Saltar navegación

Activa JavaScript para disfrutar de los vídeos de la Mediateca.

Envejecimiento saludable y aumento de la longevidad (Segunda parte) - Contenido educativo

Ajuste de pantalla

El ajuste de pantalla se aprecia al ver el vídeo en pantalla completa. Elige la presentación que más te guste:

Subido el 26 de noviembre de 2022 por Francisco J. M.

5 visualizaciones

Descargar la transcripción

E quizá a máis importante neste ámbito é a pérdida de células-madre, que son as células 00:00:00
que se encargan de regenerar os texidos e, por tanto, os texidos, con el envejecimiento, 00:00:06
deixan de repararse. 00:00:10
Os hemos marcado en roxo os puntos que vamos a tratar un pouco en esta presentación 00:00:12
porque son os máis importantes. 00:00:16
E empezamos un pouco con o aportamento dos telómeros. 00:00:18
Un telómero non deixa de ser a región que está en o extremo de un cromosoma. 00:00:22
E por que se caracteriza esta región? 00:00:27
Porque non codifica para ninguna proteína, non tiñe ningún gen particular, sino que 00:00:29
é unha secuencia con moitas repeticiones. 00:00:34
Tiñen moitas secuencias nucleótidas que están repetidas. 00:00:37
E que o que tiñen é unha función protectora. 00:00:41
Contra que? 00:00:44
Contra que, depois de cada ciclo celular, non se van a replicar correctamente os extremos 00:00:45
do cromosoma. 00:00:51
E, por tanto, protegen contra que se podan perder fragmentos importantes do cromosoma 00:00:52
que sí que codifiquen para nosas proteínas. 00:00:58
Porque a proteína que copia ou replica o DNA, a polimerasa, non tiñe como unha guía 00:01:00
para poder copiar esta región. 00:01:06
E, con o paso de moitos ciclos celulares, se habería acumulado daño no ADN e, por tanto, 00:01:08
a célula va a deixar de dividirse para evitar convertirse en unha célula cancerosa. 00:01:13
Como curiosidade, o dato curioso, se ha visto que hai dos tipos de células onde este aportamento 00:01:18
non ocurre. 00:01:23
E son tanto as células tumorales como as células humanas. 00:01:24
Estas tiñen un complexo, unha proteína, que se llama telomerasa. 00:01:27
E que lo que hace es, básicamente, unirse a esta región y copia el fragmento que falta. 00:01:31
E, por tanto, esas células son técnicamente inmortales porque poden continuar dividiéndose 00:01:36
mientras te las tengas bien cultivadas por siempre. 00:01:42
A siguiente causa de daño é o que chamamos de daño oxidativo. 00:01:49
E isto tiñe que ver un pouco con a mitocondria. 00:01:52
Este tipo de daño, que tamén afecta a ADN e a outras moléculas, tiñe que ver con 00:01:57
a producción de unhas especies inestables de oxígeno, que se llaman ROS, 00:02:02
e que hacen daño en el DNA e en as outras moléculas. 00:02:06
Estas especies se generan, sobre todo, en la cadena de transporte de electrones de nuestra mitocondria, 00:02:08
que habréis visto, sino este año, a lo mejor, el daño pasado lo habréis tocado un pouco. 00:02:13
En esta cadena sabéis que van pasando los electrones para sincronizar a ATP, 00:02:18
pero pode ocurrir que se escapen y reaccionen con el oxígeno que había en la célula 00:02:21
y se polven estas ROS que van a hacer daño. 00:02:25
Nuestra célula cuenta con mecanismos de defensa contra isto, 00:02:28
que se llaman a defensa antioxidante. 00:02:31
E, por lo tanto, planteamos que terapias antiempercecimiento puedan ir orientadas 00:02:33
hacia bloquear a producción das ROS e, por lo tanto, reducir el daño que ocurre en nuestro ADN. 00:02:37
Al final, todo este daño en el ADN va a converger, ou va a unirse, en un mismo fenómeno, que é a semestrencia. 00:02:44
E que, como ya vas explicado antes, é un bloqueo irreversible del ciclo celular 00:02:52
e que va a tener unha serie de cambios a nivel de como funciona a célula. 00:02:58
Su mitocondria non va a funcionar, seus disosomas non van a funcionar 00:03:02
e, sobre todo, a célula va a liberar moléculas que producen inflamación en os tejidos 00:03:05
e, por lo tanto, daño a largo plazo. 00:03:10
A semestrencia é como unha espada de doble estilo, 00:03:13
porque, cando somos máis jovenes, nos va a ayudar a vivir máis e a sobreventar certos problemas, 00:03:16
pero, cando somos máis velhos, va a jugar con nosa contra. 00:03:21
E por todo isto. 00:03:24
Porque, na juventud, a semestrencia é o que nos aúda a renovar os tejidos, 00:03:27
reparar heridas e, tamén, a que, como hemos visto antes, 00:03:31
hace de freno molecular para que unha célula que acumula daño non se vuelva cancerosa. 00:03:35
Pero, como, cando somos máis velhos, estas células non se eliminan ben, 00:03:39
as moléculas proinflamatorias que producen van a generar daño en os tejidos 00:03:43
e van a ocasionar que estes non se remueven ben. 00:03:47
Sobre todo porque as células que tenden a volverse senestentes 00:03:50
son as células máis víctimas de generar o tejido. 00:03:53
Por lo tanto, isto va a derivar na manifestación do envejecimiento a nivel físico 00:03:56
e en que poden aparecer ciertas enfermedades asociadas. 00:04:01
Enfermedades, por exemplo, como o cáncer, o Alzheimer, o Parkinson, 00:04:04
a diabetes ou a sarcopenia. 00:04:08
Entre muchas outras. 00:04:11
Sim, vamos aplicar algunha delas e algunhas terapias que existen. 00:04:12
Vale. 00:04:16
O cáncer é algo que conoceis todo o mundo, vale, 00:04:17
e vamos saber que, cando somos máis velhos, 00:04:19
esa liberación de moléculas proinflamatorias que tiñen as células senestentes, vale, 00:04:21
van a generar un entorno que é favorable para que o cáncer 00:04:25
poda proliferar en seu tejido e expandirse. 00:04:29
Entonces, aquí podemos plantear unha serie de terapias 00:04:32
con unos medicamentos, unos fármacos que se llaman senolíticos 00:04:35
e que lo que hacen é matar e eliminar completamente as células senestentes 00:04:38
para evitar este proceso. 00:04:43
Os hemos traído dos fármacos diferentes porque 00:04:45
el primero de ellos é la Satinil, 00:04:48
las utiliza en clínica para tratar a pacientes de cáncer, 00:04:50
mientras que o segundo todavía está en prueba en laboratorio 00:04:52
pero ofrece unos resultados muy prometedores. 00:04:55
Luego, tenemos el ejemplo de la diabetes. 00:04:59
La diabetes é unha enfermedad que sabemos que non sólo está asociada al envejecimiento, 00:05:03
pero que este juega un papel fundamental en que ocurre. 00:05:07
¿Por qué? 00:05:10
Cando nosotros comemos ou nos alimentamos, aumenta a nosa glucosa en sangre. 00:05:11
Si tenemos unha dieta moi rica en grasas, 00:05:15
vamos a ver que os ácidos grasos que ingerimos 00:05:17
e que circulan por nosa sangre, 00:05:20
aumentan a resistencia dos tejidos á insulina, 00:05:22
que é unha hormónea que secreta nosos páncreas 00:05:25
para reducilo a niveles de glucosa. 00:05:28
¿Qué pasa? 00:05:30
En unha persoa joven vamos a ver que 00:05:31
as células do páncreas poden dividirse 00:05:34
para producir máis insulina 00:05:36
cando tenemos unha resistencia ocasionada por os ácidos grasos. 00:05:38
Pero cando somos máis maiores, 00:05:41
e como hemos marcado aquí en azul máis oscurito, 00:05:43
algunhas células do páncreas poden inserse en estentes 00:05:45
e dejar de dividirse, 00:05:48
e por tanto non producimos o suficiente insulina 00:05:49
como para compensar a glucosa que tenemos en sangre. 00:05:52
E entonces se produce la diabetes. 00:05:54
E aquí, por exemplo, 00:05:56
como terapias, 00:05:58
aparte de la dieta que es máis general, 00:05:59
hemos traído unhas máis aplicadas a la envejecimiento. 00:06:01
Os enolíticos se poden utilizar tamén en este caso, 00:06:03
pero tamén podemos utilizar ingredientes 00:06:06
de esa liberación de moléculas inflamatorias 00:06:08
que hace daño en el páncreas 00:06:11
e por tanto cortar de raíz el problema. 00:06:12
Un problema que tienen estos fármacos 00:06:15
es que non revierten el daño que ellas han hecho, 00:06:17
así que tienen que aplicarse de forma muy temprana 00:06:19
para evitar máis daños. 00:06:21
Y como última enfermedad os traímos la sarcopenia, 00:06:24
que dicho así suena un poco raro, 00:06:27
pero non más que la debilidad muscular 00:06:29
que tendemos a ver en las personas más mayores. 00:06:30
Y en este caso tenemos dos enfoques terapéuticos. 00:06:32
Uno, que es el basado en fármacos 00:06:35
y que le hemos visto un poco, 00:06:37
pero hemos traído uno que tamén nos ha parecido muy curioso 00:06:38
que se basa en reprogramar las células. 00:06:41
¿Cómo funciona isto? 00:06:43
Extraemos células de cualquier tipo de un paciente, 00:06:45
por ejemplo, células de aquí, 00:06:48
que son fáciles de extraer, 00:06:49
las cultivamos en el laboratorio 00:06:50
y en presencia de ciertas proteínas 00:06:52
podemos convertirlas, por reprogramarlas, 00:06:54
a células madre, 00:06:56
que pueden dividirse indefinidamente 00:06:57
y convertirse en cualquier tipo de tejido. 00:07:00
Entonces, las convertimos en las células progenitrales musculares, 00:07:02
que son las células encargadas de regenerar el músculo, 00:07:07
y esto lo podemos reinjertar de nuevo en el tejido del paciente 00:07:09
para ayudar a que este tejido pueda seguir reparándose 00:07:13
y las personas mayores vivan más y mejor. 00:07:16
Una vez visto, vamos, los procesos de envejecimiento, 00:07:23
así como las proteas asociadas, 00:07:27
vamos a ver unos aspectos un poco más éticos y sociales. 00:07:29
Así, como podemos ver, 00:07:32
la esperanza de vida ha aumentado mucho desde el siglo XX, 00:07:33
porque anteriormente solo se vivían 30 años. 00:07:37
Eso significaba que las personas no se vivían 30 años, 00:07:41
sino que podían vivir 50, 00:07:43
pero había mucha mortalidad infantil, bajando esta media. 00:07:45
Gracias al descubrimiento del antibiótico, 00:07:48
las malas en la sanidad o higiene, 00:07:50
lo que se ha producido es un momento lineal en el envejecimiento, 00:07:52
pasándose dos 30 años a un superior de los 70. 00:07:55
En realidad, todo lo que a nosotros nos importa, 00:07:58
supongo que es a nuestro país, 00:08:00
y en España también vamos a estar de inercia. 00:08:01
Desde el año 1990 hasta el 2020, 00:08:04
ha habido un aumento tanto en la esperanza de vida, 00:08:06
tanto de hombres como de mujeres. 00:08:09
Los hombres pasando de los 73 años hasta cerca de los 80, 00:08:11
y se puede ver en los dos grupos la gran bajada que produjo el COVID, 00:08:15
y las mujeres de 80 años hasta más o menos cumplieron 85. 00:08:19
España tiene muchas cosas buenas, 00:08:25
y una de ellas sería la esperanza de vida, 00:08:27
que como habéis visto en el caput, estamos entre los top 5, 00:08:29
y este año en concreto, lo que estuvimos en los top 3, 00:08:31
con una vida de 82 años, 00:08:34
solamente superado por su hijo y por mamón. 00:08:36
En contraparte, tenemos otros países que son menos desarrollados 00:08:38
y en el que hay otra pobreza, 00:08:41
y en el que ni siquiera la esperanza de vida ha superado los 60 años, 00:08:44
y como podéis observar, todos son de África, 00:08:47
así que a lo mejor hay un problema con ello. 00:08:49
Estos datos no solo los podemos ver en las gráficas, 00:08:51
sobre todo centrándonos en España, 00:08:54
ya que los podemos reflejar en la recorrección de más ancianos. 00:08:56
Esto es una cosa de Wikipedia que nos parece muy curioso, 00:09:00
y la actualizan cada día, 00:09:03
que son las dos personas más ancianas, hay un número de 100. 00:09:04
Y en esta tenemos a tres españolas, 00:09:07
y dos de ellas, de hecho, en el top 30, 00:09:09
y una de ellas con vida. 00:09:11
Y esto está ya trucado, porque hoy se supone que subiría al puesto 28, 00:09:13
así que vamos a ver a España en la parte de los mundiales. 00:09:18
Al final, todo este proceso de crececimiento, 00:09:28
lo que ha producido es que hay grandes cambios en las pirámides poblacionales. 00:09:30
También debe trasladar una bajada de la matalidad, 00:09:34
y así podemos observar como en el 1950 teníamos una base fuerte, 00:09:37
es decir, una población joven bastante amplia, 00:09:41
y en cambio se evolucionan el resto de grupos. 00:09:43
Pero ya, a la hora actual, más o menos, 00:09:46
en vez de pasar de una forma de pirámide, 00:09:48
lo que tenemos sería una especie de arqueozalada, 00:09:50
en el que la matalidad ha sido bastante disminuida, 00:09:52
y el grupo de la población se encuentra entre los 40 y los 60 años. 00:09:55
Y la población envejecida también está más disminuida. 00:09:58
Al final, lo que se vería en este caso sería una evolución 00:10:01
hacia algo más o menos así, 00:10:04
en el que se produce una línea vertical, 00:10:05
ya que ha habido una bajada de la natalidad, 00:10:07
y se supone que la población sana ya estaría donde morase. 00:10:09
Y estas son las estimaciones, 00:10:13
porque al final esto es predecir el futuro. 00:10:15
Y una de ellas también podría ser que se formara una pirámide invertida, 00:10:18
de manera que la matalidad sería muy baja 00:10:21
y lo que tendríamos es una población bastante envejecida. 00:10:23
Y esto yo creo que es más o menos lo que se puede discernir 00:10:26
en este epipanimado en el que podemos ver como en el 1960 00:10:29
se produjo una explosión de la población, sobre todo en la natalidad, 00:10:32
y como esto ha seguido evolucionando cada vez más, 00:10:36
y se está produciendo el envejecimiento de la población. 00:10:38
Más o menos estaríamos por este punto, 00:10:40
y avanzaríamos al final hacia esa pirámide invertida. 00:10:42
Así que habría que esperar y ver qué nos depara el futuro 00:10:45
y qué soluciones tenemos que añadir, 00:10:48
ya que al final a la población envejecida 00:10:50
se supone que no aporta tanto a la sociedad. 00:10:52
Antes de empezar mi parte, 00:10:59
quería que me respondieseis a unha pregunta 00:11:01
en base a lo que se pensou, Miguel Ángel, 00:11:03
y luego tamén al dato que no sé se habéis enterado, 00:11:05
pero hoy ya somos 8.000 millones de persones. 00:11:07
Quería que me respondieseis a esta pregunta en base. 00:11:10
Consideréis que los problemas actuales, 00:11:14
como la inundación de recursos, problemas ambientales, etc., 00:11:16
se deben exclusivamente al crecimiento mesurado de la población. 00:11:18
Para contestarmos esta pregunta vais a tener que entrar en Socrati, 00:11:22
que es como un cajú, pero con otra aplicación. 00:11:26
Entonces, en Socrati, 00:11:30
buscáis el buscador Socrati, 00:11:32
que es el primer en la opción. 00:11:34
Entráis, vale, y tenéis que darle al esquino superior derecha 00:11:42
lo que dirá que pone Login, pues le daís a Login. 00:11:45
Y elegís esta opción, la de Estudiar en Login, 00:11:50
y ponéis este pedido que no sé si se ve, 00:11:52
si aquí no lo veis, os lo digo. 00:11:54
Es BQS 2022. 00:11:56
2021. 00:11:59
¿Vale? 00:12:01
Autor/es:
Javier Santos, Jorge Ruiz, Miguel Ángel Hernández
Subido por:
Francisco J. M.
Licencia:
Reconocimiento - No comercial - Compartir igual
Visualizaciones:
5
Fecha:
26 de noviembre de 2022 - 9:35
Visibilidad:
URL
Centro:
IES ALPAJÉS
Duración:
12′ 04″
Relación de aspecto:
1.78:1
Resolución:
1280x720 píxeles
Tamaño:
646.86 MBytes

Del mismo autor…

Ver más del mismo autor


EducaMadrid, Plataforma Educativa de la Comunidad de Madrid

Plataforma Educativa EducaMadrid