Saltar navegación

Activa JavaScript para disfrutar de los vídeos de la Mediateca.

Prevención del suicidio en los centros educativos: Mesa Redonda

Ajuste de pantalla

El ajuste de pantalla se aprecia al ver el vídeo en pantalla completa. Elige la presentación que más te guste:

Subido el 29 de abril de 2021 por Consejo Escolar D.

1112 visualizaciones

Mesa redonda de la Jornada "Prevención del suicidio en centros educativos" celebrada el 28 de abril de 2021

Descargar la transcripción

Unha das observacións que Carlos fez 00:00:00
en relación con a necessidade de falar dos filhos e das filhas 00:00:03
como un caso real. 00:00:06
Un instituto, hace dois anos, 00:00:08
dois anos prácticamente, 00:00:11
un chico de segundo de bachillerato 00:00:14
se tira a vida. 00:00:17
Se tira de un ponte coincidindo 00:00:18
que un coche viene hacia ele. 00:00:21
Acudimos ao centro 00:00:25
Falamos con o equipo directivo, vemos que ha pasado 00:00:30
O orientador entra 00:00:34
Entramos no aula 00:00:36
que já conozía, por suposto, a noticia 00:00:39
onde estava escolarizado o alumno 00:00:42
Desarrollamos todo un proceso 00:00:45
de explicación 00:00:48
de procesos, pero sobre todo 00:00:51
de intento de empoderamento do grupo 00:00:54
para que se sentía libre 00:00:57
de llorar, de hablar 00:01:00
de escolher a mellor maneira 00:01:03
de recordar ao seu companheiro 00:01:06
de continuar esa semana 00:01:09
con que acciones, con que procesos 00:01:12
son momentos moi duros 00:01:15
onde o que prima, fundamentalmente, 00:01:18
son as emociones, o respeito 00:01:21
y dejar de llorar, y dejar de hablar 00:01:24
Ese día, falé con dois grupos 00:01:27
que conozían ao compañero fallecido 00:01:30
Dois grupos A e B, segundo de bachillerato 00:01:33
E había un terceiro grupo 00:01:36
que era de un grupo novo 00:01:39
en o instituto, isto ocorrió en setiembre 00:01:42
de Artes, do bachillerato de Artes 00:01:45
E eu ese día volví ao despacho 00:01:48
pero con eles non hablé, non conozían 00:01:51
ao compañero apenas le conozían 00:01:54
levábamos quinze dias de clase 00:01:57
E cando cheguei ao despacho, o director me chame 00:02:00
e me dice, José Antonio, tens de venir 00:02:03
porque este terceiro grupo 00:02:06
dice que precisa falar con alguén 00:02:09
ao respecto do tema 00:02:12
Por suposto, arreglamos e imediatamente vim 00:02:15
para hablar de por que pasan estas cosas 00:02:18
sempre con unha perspectiva de incorporar para sempre 00:02:21
a esa persona no coração, no grupo 00:02:24
de non deixar de falar dele 00:02:27
de que podía seguir vivo no nosso coração 00:02:30
Este é o reto, a trayectoria 00:02:33
E no discurso 00:02:36
houve até quatro menes de um grupo de 28 00:02:39
que levantaron a mão, tres menes e un mene 00:02:42
Ao terminar esta conversación 00:02:46
a tutora me dicía, pero isto como é posible? 00:02:49
Digo, isto é así 00:02:52
Estamos en momentos vitales 00:02:55
profundamente cargados de vulnerabilidade 00:02:58
E no momento en que escarbas 00:03:01
profundizas, permites que a xente fale 00:03:04
o máis importante, o dicíamos antes 00:03:07
termino, é que permites que afloren sensaciónes 00:03:10
e, portanto, que podas ajudar 00:03:13
Cando a xente dice, pero é que me dá medo 00:03:16
de falar, pero é que hay que falar 00:03:19
Porque os chicos están deseando tener a un interlocutor 00:03:22
e poder falar de cosas que les preocupan, que les inquietan 00:03:25
Claro que hay que hacerlo, como se dicía, moi ben 00:03:28
con orden, con criterio, por parte de persoas formadas 00:03:31
Bueno, deste se trata, de ir generando planes 00:03:34
adecuados para poder desarrollar esta tarea 00:03:37
Hay algúnas preguntas, muchísimas gracias a los tres 00:03:40
que vou a ir compartindo 00:03:43
de maneira equilibrada 00:03:46
Bueno, hay unha que eu creo que has contestado 00:03:49
Fernando 00:03:52
que tiene que ver con que, en que medida 00:03:55
Si, en que medida pensas que as tecnologías 00:04:01
da información e da comunicación poden ajudar 00:04:04
a los menores en estas situaciones 00:04:07
Bueno, e indudablemente 00:04:10
as tecnologías de información e de comunicación van a ayudar 00:04:13
a aspectos preventivos, como unha prevención primaria 00:04:16
dentro do aspecto clínico e do aspecto educativo 00:04:19
Por que? Porque os adolescentes, os menores, se comunican 00:04:22
sus emociones a través das redes 00:04:25
as redes sociales, o internet, a mensajería instantánea 00:04:28
está dentro do seu ADN social e a sua forma de comunicación 00:04:31
Por tanto, comunican sus emociones, sentimientos 00:04:35
futuro, desesperanza e medo a través das redes sociales 00:04:38
Necesitamos usar as redes sociales, á veces 00:04:41
e casi de unha forma casi imprescindible 00:04:44
para poder chegar dentro do mundo interior 00:04:47
que viven os adolescentes 00:04:50
E vou poner un exemplo muy claro que vais entender perfectamente 00:04:53
Fijaos que en consulta, cando hablo con algunos adolescentes 00:04:56
ten serias dificultades para poder reconocer estados emocionales 00:04:59
Non poden reconocer estados emocionales 00:05:02
Pero son capaces de reconocerlos a través dos emojis 00:05:05
das mensajerías instantáneas 00:05:08
Entonces, moitas veces, jogamos ao juego con adolescentes 00:05:11
onde eles mandan, a través do telefono de consulta, determinados emojis 00:05:14
reflejando o estado emocional que lhe fez sentir determinadas circunstancias 00:05:17
Fijaos como se poden usar as tecnologías 00:05:20
para chegar a un lenguaje que dificilmente, como adultos, entenderíamos 00:05:23
pero que eles canalizan moi ben as emociones 00:05:26
Fijaos como se poden usar as tecnologías para llegar a un adolescente 00:05:29
dentro do virtual, a través de todo o inventario 00:05:32
todo o inventario social dentro do virtual 00:05:35
Temos que usar as redes sociales para chegar aos adolescentes 00:05:38
para prevenir determinadas conductas 00:05:41
pero tamén temos que limitar tamén un mal uso 00:05:44
porque, evidentemente, tamén ten sus riesgos 00:05:47
pero a potencialidade do uso das novas tecnologías de información e de comunicación 00:05:50
para chegar aos adolescentes, é esencial 00:05:53
Unha pergunta moi interesante e que afecta a un tema tamén bastante desconocido 00:05:56
Una pergunta moi interesante e que afecta a un tema tamén bastante desconocido 00:05:59
non desconocido no contexto do fenómeno do suicidio 00:06:02
non desconocido no contexto do fenómeno do suicidio 00:06:05
pero sí que transpassa uns límites 00:06:08
que, no mundo da educación, nos han empezado a sorprender 00:06:11
que, no mundo da educación, nos han empezado a sorprender 00:06:14
porque non todos os... e, portanto, a descolocar 00:06:17
non todos os chicos e chicas que están nos centros educativos son menores de edad 00:06:20
porque, non todos os chicos e chicas que están nos centros educativos son menores de edad 00:06:23
tenemos chicos que cumplen os 18 anos e están cursando bachillerato, por exemplo 00:06:26
tenemos chicos que cumplen os 18 anos e están cursando bachillerato, por ejemplo 00:06:29
ou que están nos centros de educación de personas adultas 00:06:32
e hai unha pergunta moi interesante e, portanto 00:06:35
e, portanto, vai, eu te a vou comentar, aunque é complexa 00:06:38
pero unha das cousas que se pon encima da mesa 00:06:41
cando acudimos a asesorar nestos casos 00:06:44
e se o chico me dice 00:06:47
e, portanto, eu contando, falando de un chico de 19 anos 00:06:50
porque hai gente que ten 30 anos e te contan 00:06:53
que están pensando en quitarse a vida 00:06:56
dizen, en nosso caso, estamos falando de un centro de educación de personas adultas 00:06:59
os centros de adultos nos vemos en situaciones complicadas 00:07:02
respecto a este tema, já que os alunos son maiores de edad 00:07:05
e, en moitas ocasiones, non nos dan o permiso 00:07:08
de comunicar a situación difícil 00:07:11
e con momentos cercanos ao suicidio a familiares 00:07:14
non sabemos moi bem como poderíamos proceder 00:07:17
nestes casos, se chamamos aos alunos 1 ou 2 00:07:20
en situaciones incontrolables, pero pouco máis 00:07:23
a nivel dos centros, por a maioria de edad 00:07:26
que pensas? 00:07:29
non é que pense, é unha cuestión legal 00:07:32
nós, os psicólogos, temos a obligación de secreto profesional 00:07:35
salvo en algunas excepciones, que son o daño hacia outros 00:07:38
ou o daño hacia a persona que estamos atendendo 00:07:41
entendo que é igual 00:07:44
que se alguén ten conocimento que unha persona se vai facer daño 00:07:47
ten a obligación de comunicarlo 00:07:50
evidentemente, un centro educativo, seja maior ou menor de edad 00:07:53
tem que chamar ao aluno 1 ou 2 para que o atendan 00:07:56
non tem que esperar, porque, ao mellor, cando sai o centro 00:07:59
é tarde, então, evidentemente, insisto 00:08:02
nós que temos a obligación de secreto profesional 00:08:05
temos a obligación de comunicar e de proteger 00:08:08
a un paciente, se comunica que se queira facer daño 00:08:11
entón, como non se vai facer nun centro educativo? 00:08:14
creo que é extrapolable, creo que todos 00:08:17
temos a obligación de comunicar e de proteger, independentemente da edad 00:08:20
eu pensaba que ias facer outra pergunta de outro tipo 00:08:23
se queres, aproximate a ela 00:08:26
á veces a coisa non é tan clara 00:08:29
porque, en ocasión, o aluno non explica 00:08:32
que eu penso en facerme daño manhã 00:08:35
sino que está nun processo complexo 00:08:38
que lhe ven a cabeza ideas, etc 00:08:41
entón, o orientador do centro, o equipo directivo 00:08:44
á veces intenta aproximarse 00:08:47
é preciso que os pais conozcan isto 00:08:50
é preciso que os pais conozcan isto 00:08:53
en absoluto, pero non estás acudindo a terapia 00:08:56
non o deixei 00:08:59
efectivamente, a chamada ao aluno 1 ou 2 é pertinente 00:09:02
en outras ocasiones é máis complexo 00:09:06
pero a mí me parece que lo has deixado claro, Meridiano 00:09:09
cando hai posibilidad de daño a outros ou a unho mesmo 00:09:12
temos que facer cosas, seja maior de edad 00:09:15
ou, por suposto, se é menor de edad 00:09:18
e, además, o que é o risco potencial, como comentaba antes 00:09:21
que, insisto, cando é adolescente 00:09:24
esa escalada non sempre está tan clara 00:09:27
e se pode passar das ideas ao acto 00:09:30
evidentemente, hay que proteger 00:09:34
desde os centros educativos 00:09:37
se chaman ao aluno 1 ou 2 por crisis de ansiedade 00:09:40
non se chamará ao aluno 1 ou 2 por este tipo de cuestiones 00:09:43
já, o profesional que o asista 00:09:46
tanto na ambulancia ou no hospital 00:09:49
valorará o risco 00:09:52
evidentemente, os docentes non ten a responsabilidade 00:09:55
ou non poden ter a responsabilidade de valorar 00:09:58
o risco que ten, pero se ten 00:10:01
este conhecimento, hay que proteger ao menor 00:10:04
non sei se me explica 00:10:07
Carlos, unha consideración 00:10:10
que ten que ver, creo 00:10:13
de maneira significativa con as 00:10:16
observaciones que has feito 00:10:19
gostaria de conocer propostas de trabalho 00:10:22
cando unha das alunas 00:10:25
ha intentado quitarse a vida 00:10:29
me parece dificil gestionar a confidencialidade 00:10:32
cando hai companheiras que saben o que ha ocorrido 00:10:35
a información circula como un rumor 00:10:38
e a familia e a alumna peden que non se fale de caso 00:10:41
podes falar tu e podes tamén comentar vosotros 00:10:44
non sei se falar directamente sobre a depresión e o suicidio en classe 00:10:47
por outro lado, non sinto que tenga a preparación 00:10:50
ou formación para poder falar disso como tutor 00:10:53
esta situación se da en moitas ocasiones 00:10:57
hai un rumor, hai algun companheiro ou companheira 00:11:00
que saben que ha ocorrido isto, pero non se ha extendido 00:11:03
e en moitas ocasiones os centros 00:11:06
dudan de se devo abiertamente 00:11:09
hablar con o grupo 00:11:12
de lo que ha pasado, intentando neutralizar 00:11:15
posible rumorologia e estigmatización 00:11:18
ou sencillamente hablar con a familia 00:11:21
podemos hablar cualquiera 00:11:24
casi lo extendo tamén a la pregunta anterior 00:11:27
cualquier medida en exceso va a ser mellor que en defecto 00:11:30
será mucho mejor 00:11:33
entiendo que hai unos orientadores 00:11:36
a los que se pode acudir 00:11:39
e o orientador o tutor pode hablar 00:11:42
e decir, mira, me ha chegado esta información 00:11:45
por outra parte, me parece muy ben que os companheiros 00:11:48
no que circule el rumor, sino que lo traspasen a los profesores 00:11:51
esta es una cosa que hai que potenciar 00:11:54
que yo lo llamo solidaridad, enseñar a que los compañeros de tu clase 00:11:57
si ven a alguien excesivamente triste 00:12:00
e por supuesto si saben que ha hecho algo 00:12:03
que se autolesiona, cualquier cosa, que lo comuniquen 00:12:06
por amistad a su compañero 00:12:09
esto creo que hay que potenciarlo, e en cualquier caso 00:12:12
claro que hay que ir, lo que non se puede es dejar pasar 00:12:15
el peligro de alguien 00:12:18
si nos excedemos, mucho mejor 00:12:21
pero si llegamos a tiempo hemos conseguido salvar una vida 00:12:24
o evitar un problema, o ponerle en manos de un profesional 00:12:27
que le ayude a solucionar ese problema 00:12:30
muy bien, Fernando 00:12:33
me gustaría ampliar lo que ha dicho ya Mayalín 00:12:36
en el caso de que no haya duda inequívoca 00:12:39
de que puede ser un peligro real, de que vaya a hacerse daño 00:12:42
que tenga una planificación ya suicida establecida 00:12:45
y no tengamos duda ninguna 00:12:48
efectivamente no, hay que llamar a los servicios de emergencia 00:12:51
para activar todo el protocolo de conducta suicida 00:12:54
para poder salvar su integridad física, creo que ahí no hay duda ninguna 00:12:57
pero fíjate que surge esto mucho en los grupos de supervisión clínica 00:13:00
surge mucho en los grupos sobre todo de asesoramiento 00:13:03
que se realizan en otros colectivos, cuando no está tan claro 00:13:06
la intención, no está tan clara, se puede intuir 00:13:09
por el lenguaje verbal, por la conducta 00:13:12
por el aspecto, se puede intuir de que puede ser un peligro para sí mismo 00:13:15
entonces, muchas de las dudas que surgen en estos grupos de supervisión 00:13:18
que muchos profesionales realizamos, importantísimos 00:13:21
poder realizar supervisiones de tipo clínico 00:13:24
y de tipo profesional, es que hacer al respeto 00:13:27
fijaos que en la conducta suicida 00:13:30
uno de los factores protectores más importantes es el apoyo social 00:13:33
el apoyo social que tenemos de la comunidad 00:13:36
el poder formar, el poder educar a la población, a los alumnos 00:13:39
a los profesores, a los orientadores, a todas las ampas 00:13:42
de determinadas estrategias, de determinados protocolos 00:13:45
de saber como poder abordar este acompañamiento 00:13:48
que se realiza a los menores y darle la importancia 00:13:51
de que sus padres, de que sus compañeros 00:13:54
pudiesen acompañarles en estos momentos de dificultad 00:13:57
que viven en ese momento, es precisamente proteger 00:14:00
ese apoyo social tan necesario para que la conducta suicida 00:14:03
no se desarrolle en ese continuo de la suicida 00:14:06
evidentemente, se hay un riesgo claro, evidentemente 00:14:09
hay que acudir a los servicios públicos de urgencia, pero potenciar 00:14:12
todo el apoyo social a través de una labor de formación, de saber como 00:14:15
acompañar a ese menor, sabiendo la importancia, haciéndole saber 00:14:18
la importancia de que debemos contar con otras personas para que 00:14:21
esa tristeza, esa desesperanza que maneja 00:14:24
se sobreponga, es importante 00:14:27
contar también con la familia, con el profesorado y con los alumnos 00:14:30
pero debemos enseñar y formar a las personas que acompañan 00:14:33
también a estos alumnos, a saber 00:14:36
como poder acompañarlos sin asustarlos 00:14:39
y que se cierren, porque muchas veces lo que provoca es el efecto contrario 00:14:42
se cierran y ya no hablan más del asunto 00:14:45
Yo quería apuntar, cuando decía 00:14:48
la compañera, los rumores 00:14:51
yo decía antes que en la adolescencia hay mucha curiosidad 00:14:54
y cuando hay un rumor y va creciendo y va creciendo 00:14:57
lo mejor es que los adultos, los responsables 00:15:00
y creo que ahí en primera línea estáis los docentes 00:15:03
tenéis que escuchar este rumor 00:15:06
y dar unos criterios de lo que es adecuado y lo que no es adecuado 00:15:09
y del daño, insisto 00:15:12
el daño que puede hacer las redes sociales 00:15:15
porque además me experiencio en consultas que cuando una adolescente cuenta determinadas cosas 00:15:18
gestos que tienen que ver con hacerse daño 00:15:21
se nota que lo ha leído 00:15:24
y que está en la red 00:15:27
y aunque le preguntes a veces lo niega pero luego al final acaba diciendo sí 00:15:30
incluso esto que comentas del apoyo social 00:15:33
el apoyo social es muy importante porque si no 00:15:36
lo dice el implicado o la implicada directamente 00:15:39
lo conocen los compañeros y hay que ayudar a los compañeros 00:15:42
no que se chive, no se trata de chivarse, no se entiende así 00:15:45
sino se trata de ayudar, ayudar a que alguien no se haga daño 00:15:48
es un poco diferente para proteger 00:15:51
a la persona que está haciendo cosas que le puede poner en riesgo 00:15:54
y que se pueda hacer daño 00:15:57
el otro día, hace exactamente una semana 00:16:00
diez días, mi compañera Raquel y yo estuvimos 00:16:03
en un centro, un colegio público 00:16:06
de educación infantil y primaria 00:16:09
de una localidad cercana 00:16:12
trabajando con un grupo de padres, padres y madres 00:16:15
la situación era la de una niña 00:16:18
con las condiciones sociales muy desfavorecidas 00:16:21
que había hecho ya 00:16:24
al menos dos intentos de suicidio 00:16:27
y además ella los había comunicado a sus compañeros 00:16:30
cuando volvía 00:16:33
incluso en redes sociales 00:16:36
ella daba muestras de los cortes 00:16:39
autolesiones que se producían 00:16:42
teníamos la suerte de tener una tutora 00:16:45
de estas a las que uno tiene ganas de abrazar 00:16:48
nada más escucharla hablar 00:16:51
por la sensibilidad, por el cariño, por el afecto 00:16:54
por la cordura, por la sensatez 00:16:57
y el grupo era extremadamente 00:17:00
cercano a las necesidades de la alumna 00:17:03
sin embargo, los padres pidieron hablar 00:17:06
porque muchos de sus hijos 00:17:09
hijas, llegaban a casa preocupados 00:17:12
por una carga emocional 00:17:15
yo me siento responsable de ayudar a otra 00:17:18
y fue una experiencia 00:17:21
no veo a mi compañera Raquel, la veo ahí en el backstage 00:17:24
fue una experiencia fantástica 00:17:27
el hablar con papás y mamás 00:17:30
no hablamos de los intentos de suicidio 00:17:33
de la niña, porque ya lo sabían 00:17:36
hablábamos de que detrás de eso hay sufrimiento, hay dolor y que hay que acompañar 00:17:39
y que a sus hijos tenían que explicarles este mensaje 00:17:42
que estaban haciendo bien y que si un día llegaban llorando 00:17:45
que ellos estaban ahí para acompañarles 00:17:48
y que ese llanto era crecimiento también 00:17:51
son tantos los ejemplos 00:17:54
que te dan de buenas prácticas 00:17:57
que te dan papás, mamás, que te dan profesores y alumnos y alumnas 00:18:00
en este sentido que es verdad que cada caso 00:18:03
es diferente y tendremos que analizarlo pero como bien decía 00:18:06
Carlos habrá orientadores 00:18:09
nosotros no acertamos siempre, nos equivocamos alguna vez 00:18:12
pero procuramos asesorar, orientar, ver la casuística 00:18:15
exacta de la situación 00:18:18
y ver cual es el mejor procedimiento 00:18:21
y ante la duda termino a hablar 00:18:24
hablar, aunque sea hablar 00:18:27
de lo que es el dolor humano 00:18:30
y como los chicos son muy listos, no hace falta hablar de Andrés 00:18:33
para saber que estás hablando de Andrés sin hablar de Andrés 00:18:36
estás hablando del dolor 00:18:39
y los chicos saben de que estás hablando 00:18:42
no estás infligiendo ninguna norma ligada a la privacidad 00:18:45
al derecho a la intimidad 00:18:48
estás hablando de que hoy por ti, mañana por mi 00:18:51
una de las cuestiones 00:18:54
y Carlos seguro que puede 00:18:57
perfectamente también tener argumentos 00:19:00
y experiencias en este sentido y Fernando 00:19:03
de las preguntas que nos ponen encima de la mesa los centros 00:19:06
de las observaciones es 00:19:09
de verdad que bien nos viene que vengáis 00:19:12
yo soy un psicólogo clínico en educación 00:19:15
puedo ayudar, pero mi tarea no es la que tiene 00:19:18
en este caso en un servicio especializado 00:19:21
mi tarea es el centro del punto de vista 00:19:24
de lo que son las perspectivas para elaborar planes 00:19:27
pero nos dicen que difícil es coordinarse 00:19:31
con los centros de salud mental 00:19:34
porque los necesitamos también 00:19:37
nosotros les aconsejamos una cosa 00:19:40
y es, mandales siempre a los centros de salud mental 00:19:43
una notificación a través de la familia 00:19:46
diciendo, aquí estoy yo centro 00:19:49
tú centro de salud mental, mandame lo que necesites 00:19:52
pídeme lo que necesites que yo te lo voy a dar, pero yo cada cierto tiempo 00:19:55
tengo información de como veo al niño en el cole 00:19:58
pero claro, también tenéis muchas dificultades 00:20:01
a ver, la cuestión de la coordinación es algo que 00:20:04
lo he comentado antes, es fundamental y sobre todo en determinados casos 00:20:07
yo siempre digo que estoy en un equipo privilegiado 00:20:10
he hablado antes del programa de continuidad de cuidados infanto-juvenil 00:20:13
y el equipo de ciudad lineal, las compañeras que estaban previa 00:20:16
y todavía la trabajadora social que está con nosotras 00:20:19
fueron los que lo pusieron en marcha 00:20:22
el equipo de continuidad de cuidados, no directamente nosotros 00:20:25
el equipo está compuesto 00:20:28
es que nos he contado como está compuesto el equipo 00:20:31
en ciudad lineal somos dos psicólogas clínicas 00:20:34
dos psiquiatras, una trabajadora social y una enfermera 00:20:37
que se ha incorporado recientemente 00:20:40
quien se encarga principalmente 00:20:43
de las coordinaciones con los centros educativos 00:20:46
y con los recursos sociales y demás 00:20:49
es la trabajadora social 00:20:52
pero si considera que nosotros tenemos que atender a un centro 00:20:55
o el centro, hay veces que los orientadores nos conocen directamente 00:20:58
incluso alguno tiene mi teléfono personal 00:21:01
me escribe y podemos conectar 00:21:04
es cierto que la coordinación es complicada porque 00:21:07
tanto vosotros, los docentes como nosotros 00:21:10
tenemos que sacarlo de tiempo de atención 00:21:13
claro, el tiempo de atención es que tenemos al paciente delante 00:21:16
nosotros intentamos en la medida posible responder a las demandas 00:21:19
y a las peticiones de los compañeros 00:21:22
porque sois los que estáis en primera línea, los que tenéis conocimiento 00:21:25
y porque a veces los pacientes, el niño, la niña 00:21:28
los adolescentes nos cuentan unas cosas, las familias nos cuentan otras 00:21:31
y yo necesito contrastar también la información 00:21:34
para atender mejor al paciente, porque no siempre coincide 00:21:37
entonces sí, la coordinación es complicada con salud mental 00:21:40
nosotros el equipo, yo creo que estoy un equipo privilegiado 00:21:43
sí que es cierto que a veces hay centros 00:21:46
y que a lo mejor hay más dificultades 00:21:49
pero también nos pasa al contrario 00:21:52
hay centros educativos con los que es más fácil tener una coordinación 00:21:55
y con los que tenemos una coordinación más fluida 00:21:58
tengo algún paciente que me dice 00:22:01
soy de tal centro, digo, esta es tu orientadora 00:22:04
dice, anda, habéis hablado de mí, se quedan así un poco 00:22:07
pero yo lo hago un poco para que sepa la conexión que hay 00:22:10
y que vamos a trabajar en equipos 00:22:13
pero claro, también es cierto que no con todos los centros trabajamos igual 00:22:16
la coordinación es una cuestión de ambos 00:22:19
de sanidad y de educación 00:22:22
y a veces, desgraciadamente, de profesionales 00:22:25
de sacar el tiempo de donde es complicado 00:22:28
Fernando, ¿conoces algún estudio sobre suicidio 00:22:31
en jóvenes desde un punto de vista de género 00:22:34
de antes o después de la pandemia? 00:22:37
La orientadora de mi centro es de un instituto 00:22:40
sobre ello me dice que casi todos los casos actuales 00:22:43
en su centro son de alumnas 00:22:46
no sé si la ansiedad es más habitual en ellas 00:22:49
o es que ellos no piden ayuda 00:22:52
Bueno, fíjate que hemos hablado precisamente de la paradoja del género 00:22:55
de que realmente parece que las cifras, las hechas de chicas que se manejan 00:22:58
si las vemos, las hechas de chicas hay que interpretarlas 00:23:01
hay que ver cuál es el pack-stay que hay detrás de las hechas de chicas 00:23:04
pero el suicidio consumado se data más en hombres 00:23:07
pero esta es la paradoja del género porque las mujeres lo intentan tres veces más 00:23:10
lo que ocurre es que por el medio empleado que es menos letal 00:23:13
a veces, y influye mucho la rescatabilidad 00:23:16
de la persona, pues evidentemente no se consuma el suicidio 00:23:19
estudios post-covid 00:23:22
dentro de la era covid sobre el suicidio 00:23:25
imagino que habrá muchísimos colectivos en muchísimos lugares 00:23:28
que están estudiando este fenómeno 00:23:31
el proyecto ISNIS queremos incluir 00:23:34
como ha afectado la pandemia a la salud infantil-juvenil 00:23:37
y como las redes sociales e internet han influido dentro 00:23:40
dentro de los que son los trastornos emocionales 00:23:43
y del propio continuo de la ideación autolítica 00:23:46
pero como tal, estudios que estén publicados como tal 00:23:49
yo no conozco al menos alguno, hay muchos estudios sobre factores de riego 00:23:52
sobre determinados factores de protección 00:23:55
como influyen determinadas patologías dentro de la conducta suicida 00:23:58
como influyen las redes sociales e internet en la conducta suicida 00:24:01
autolesiva en la era covid yo no conozco ninguno 00:24:04
muy bien 00:24:07
hay una pregunta que yo creo que ha sido tratada 00:24:10
durante vuestras exposiciones, que relaciona entre las conductas 00:24:13
suicidas y las autolesivas 00:24:16
estas últimas también han subido mucho su incidencia 00:24:19
y también es necesario atenderlas 00:24:22
se atienden desde la misma óptica que los intentos 00:24:25
autolíticos 00:24:28
nosotros desde luego interpretamos 00:24:31
que las conductas autolesivas 00:24:34
tienen que ser seguidas, tienen que ser atendidas 00:24:37
y tienen que ser por encima de todo supervisadas 00:24:40
en contacto con la familia, en contacto con los servicios externos 00:24:43
especializados, con los psicoterapeutas 00:24:46
psicólogos, psiquiatras que puedan estar 00:24:49
atendiendo a los alumnos, pero las relaciones 00:24:52
entre conducta autolesiva y autolítica 00:24:55
ya las hemos visto 00:24:58
pero, ¿queréis decir alguna cosa más para subrayar algo 00:25:01
al respecto del tema? 00:25:04
algo muy breve es que puede haber conducta suicida, puede haber un suicido consumado 00:25:07
y no haber ningún tipo de autolesión previa 00:25:10
y hay muchos tipos de autolesiones que no tienen porque desembocar 00:25:13
ni tienen porque llevar a una ideación de tipo suicida 00:25:16
normalmente a la autolesión lo que hay que distinguir, hay que evaluar 00:25:19
de una forma muy completa, de una forma muy concisa es 00:25:22
cuál es la función de la autolesión, si es una función de autoregulación emocional 00:25:25
si es una función de autocachivos, si es una función a veces 00:25:28
muchas veces de manipulación de tipo emocional del entorno 00:25:31
porque el objetivo, el para qué se autolesiona nos va a dar 00:25:34
pistas y orientaciones de hacia dónde debemos de dirigir el trabajo 00:25:37
terapéutico. Muy bien, hay una cosa que 00:25:40
profesores, profesoras, orientadoras 00:25:43
y orientadoras tienen también que escuchar 00:25:46
nosotros detectamos una situación de esta naturaleza 00:25:49
una conducta autolesiva y ponemos en marcha 00:25:52
un mecanismo de contacto 00:25:55
con la familia, de elaboración de un plan de seguimiento 00:25:58
de observación, de cuidado, de planificación 00:26:01
de la atención por parte dos departamentos de orientación 00:26:04
de seguimiento también por parte del equipo 00:26:07
docente, de sensibilidad 00:26:10
no por ello vamos a dejar 00:26:13
perdona, no por ello vamos a conseguir 00:26:16
en todos los casos que la niña deje 00:26:19
o niño deje de autolesionarse, nosotros tenemos que saber 00:26:22
que hay cuestiones que tienen que ser atendidas por los especialistas 00:26:25
en los centros de salud 00:26:28
mental especializados y nosotros 00:26:31
tenemos que cumplir no con el papel de simples 00:26:34
profesores sino como el papel de tutores legales 00:26:37
en esos procesos que estamos obligados 00:26:40
a velar por la integridad psicológica 00:26:43
y física también de los alumnos y llegamos a veces 00:26:46
a donde llegamos pero lo más importante es saber que estamos 00:26:49
elevando los factores de protección, esto es importantísimo 00:26:52
que el alumno se siente entendido, se siente escuchado 00:26:55
se siente querido, se siente comprendido, que observa que hay empatía 00:26:58
que no te están juzgando, que no te están criticando 00:27:01
que en todo caso están poniéndose en tu lugar 00:27:04
ese es el papel que tenemos nosotros y coordinarnos lógicamente 00:27:07
con la familia desde la supervisión 00:27:10
que desarrollamos de su comportamiento cotidiano 00:27:13
y con los servicios externos especializados 00:27:16
cada uno tenemos nuestro papel 00:27:19
una última consideración, me parece que es importante leerla 00:27:22
y terminamos, de un miembro de un equipo 00:27:25
de orientación educativa y psicopedagógica 00:27:28
que dice, considero que el papel de la escuela como entorno 00:27:31
afectivamente seguro pasa por un lado 00:27:34
por descargar los currículos para disminuir 00:27:37
la presión y el estrés en el profesorado 00:27:40
de modo que los adultos puedan estar emocionalmente 00:27:43
mejor regulados para dar respuesta a las necesidades afectivas 00:27:46
de su alumnado, por otro lado pasa por recibir 00:27:49
formación en herramientas como la disciplina positiva 00:27:52
o el círculo de seguridad que tienen aval científico 00:27:55
y proporcionan estrategias concretas y operativas 00:27:58
para que el profesorado pueda aplicar para construir 00:28:01
vínculos afectivos seguros que sirvan como factor 00:28:04
de protección para el alumnado emocionalmente 00:28:07
vulnerable, bueno, lógicamente aquí hay muchos 00:28:10
principios en esta observación, yo desde luego me quedo 00:28:13
con la necesidad de que organicemos 00:28:16
cuidemos entornos seguros 00:28:19
en torno a los chicos, las chicas y a los adolescentes 00:28:22
no sé si queréis decir alguna cosa más, Malle 00:28:25
José Carlos, Fernando 00:28:28
Bueno, a mí me gustaría apuntar 00:28:31
una última frase que creo que es importante 00:28:34
que debemos acompañar a nuestros pequeños 00:28:37
a nuestras pequeñas de un modo en el que aprendamos 00:28:40
a escuchar para entender y no para responder 00:28:43
primero entenderlos porque si entendemos su realidad 00:28:46
como decía Carlos, bajamos a su adolescencia 00:28:49
a su miedo, a su desesperanza, a sus alegrías también, a su amor 00:28:52
a su visión sobre el futuro y entendemos 00:28:55
poderemos hablar del suicidio y poderemos entender 00:28:58
el por qué quiere cometer suicidio como una solución 00:29:01
final para un problema que efectivamente 00:29:04
con casi total seguridad va a ser temporal y desde 00:29:07
ese entendimiento el poder acompañarlo de un modo amable 00:29:10
de un modo concreto, de un modo cariñoso, de un modo amoroso 00:29:13
y eso es importante para nuestros pequeños 00:29:16
No lo voy a decir, no lo iba a decir pero decía que si no lo digo 00:29:19
reviento, una de las cosas que más me ha emocionado 00:29:22
de las palabras de Carlos o José Carlos 00:29:25
Carlos, tiene que ver con el hecho de 00:29:28
que con nuestros hijos tenemos que hablarles 00:29:31
de nuestras miserias también 00:29:34
es que tenemos que explicarles 00:29:37
que nosotros nos hemos equivocado, nos hemos metido en el barro 00:29:40
nos han dejado novias, novios 00:29:43
hemos llorado, hemos dejado de ser titulares 00:29:46
en el equipo y hemos pasado una noche sin poder dormir 00:29:49
porque pensamos que ya no íbamos a triunfar 00:29:52
en el mundo del fútbol, hemos sacado unas 00:29:55
malas calificaciones, tenemos que explicarles 00:29:58
a nuestros hijos, que son las cosas más normalitas 00:30:01
tenemos que explicarles que el sufrimiento está ahí 00:30:04
y que bonito me ha parecido eso, pero no 00:30:07
como un elemento, como un cuchillo 00:30:10
que entra en la mantequilla, sino una manera razonada 00:30:13
razonable, continua 00:30:16
que vean que somos gente normal y que les hablamos que la vida 00:30:19
tiene estas cosas, me ha parecido muy bonito 00:30:22
Yo solo una pregunta, estas jornadas 00:30:30
las vamos a hacer cada mes? 00:30:33
Una cosilla, simplemente que un poco 00:30:38
haciendo memoria, estamos con el suicidio 00:30:41
como el otro tabú que tenemos con la infancia y la adolescencia que es la muerte 00:30:44
entonces de todo esto tenemos que hablar abiertamente 00:30:47
y hablar abiertamente de esto que está diciendo justo 00:30:50
José Antonio, porque la vida está integrada por 00:30:53
momentos felices pero momentos de gran sufrimiento 00:30:56
y que el sufrimiento tiene otra salida que no son 00:30:59
las autolesiones y que no es el suicidio 00:31:02
entonces esto, por eso tenemos que hablar de la realidad, de que consiste la realidad 00:31:05
y de que salidas hay, que no es esta salida 00:31:08
y esperemos que no sea para las personas que atendamos 00:31:11
Gracias por ver el video 00:31:17
Idioma/s:
es
Autor/es:
Daniel Esteban Roque
Subido por:
Consejo Escolar D.
Licencia:
Reconocimiento - No comercial - Compartir igual
Visualizaciones:
1112
Fecha:
29 de abril de 2021 - 11:59
Visibilidad:
Público
Duración:
31′ 19″
Relación de aspecto:
1.78:1
Resolución:
1920x1080 píxeles
Tamaño:
429.33 MBytes

Del mismo autor…

Ver más del mismo autor


EducaMadrid, Plataforma Educativa de la Comunidad de Madrid

Plataforma Educativa EducaMadrid