:15,000 hijas, llegaban a casa preocupados 343 00:17:15,000 --> 00:17:18,000 por una carga emocional 344 00:17:18,000 --> 00:17:21,000 yo me siento responsable de ayudar a otra 345 00:17:21,000 --> 00:17:24,000 y fue una experiencia 346 00:17:24,000 --> 00:17:27,000 no veo a mi compañera Raquel, la veo ahí en el backstage 347 00:17:27,000 --> 00:17:30,000 fue una experiencia fantástica 348 00:17:30,000 --> 00:17:33,000 el hablar con papás y mamás 349 00:17:33,000 --> 00:17:36,000 no hablamos de los intentos de suicidio 350 00:17:36,000 --> 00:17:39,000 de la niña, porque ya lo sabían 351 00:17:39,000 --> 00:17:42,000 hablábamos de que detrás de eso hay sufrimiento, hay dolor y que hay que acompañar 352 00:17:42,000 --> 00:17:45,000 y que a sus hijos tenían que explicarles este mensaje 353 00:17:45,000 --> 00:17:48,000 que estaban haciendo bien y que si un día llegaban llorando 354 00:17:48,000 --> 00:17:51,000 que ellos estaban ahí para acompañarles 355 00:17:51,000 --> 00:17:54,000 y que ese llanto era crecimiento también 356 00:17:54,000 --> 00:17:57,000 son tantos los ejemplos 357 00:17:57,000 --> 00:18:00,000 que te dan de buenas prácticas 358 00:18:00,000 --> 00:18:03,000 que te dan papás, mamás, que te dan profesores y alumnos y alumnas 359 00:18:03,000 --> 00:18:06,000 en este sentido que es verdad que cada caso 360 00:18:06,000 --> 00:18:09,000 es diferente y tendremos que analizarlo pero como bien decía 361 00:18:09,000 --> 00:18:12,000 Carlos habrá orientadores 362 00:18:12,000 --> 00:18:15,000 nosotros no acertamos siempre, nos equivocamos alguna vez 363 00:18:15,000 --> 00:18:18,000 pero procuramos asesorar, orientar, ver la casuística 364 00:18:18,000 --> 00:18:21,000 exacta de la situación 365 00:18:21,000 --> 00:18:24,000 y ver cual es el mejor procedimiento 366 00:18:24,000 --> 00:18:27,000 y ante la duda termino a hablar 367 00:18:27,000 --> 00:18:30,000 hablar, aunque sea hablar 368 00:18:30,000 --> 00:18:33,000 de lo que es el dolor humano 369 00:18:33,000 --> 00:18:36,000 y como los chicos son muy listos, no hace falta hablar de Andrés 370 00:18:36,000 --> 00:18:39,000 para saber que estás hablando de Andrés sin hablar de Andrés 371 00:18:39,000 --> 00:18:42,000 estás hablando del dolor 372 00:18:42,000 --> 00:18:45,000 y los chicos saben de que estás hablando 373 00:18:45,000 --> 00:18:48,000 no estás infligiendo ninguna norma ligada a la privacidad 374 00:18:48,000 --> 00:18:51,000 al derecho a la intimidad 375 00:18:51,000 --> 00:18:54,000 estás hablando de que hoy por ti, mañana por mi 376 00:18:54,000 --> 00:18:57,000 una de las cuestiones 377 00:18:57,000 --> 00:19:00,000 y Carlos seguro que puede 378 00:19:00,000 --> 00:19:03,000 perfectamente también tener argumentos 379 00:19:03,000 --> 00:19:06,000 y experiencias en este sentido y Fernando 380 00:19:06,000 --> 00:19:09,000 de las preguntas que nos ponen encima de la mesa los centros 381 00:19:09,000 --> 00:19:12,000 de las observaciones es 382 00:19:12,000 --> 00:19:15,000 de verdad que bien nos viene que vengáis 383 00:19:15,000 --> 00:19:18,000 yo soy un psicólogo clínico en educación 384 00:19:18,000 --> 00:19:21,000 puedo ayudar, pero mi tarea no es la que tiene 385 00:19:21,000 --> 00:19:24,000 en este caso en un servicio especializado 386 00:19:24,000 --> 00:19:27,000 mi tarea es el centro del punto de vista 387 00:19:27,000 --> 00:19:30,000 de lo que son las perspectivas para elaborar planes 388 00:19:31,000 --> 00:19:34,000 pero nos dicen que difícil es coordinarse 389 00:19:34,000 --> 00:19:37,000 con los centros de salud mental 390 00:19:37,000 --> 00:19:40,000 porque los necesitamos también 391 00:19:40,000 --> 00:19:43,000 nosotros les aconsejamos una cosa 392 00:19:43,000 --> 00:19:46,000 y es, mandales siempre a los centros de salud mental 393 00:19:46,000 --> 00:19:49,000 una notificación a través de la familia 394 00:19:49,000 --> 00:19:52,000 diciendo, aquí estoy yo centro 395 00:19:52,000 --> 00:19:55,000 tú centro de salud mental, mandame lo que necesites 396 00:19:55,000 --> 00:19:58,000 pídeme lo que necesites que yo te lo voy a dar, pero yo cada cierto tiempo 397 00:19:58,000 --> 00:20:01,000 tengo información de como veo al niño en el cole 398 00:20:01,000 --> 00:20:04,000 pero claro, también tenéis muchas dificultades 399 00:20:04,000 --> 00:20:07,000 a ver, la cuestión de la coordinación es algo que 400 00:20:07,000 --> 00:20:10,000 lo he comentado antes, es fundamental y sobre todo en determinados casos 401 00:20:10,000 --> 00:20:13,000 yo siempre digo que estoy en un equipo privilegiado 402 00:20:13,000 --> 00:20:16,000 he hablado antes del programa de continuidad de cuidados infanto-juvenil 403 00:20:16,000 --> 00:20:19,000 y el equipo de ciudad lineal, las compañeras que estaban previa 404 00:20:19,000 --> 00:20:22,000 y todavía la trabajadora social que está con nosotras 405 00:20:22,000 --> 00:20:25,000 fueron los que lo pusieron en marcha 406 00:20:25,000 --> 00:20:28,000 el equipo de continuidad de cuidados, no directamente nosotros 407 00:20:28,000 --> 00:20:31,000 el equipo está compuesto 408 00:20:31,000 --> 00:20:34,000 es que nos he contado como está compuesto el equipo 409 00:20:34,000 --> 00:20:37,000 en ciudad lineal somos dos psicólogas clínicas 410 00:20:37,000 --> 00:20:40,000 dos psiquiatras, una trabajadora social y una enfermera 411 00:20:40,000 --> 00:20:43,000 que se ha incorporado recientemente 412 00:20:43,000 --> 00:20:46,000 quien se encarga principalmente 413 00:20:46,000 --> 00:20:49,000 de las coordinaciones con los centros educativos 414 00:20:49,000 --> 00:20:52,000 y con los recursos sociales y demás 415 00:20:52,000 --> 00:20:55,000 es la trabajadora social 416 00:20:55,000 --> 00:20:58,000 pero si considera que nosotros tenemos que atender a un centro 417 00:20:58,000 --> 00:21:01,000 o el centro, hay veces que los orientadores nos conocen directamente 418 00:21:01,000 --> 00:21:04,000 incluso alguno tiene mi teléfono personal 419 00:21:04,000 --> 00:21:07,000 me escribe y podemos conectar 420 00:21:07,000 --> 00:21:10,000 es cierto que la coordinación es complicada porque 421 00:21:10,000 --> 00:21:13,000 tanto vosotros, los docentes como nosotros 422 00:21:13,000 --> 00:21:16,000 tenemos que sacarlo de tiempo de atención 423 00:21:16,000 --> 00:21:19,000 claro, el tiempo de atención es que tenemos al paciente delante 424 00:21:19,000 --> 00:21:22,000 nosotros intentamos en la medida posible responder a las demandas 425 00:21:22,000 --> 00:21:25,000 y a las peticiones de los compañeros 426 00:21:25,000 --> 00:21:28,000 porque sois los que estáis en primera línea, los que tenéis conocimiento 427 00:21:28,000 --> 00:21:31,000 y porque a veces los pacientes, el niño, la niña 428 00:21:31,000 --> 00:21:34,000 los adolescentes nos cuentan unas cosas, las familias nos cuentan otras 429 00:21:34,000 --> 00:21:37,000 y yo necesito contrastar también la información 430 00:21:37,000 --> 00:21:40,000 para atender mejor al paciente, porque no siempre coincide 431 00:21:40,000 --> 00:21:43,000 entonces sí, la coordinación es complicada con salud mental 432 00:21:43,000 --> 00:21:46,000 nosotros el equipo, yo creo que estoy un equipo privilegiado 433 00:21:46,000 --> 00:21:49,000 sí que es cierto que a veces hay centros 434 00:21:49,000 --> 00:21:52,000 y que a lo mejor hay más dificultades 435 00:21:52,000 --> 00:21:55,000 pero también nos pasa al contrario 436 00:21:55,000 --> 00:21:58,000 hay centros educativos con los que es más fácil tener una coordinación 437 00:21:58,000 --> 00:22:01,000 y con los que tenemos una coordinación más fluida 438 00:22:01,000 --> 00:22:04,000 tengo algún paciente que me dice 439 00:22:04,000 --> 00:22:07,000 soy de tal centro, digo, esta es tu orientadora 440 00:22:07,000 --> 00:22:10,000 dice, anda, habéis hablado de mí, se quedan así un poco 441 00:22:10,000 --> 00:22:13,000 pero yo lo hago un poco para que sepa la conexión que hay 442 00:22:13,000 --> 00:22:16,000 y que vamos a trabajar en equipos 443 00:22:16,000 --> 00:22:19,000 pero claro, también es cierto que no con todos los centros trabajamos igual 444 00:22:19,000 --> 00:22:22,000 la coordinación es una cuestión de ambos 445 00:22:22,000 --> 00:22:25,000 de sanidad y de educación 446 00:22:25,000 --> 00:22:28,000 y a veces, desgraciadamente, de profesionales 447 00:22:28,000 --> 00:22:31,000 de sacar el tiempo de donde es complicado 448 00:22:31,000 --> 00:22:34,000 Fernando, ¿conoces algún estudio sobre suicidio 449 00:22:34,000 --> 00:22:37,000 en jóvenes desde un punto de vista de género 450 00:22:37,000 --> 00:22:40,000 de antes o después de la pandemia? 451 00:22:40,000 --> 00:22:43,000 La orientadora de mi centro es de un instituto 452 00:22:43,000 --> 00:22:46,000 sobre ello me dice que casi todos los casos actuales 453 00:22:46,000 --> 00:22:49,000 en su centro son de alumnas 454 00:22:49,000 --> 00:22:52,000 no sé si la ansiedad es más habitual en ellas 455 00:22:52,000 --> 00:22:55,000 o es que ellos no piden ayuda 456 00:22:55,000 --> 00:22:58,000 Bueno, fíjate que hemos hablado precisamente de la paradoja del género 457 00:22:58,000 --> 00:23:01,000 de que realmente parece que las cifras, las hechas de chicas que se manejan 458 00:23:01,000 --> 00:23:04,000 si las vemos, las hechas de chicas hay que interpretarlas 459 00:23:04,000 --> 00:23:07,000 hay que ver cuál es el pack-stay que hay detrás de las hechas de chicas 460 00:23:07,000 --> 00:23:10,000 pero el suicidio consumado se data más en hombres 461 00:23:10,000 --> 00:23:13,000 pero esta es la paradoja del género porque las mujeres lo intentan tres veces más 462 00:23:13,000 --> 00:23:16,000 lo que ocurre es que por el medio empleado que es menos letal 463 00:23:16,000 --> 00:23:19,000 a veces, y influye mucho la rescatabilidad 464 00:23:19,000 --> 00:23:22,000 de la persona, pues evidentemente no se consuma el suicidio 465 00:23:22,000 --> 00:23:25,000 estudios post-covid 466 00:23:25,000 --> 00:23:28,000 dentro de la era covid sobre el suicidio 467 00:23:28,000 --> 00:23:31,000 imagino que habrá muchísimos colectivos en muchísimos lugares 468 00:23:31,000 --> 00:23:34,000 que están estudiando este fenómeno 469 00:23:34,000 --> 00:23:37,000 el proyecto ISNIS queremos incluir 470 00:23:37,000 --> 00:23:40,000 como ha afectado la pandemia a la salud infantil-juvenil 471 00:23:40,000 --> 00:23:43,000 y como las redes sociales e internet han influido dentro 472 00:23:43,000 --> 00:23:46,000 dentro de los que son los trastornos emocionales 473 00:23:46,000 --> 00:23:49,000 y del propio continuo de la ideación autolítica 474 00:23:49,000 --> 00:23:52,000 pero como tal, estudios que estén publicados como tal 475 00:23:52,000 --> 00:23:55,000 yo no conozco al menos alguno, hay muchos estudios sobre factores de riego 476 00:23:55,000 --> 00:23:58,000 sobre determinados factores de protección 477 00:23:58,000 --> 00:24:01,000 como influyen determinadas patologías dentro de la conducta suicida 478 00:24:01,000 --> 00:24:04,000 como influyen las redes sociales e internet en la conducta suicida 479 00:24:04,000 --> 00:24:07,000 autolesiva en la era covid yo no conozco ninguno 480 00:24:07,000 --> 00:24:10,000 muy bien 481 00:24:10,000 --> 00:24:13,000 hay una pregunta que yo creo que ha sido tratada 482 00:24:13,000 --> 00:24:16,000 durante vuestras exposiciones, que relaciona entre las conductas 483 00:24:16,000 --> 00:24:19,000 suicidas y las autolesivas 484 00:24:19,000 --> 00:24:22,000 estas últimas también han subido mucho su incidencia 485 00:24:22,000 --> 00:24:25,000 y también es necesario atenderlas 486 00:24:25,000 --> 00:24:28,000 se atienden desde la misma óptica que los intentos 487 00:24:28,000 --> 00:24:31,000 autolíticos 488 00:24:31,000 --> 00:24:34,000 nosotros desde luego interpretamos 489 00:24:34,000 --> 00:24:37,000 que las conductas autolesivas 490 00:24:37,000 --> 00:24:40,000 tienen que ser seguidas, tienen que ser atendidas 491 00:24:40,000 --> 00:24:43,000 y tienen que ser por encima de todo supervisadas 492 00:24:43,000 --> 00:24:46,000 en contacto con la familia, en contacto con los servicios externos 493 00:24:46,000 --> 00:24:49,000 especializados, con los psicoterapeutas 494 00:24:49,000 --> 00:24:52,000 psicólogos, psiquiatras que puedan estar 495 00:24:52,000 --> 00:24:55,000 atendiendo a los alumnos, pero las relaciones 496 00:24:55,000 --> 00:24:58,000 entre conducta autolesiva y autolítica 497 00:24:58,000 --> 00:25:01,000 ya las hemos visto 498 00:25:01,000 --> 00:25:04,000 pero, ¿queréis decir alguna cosa más para subrayar algo 499 00:25:04,000 --> 00:25:07,000 al respecto del tema? 500 00:25:07,000 --> 00:25:10,000 algo muy breve es que puede haber conducta suicida, puede haber un suicido consumado 501 00:25:10,000 --> 00:25:13,000 y no haber ningún tipo de autolesión previa 502 00:25:13,000 --> 00:25:16,000 y hay muchos tipos de autolesiones que no tienen porque desembocar 503 00:25:16,000 --> 00:25:19,000 ni tienen porque llevar a una ideación de tipo suicida 504 00:25:19,000 --> 00:25:22,000 normalmente a la autolesión lo que hay que distinguir, hay que evaluar 505 00:25:22,000 --> 00:25:25,000 de una forma muy completa, de una forma muy concisa es 506 00:25:25,000 --> 00:25:28,000 cuál es la función de la autolesión, si es una función de autoregulación emocional 507 00:25:28,000 --> 00:25:31,000 si es una función de autocachivos, si es una función a veces 508 00:25:31,000 --> 00:25:34,000 muchas veces de manipulación de tipo emocional del entorno 509 00:25:34,000 --> 00:25:37,000 porque el objetivo, el para qué se autolesiona nos va a dar 510 00:25:37,000 --> 00:25:40,000 pistas y orientaciones de hacia dónde debemos de dirigir el trabajo 511 00:25:40,000 --> 00:25:43,000 terapéutico. Muy bien, hay una cosa que 512 00:25:43,000 --> 00:25:46,000 profesores, profesoras, orientadoras 513 00:25:46,000 --> 00:25:49,000 y orientadoras tienen también que escuchar 514 00:25:49,000 --> 00:25:52,000 nosotros detectamos una situación de esta naturaleza 515 00:25:52,000 --> 00:25:55,000 una conducta autolesiva y ponemos en marcha 516 00:25:55,000 --> 00:25:58,000 un mecanismo de contacto 517 00:25:58,000 --> 00:26:01,000 con la familia, de elaboración de un plan de seguimiento 518 00:26:01,000 --> 00:26:04,000 de observación, de cuidado, de planificación 519 00:26:04,000 --> 00:26:07,000 de la atención por parte dos departamentos de orientación 520 00:26:07,000 --> 00:26:10,000 de seguimiento también por parte del equipo 521 00:26:10,000 --> 00:26:13,000 docente, de sensibilidad 522 00:26:13,000 --> 00:26:16,000 no por ello vamos a dejar 523 00:26:16,000 --> 00:26:19,000 perdona, no por ello vamos a conseguir 524 00:26:19,000 --> 00:26:22,000 en todos los casos que la niña deje 525 00:26:22,000 --> 00:26:25,000 o niño deje de autolesionarse, nosotros tenemos que saber 526 00:26:25,000 --> 00:26:28,000 que hay cuestiones que tienen que ser atendidas por los especialistas 527 00:26:28,000 --> 00:26:31,000 en los centros de salud 528 00:26:31,000 --> 00:26:34,000 mental especializados y nosotros 529 00:26:34,000 --> 00:26:37,000 tenemos que cumplir no con el papel de simples 530 00:26:37,000 --> 00:26:40,000 profesores sino como el papel de tutores legales 531 00:26:40,000 --> 00:26:43,000 en esos procesos que estamos obligados 532 00:26:43,000 --> 00:26:46,000 a velar por la integridad psicológica 533 00:26:46,000 --> 00:26:49,000 y física también de los alumnos y llegamos a veces 534 00:26:49,000 --> 00:26:52,000 a donde llegamos pero lo más importante es saber que estamos 535 00:26:52,000 --> 00:26:55,000 elevando los factores de protección, esto es importantísimo 536 00:26:55,000 --> 00:26:58,000 que el alumno se siente entendido, se siente escuchado 537 00:26:58,000 --> 00:27:01,000 se siente querido, se siente comprendido, que observa que hay empatía 538 00:27:01,000 --> 00:27:04,000 que no te están juzgando, que no te están criticando 539 00:27:04,000 --> 00:27:07,000 que en todo caso están poniéndose en tu lugar 540 00:27:07,000 --> 00:27:10,000 ese es el papel que tenemos nosotros y coordinarnos lógicamente 541 00:27:10,000 --> 00:27:13,000 con la familia desde la supervisión 542 00:27:13,000 --> 00:27:16,000 que desarrollamos de su comportamiento cotidiano 543 00:27:16,000 --> 00:27:19,000 y con los servicios externos especializados 544 00:27:19,000 --> 00:27:22,000 cada uno tenemos nuestro papel 545 00:27:22,000 --> 00:27:25,000 una última consideración, me parece que es importante leerla 546 00:27:25,000 --> 00:27:28,000 y terminamos, de un miembro de un equipo 547 00:27:28,000 --> 00:27:31,000 de orientación educativa y psicopedagógica 548 00:27:31,000 --> 00:27:34,000 que dice, considero que el papel de la escuela como entorno 549 00:27:34,000 --> 00:27:37,000 afectivamente seguro pasa por un lado 550 00:27:37,000 --> 00:27:40,000 por descargar los currículos para disminuir 551 00:27:40,000 --> 00:27:43,000 la presión y el estrés en el profesorado 552 00:27:43,000 --> 00:27:46,000 de modo que los adultos puedan estar emocionalmente 553 00:27:46,000 --> 00:27:49,000 mejor regulados para dar respuesta a las necesidades afectivas 554 00:27:49,000 --> 00:27:52,000 de su alumnado, por otro lado pasa por recibir 555 00:27:52,000 --> 00:27:55,000 formación en herramientas como la disciplina positiva 556 00:27:55,000 --> 00:27:58,000 o el círculo de seguridad que tienen aval científico 557 00:27:58,000 --> 00:28:01,000 y proporcionan estrategias concretas y operativas 558 00:28:01,000 --> 00:28:04,000 para que el profesorado pueda aplicar para construir 559 00:28:04,000 --> 00:28:07,000 vínculos afectivos seguros que sirvan como factor 560 00:28:07,000 --> 00:28:10,000 de protección para el alumnado emocionalmente 561 00:28:10,000 --> 00:28:13,000 vulnerable, bueno, lógicamente aquí hay muchos 562 00:28:13,000 --> 00:28:16,000 principios en esta observación, yo desde luego me quedo 563 00:28:16,000 --> 00:28:19,000 con la necesidad de que organicemos 564 00:28:19,000 --> 00:28:22,000 cuidemos entornos seguros 565 00:28:22,000 --> 00:28:25,000 en torno a los chicos, las chicas y a los adolescentes 566 00:28:25,000 --> 00:28:28,000 no sé si queréis decir alguna cosa más, Malle 567 00:28:28,000 --> 00:28:31,000 José Carlos, Fernando 568 00:28:31,000 --> 00:28:34,000 Bueno, a mí me gustaría apuntar 569 00:28:34,000 --> 00:28:37,000 una última frase que creo que es importante 570 00:28:37,000 --> 00:28:40,000 que debemos acompañar a nuestros pequeños 571 00:28:40,000 --> 00:28:43,000 a nuestras pequeñas de un modo en el que aprendamos 572 00:28:43,000 --> 00:28:46,000 a escuchar para entender y no para responder 573 00:28:46,000 --> 00:28:49,000 primero entenderlos porque si entendemos su realidad 574 00:28:49,000 --> 00:28:52,000 como decía Carlos, bajamos a su adolescencia 575 00:28:52,000 --> 00:28:55,000 a su miedo, a su desesperanza, a sus alegrías también, a su amor 576 00:28:55,000 --> 00:28:58,000 a su visión sobre el futuro y entendemos 577 00:28:58,000 --> 00:29:01,000 poderemos hablar del suicidio y poderemos entender 578 00:29:01,000 --> 00:29:04,000 el por qué quiere cometer suicidio como una solución 579 00:29:04,000 --> 00:29:07,000 final para un problema que efectivamente 580 00:29:07,000 --> 00:29:10,000 con casi total seguridad va a ser temporal y desde 581 00:29:10,000 --> 00:29:13,000 ese entendimiento el poder acompañarlo de un modo amable 582 00:29:13,000 --> 00:29:16,000 de un modo concreto, de un modo cariñoso, de un modo amoroso 583 00:29:16,000 --> 00:29:19,000 y eso es importante para nuestros pequeños 584 00:29:19,000 --> 00:29:22,000 No lo voy a decir, no lo iba a decir pero decía que si no lo digo 585 00:29:22,000 --> 00:29:25,000 reviento, una de las cosas que más me ha emocionado 586 00:29:25,000 --> 00:29:28,000 de las palabras de Carlos o José Carlos 587 00:29:28,000 --> 00:29:31,000 Carlos, tiene que ver con el hecho de 588 00:29:31,000 --> 00:29:34,000 que con nuestros hijos tenemos que hablarles 589 00:29:34,000 --> 00:29:37,000 de nuestras miserias también 590 00:29:37,000 --> 00:29:40,000 es que tenemos que explicarles 591 00:29:40,000 --> 00:29:43,000 que nosotros nos hemos equivocado, nos hemos metido en el barro 592 00:29:43,000 --> 00:29:46,000 nos han dejado novias, novios 593 00:29:46,000 --> 00:29:49,000 hemos llorado, hemos dejado de ser titulares 594 00:29:49,000 --> 00:29:52,000 en el equipo y hemos pasado una noche sin poder dormir 595 00:29:52,000 --> 00:29:55,000 porque pensamos que ya no íbamos a triunfar 596 00:29:55,000 --> 00:29:58,000 en el mundo del fútbol, hemos sacado unas 597 00:29:58,000 --> 00:30:01,000 malas calificaciones, tenemos que explicarles 598 00:30:01,000 --> 00:30:04,000 a nuestros hijos, que son las cosas más normalitas 599 00:30:04,000 --> 00:30:07,000 tenemos que explicarles que el sufrimiento está ahí 600 00:30:07,000 --> 00:30:10,000 y que bonito me ha parecido eso, pero no 601 00:30:10,000 --> 00:30:13,000 como un elemento, como un cuchillo 602 00:30:13,000 --> 00:30:16,000 que entra en la mantequilla, sino una manera razonada 603 00:30:16,000 --> 00:30:19,000 razonable, continua 604 00:30:19,000 --> 00:30:22,000 que vean que somos gente normal y que les hablamos que la vida 605 00:30:22,000 --> 00:30:25,000 tiene estas cosas, me ha parecido muy bonito 606 00:30:30,000 --> 00:30:33,000 Yo solo una pregunta, estas jornadas 607 00:30:33,000 --> 00:30:36,000 las vamos a hacer cada mes? 608 00:30:38,000 --> 00:30:41,000 Una cosilla, simplemente que un poco 609 00:30:41,000 --> 00:30:44,000 haciendo memoria, estamos con el suicidio 610 00:30:44,000 --> 00:30:47,000 como el otro tabú que tenemos con la infancia y la adolescencia que es la muerte 611 00:30:47,000 --> 00:30:50,000 entonces de todo esto tenemos que hablar abiertamente 612 00:30:50,000 --> 00:30:53,000 y hablar abiertamente de esto que está diciendo justo 613 00:30:53,000 --> 00:30:56,000 José Antonio, porque la vida está integrada por 614 00:30:56,000 --> 00:30:59,000 momentos felices pero momentos de gran sufrimiento 615 00:30:59,000 --> 00:31:02,000 y que el sufrimiento tiene otra salida que no son 616 00:31:02,000 --> 00:31:05,000 las autolesiones y que no es el suicidio 617 00:31:05,000 --> 00:31:08,000 entonces esto, por eso tenemos que hablar de la realidad, de que consiste la realidad 618 00:31:08,000 --> 00:31:11,000 y de que salidas hay, que no es esta salida 619 00:31:11,000 --> 00:31:14,000 y esperemos que no sea para las personas que atendamos 620 00:31:17,000 --> 00:31:20,000 Gracias por ver el video