Activa JavaScript para disfrutar de los vídeos de la Mediateca.
Envejecimiento saludable y aumento de la longevidad (Segunda parte) - Contenido educativo
Ajuste de pantallaEl ajuste de pantalla se aprecia al ver el vídeo en pantalla completa. Elige la presentación que más te guste:
E quizá a máis importante neste ámbito é a pérdida de células-madre, que son as células
00:00:00
que se encargan de regenerar os texidos e, por tanto, os texidos, con el envejecimiento,
00:00:06
deixan de repararse.
00:00:10
Os hemos marcado en roxo os puntos que vamos a tratar un pouco en esta presentación
00:00:12
porque son os máis importantes.
00:00:16
E empezamos un pouco con o aportamento dos telómeros.
00:00:18
Un telómero non deixa de ser a región que está en o extremo de un cromosoma.
00:00:22
E por que se caracteriza esta región?
00:00:27
Porque non codifica para ninguna proteína, non tiñe ningún gen particular, sino que
00:00:29
é unha secuencia con moitas repeticiones.
00:00:34
Tiñen moitas secuencias nucleótidas que están repetidas.
00:00:37
E que o que tiñen é unha función protectora.
00:00:41
Contra que?
00:00:44
Contra que, depois de cada ciclo celular, non se van a replicar correctamente os extremos
00:00:45
do cromosoma.
00:00:51
E, por tanto, protegen contra que se podan perder fragmentos importantes do cromosoma
00:00:52
que sí que codifiquen para nosas proteínas.
00:00:58
Porque a proteína que copia ou replica o DNA, a polimerasa, non tiñe como unha guía
00:01:00
para poder copiar esta región.
00:01:06
E, con o paso de moitos ciclos celulares, se habería acumulado daño no ADN e, por tanto,
00:01:08
a célula va a deixar de dividirse para evitar convertirse en unha célula cancerosa.
00:01:13
Como curiosidade, o dato curioso, se ha visto que hai dos tipos de células onde este aportamento
00:01:18
non ocurre.
00:01:23
E son tanto as células tumorales como as células humanas.
00:01:24
Estas tiñen un complexo, unha proteína, que se llama telomerasa.
00:01:27
E que lo que hace es, básicamente, unirse a esta región y copia el fragmento que falta.
00:01:31
E, por tanto, esas células son técnicamente inmortales porque poden continuar dividiéndose
00:01:36
mientras te las tengas bien cultivadas por siempre.
00:01:42
A siguiente causa de daño é o que chamamos de daño oxidativo.
00:01:49
E isto tiñe que ver un pouco con a mitocondria.
00:01:52
Este tipo de daño, que tamén afecta a ADN e a outras moléculas, tiñe que ver con
00:01:57
a producción de unhas especies inestables de oxígeno, que se llaman ROS,
00:02:02
e que hacen daño en el DNA e en as outras moléculas.
00:02:06
Estas especies se generan, sobre todo, en la cadena de transporte de electrones de nuestra mitocondria,
00:02:08
que habréis visto, sino este año, a lo mejor, el daño pasado lo habréis tocado un pouco.
00:02:13
En esta cadena sabéis que van pasando los electrones para sincronizar a ATP,
00:02:18
pero pode ocurrir que se escapen y reaccionen con el oxígeno que había en la célula
00:02:21
y se polven estas ROS que van a hacer daño.
00:02:25
Nuestra célula cuenta con mecanismos de defensa contra isto,
00:02:28
que se llaman a defensa antioxidante.
00:02:31
E, por lo tanto, planteamos que terapias antiempercecimiento puedan ir orientadas
00:02:33
hacia bloquear a producción das ROS e, por lo tanto, reducir el daño que ocurre en nuestro ADN.
00:02:37
Al final, todo este daño en el ADN va a converger, ou va a unirse, en un mismo fenómeno, que é a semestrencia.
00:02:44
E que, como ya vas explicado antes, é un bloqueo irreversible del ciclo celular
00:02:52
e que va a tener unha serie de cambios a nivel de como funciona a célula.
00:02:58
Su mitocondria non va a funcionar, seus disosomas non van a funcionar
00:03:02
e, sobre todo, a célula va a liberar moléculas que producen inflamación en os tejidos
00:03:05
e, por lo tanto, daño a largo plazo.
00:03:10
A semestrencia é como unha espada de doble estilo,
00:03:13
porque, cando somos máis jovenes, nos va a ayudar a vivir máis e a sobreventar certos problemas,
00:03:16
pero, cando somos máis velhos, va a jugar con nosa contra.
00:03:21
E por todo isto.
00:03:24
Porque, na juventud, a semestrencia é o que nos aúda a renovar os tejidos,
00:03:27
reparar heridas e, tamén, a que, como hemos visto antes,
00:03:31
hace de freno molecular para que unha célula que acumula daño non se vuelva cancerosa.
00:03:35
Pero, como, cando somos máis velhos, estas células non se eliminan ben,
00:03:39
as moléculas proinflamatorias que producen van a generar daño en os tejidos
00:03:43
e van a ocasionar que estes non se remueven ben.
00:03:47
Sobre todo porque as células que tenden a volverse senestentes
00:03:50
son as células máis víctimas de generar o tejido.
00:03:53
Por lo tanto, isto va a derivar na manifestación do envejecimiento a nivel físico
00:03:56
e en que poden aparecer ciertas enfermedades asociadas.
00:04:01
Enfermedades, por exemplo, como o cáncer, o Alzheimer, o Parkinson,
00:04:04
a diabetes ou a sarcopenia.
00:04:08
Entre muchas outras.
00:04:11
Sim, vamos aplicar algunha delas e algunhas terapias que existen.
00:04:12
Vale.
00:04:16
O cáncer é algo que conoceis todo o mundo, vale,
00:04:17
e vamos saber que, cando somos máis velhos,
00:04:19
esa liberación de moléculas proinflamatorias que tiñen as células senestentes, vale,
00:04:21
van a generar un entorno que é favorable para que o cáncer
00:04:25
poda proliferar en seu tejido e expandirse.
00:04:29
Entonces, aquí podemos plantear unha serie de terapias
00:04:32
con unos medicamentos, unos fármacos que se llaman senolíticos
00:04:35
e que lo que hacen é matar e eliminar completamente as células senestentes
00:04:38
para evitar este proceso.
00:04:43
Os hemos traído dos fármacos diferentes porque
00:04:45
el primero de ellos é la Satinil,
00:04:48
las utiliza en clínica para tratar a pacientes de cáncer,
00:04:50
mientras que o segundo todavía está en prueba en laboratorio
00:04:52
pero ofrece unos resultados muy prometedores.
00:04:55
Luego, tenemos el ejemplo de la diabetes.
00:04:59
La diabetes é unha enfermedad que sabemos que non sólo está asociada al envejecimiento,
00:05:03
pero que este juega un papel fundamental en que ocurre.
00:05:07
¿Por qué?
00:05:10
Cando nosotros comemos ou nos alimentamos, aumenta a nosa glucosa en sangre.
00:05:11
Si tenemos unha dieta moi rica en grasas,
00:05:15
vamos a ver que os ácidos grasos que ingerimos
00:05:17
e que circulan por nosa sangre,
00:05:20
aumentan a resistencia dos tejidos á insulina,
00:05:22
que é unha hormónea que secreta nosos páncreas
00:05:25
para reducilo a niveles de glucosa.
00:05:28
¿Qué pasa?
00:05:30
En unha persoa joven vamos a ver que
00:05:31
as células do páncreas poden dividirse
00:05:34
para producir máis insulina
00:05:36
cando tenemos unha resistencia ocasionada por os ácidos grasos.
00:05:38
Pero cando somos máis maiores,
00:05:41
e como hemos marcado aquí en azul máis oscurito,
00:05:43
algunhas células do páncreas poden inserse en estentes
00:05:45
e dejar de dividirse,
00:05:48
e por tanto non producimos o suficiente insulina
00:05:49
como para compensar a glucosa que tenemos en sangre.
00:05:52
E entonces se produce la diabetes.
00:05:54
E aquí, por exemplo,
00:05:56
como terapias,
00:05:58
aparte de la dieta que es máis general,
00:05:59
hemos traído unhas máis aplicadas a la envejecimiento.
00:06:01
Os enolíticos se poden utilizar tamén en este caso,
00:06:03
pero tamén podemos utilizar ingredientes
00:06:06
de esa liberación de moléculas inflamatorias
00:06:08
que hace daño en el páncreas
00:06:11
e por tanto cortar de raíz el problema.
00:06:12
Un problema que tienen estos fármacos
00:06:15
es que non revierten el daño que ellas han hecho,
00:06:17
así que tienen que aplicarse de forma muy temprana
00:06:19
para evitar máis daños.
00:06:21
Y como última enfermedad os traímos la sarcopenia,
00:06:24
que dicho así suena un poco raro,
00:06:27
pero non más que la debilidad muscular
00:06:29
que tendemos a ver en las personas más mayores.
00:06:30
Y en este caso tenemos dos enfoques terapéuticos.
00:06:32
Uno, que es el basado en fármacos
00:06:35
y que le hemos visto un poco,
00:06:37
pero hemos traído uno que tamén nos ha parecido muy curioso
00:06:38
que se basa en reprogramar las células.
00:06:41
¿Cómo funciona isto?
00:06:43
Extraemos células de cualquier tipo de un paciente,
00:06:45
por ejemplo, células de aquí,
00:06:48
que son fáciles de extraer,
00:06:49
las cultivamos en el laboratorio
00:06:50
y en presencia de ciertas proteínas
00:06:52
podemos convertirlas, por reprogramarlas,
00:06:54
a células madre,
00:06:56
que pueden dividirse indefinidamente
00:06:57
y convertirse en cualquier tipo de tejido.
00:07:00
Entonces, las convertimos en las células progenitrales musculares,
00:07:02
que son las células encargadas de regenerar el músculo,
00:07:07
y esto lo podemos reinjertar de nuevo en el tejido del paciente
00:07:09
para ayudar a que este tejido pueda seguir reparándose
00:07:13
y las personas mayores vivan más y mejor.
00:07:16
Una vez visto, vamos, los procesos de envejecimiento,
00:07:23
así como las proteas asociadas,
00:07:27
vamos a ver unos aspectos un poco más éticos y sociales.
00:07:29
Así, como podemos ver,
00:07:32
la esperanza de vida ha aumentado mucho desde el siglo XX,
00:07:33
porque anteriormente solo se vivían 30 años.
00:07:37
Eso significaba que las personas no se vivían 30 años,
00:07:41
sino que podían vivir 50,
00:07:43
pero había mucha mortalidad infantil, bajando esta media.
00:07:45
Gracias al descubrimiento del antibiótico,
00:07:48
las malas en la sanidad o higiene,
00:07:50
lo que se ha producido es un momento lineal en el envejecimiento,
00:07:52
pasándose dos 30 años a un superior de los 70.
00:07:55
En realidad, todo lo que a nosotros nos importa,
00:07:58
supongo que es a nuestro país,
00:08:00
y en España también vamos a estar de inercia.
00:08:01
Desde el año 1990 hasta el 2020,
00:08:04
ha habido un aumento tanto en la esperanza de vida,
00:08:06
tanto de hombres como de mujeres.
00:08:09
Los hombres pasando de los 73 años hasta cerca de los 80,
00:08:11
y se puede ver en los dos grupos la gran bajada que produjo el COVID,
00:08:15
y las mujeres de 80 años hasta más o menos cumplieron 85.
00:08:19
España tiene muchas cosas buenas,
00:08:25
y una de ellas sería la esperanza de vida,
00:08:27
que como habéis visto en el caput, estamos entre los top 5,
00:08:29
y este año en concreto, lo que estuvimos en los top 3,
00:08:31
con una vida de 82 años,
00:08:34
solamente superado por su hijo y por mamón.
00:08:36
En contraparte, tenemos otros países que son menos desarrollados
00:08:38
y en el que hay otra pobreza,
00:08:41
y en el que ni siquiera la esperanza de vida ha superado los 60 años,
00:08:44
y como podéis observar, todos son de África,
00:08:47
así que a lo mejor hay un problema con ello.
00:08:49
Estos datos no solo los podemos ver en las gráficas,
00:08:51
sobre todo centrándonos en España,
00:08:54
ya que los podemos reflejar en la recorrección de más ancianos.
00:08:56
Esto es una cosa de Wikipedia que nos parece muy curioso,
00:09:00
y la actualizan cada día,
00:09:03
que son las dos personas más ancianas, hay un número de 100.
00:09:04
Y en esta tenemos a tres españolas,
00:09:07
y dos de ellas, de hecho, en el top 30,
00:09:09
y una de ellas con vida.
00:09:11
Y esto está ya trucado, porque hoy se supone que subiría al puesto 28,
00:09:13
así que vamos a ver a España en la parte de los mundiales.
00:09:18
Al final, todo este proceso de crececimiento,
00:09:28
lo que ha producido es que hay grandes cambios en las pirámides poblacionales.
00:09:30
También debe trasladar una bajada de la matalidad,
00:09:34
y así podemos observar como en el 1950 teníamos una base fuerte,
00:09:37
es decir, una población joven bastante amplia,
00:09:41
y en cambio se evolucionan el resto de grupos.
00:09:43
Pero ya, a la hora actual, más o menos,
00:09:46
en vez de pasar de una forma de pirámide,
00:09:48
lo que tenemos sería una especie de arqueozalada,
00:09:50
en el que la matalidad ha sido bastante disminuida,
00:09:52
y el grupo de la población se encuentra entre los 40 y los 60 años.
00:09:55
Y la población envejecida también está más disminuida.
00:09:58
Al final, lo que se vería en este caso sería una evolución
00:10:01
hacia algo más o menos así,
00:10:04
en el que se produce una línea vertical,
00:10:05
ya que ha habido una bajada de la natalidad,
00:10:07
y se supone que la población sana ya estaría donde morase.
00:10:09
Y estas son las estimaciones,
00:10:13
porque al final esto es predecir el futuro.
00:10:15
Y una de ellas también podría ser que se formara una pirámide invertida,
00:10:18
de manera que la matalidad sería muy baja
00:10:21
y lo que tendríamos es una población bastante envejecida.
00:10:23
Y esto yo creo que es más o menos lo que se puede discernir
00:10:26
en este epipanimado en el que podemos ver como en el 1960
00:10:29
se produjo una explosión de la población, sobre todo en la natalidad,
00:10:32
y como esto ha seguido evolucionando cada vez más,
00:10:36
y se está produciendo el envejecimiento de la población.
00:10:38
Más o menos estaríamos por este punto,
00:10:40
y avanzaríamos al final hacia esa pirámide invertida.
00:10:42
Así que habría que esperar y ver qué nos depara el futuro
00:10:45
y qué soluciones tenemos que añadir,
00:10:48
ya que al final a la población envejecida
00:10:50
se supone que no aporta tanto a la sociedad.
00:10:52
Antes de empezar mi parte,
00:10:59
quería que me respondieseis a unha pregunta
00:11:01
en base a lo que se pensou, Miguel Ángel,
00:11:03
y luego tamén al dato que no sé se habéis enterado,
00:11:05
pero hoy ya somos 8.000 millones de persones.
00:11:07
Quería que me respondieseis a esta pregunta en base.
00:11:10
Consideréis que los problemas actuales,
00:11:14
como la inundación de recursos, problemas ambientales, etc.,
00:11:16
se deben exclusivamente al crecimiento mesurado de la población.
00:11:18
Para contestarmos esta pregunta vais a tener que entrar en Socrati,
00:11:22
que es como un cajú, pero con otra aplicación.
00:11:26
Entonces, en Socrati,
00:11:30
buscáis el buscador Socrati,
00:11:32
que es el primer en la opción.
00:11:34
Entráis, vale, y tenéis que darle al esquino superior derecha
00:11:42
lo que dirá que pone Login, pues le daís a Login.
00:11:45
Y elegís esta opción, la de Estudiar en Login,
00:11:50
y ponéis este pedido que no sé si se ve,
00:11:52
si aquí no lo veis, os lo digo.
00:11:54
Es BQS 2022.
00:11:56
2021.
00:11:59
¿Vale?
00:12:01
- Autor/es:
- Javier Santos, Jorge Ruiz, Miguel Ángel Hernández
- Subido por:
- Francisco J. M.
- Licencia:
- Reconocimiento - No comercial - Compartir igual
- Visualizaciones:
- 5
- Fecha:
- 26 de noviembre de 2022 - 9:35
- Visibilidad:
- URL
- Centro:
- IES ALPAJÉS
- Duración:
- 12′ 04″
- Relación de aspecto:
- 1.78:1
- Resolución:
- 1280x720 píxeles
- Tamaño:
- 646.86 MBytes